
Guest writer
F. Vanlalrochana
ṬAHNA RUAMA TUIHNA (II Korinth 12:7-10, Sam 84:6, Johana 9:1-3)
Ringtute hian he khawvelah hian kan tuar ṭhin. Natnain min tlakbuak a, kan chhungte pawh natna khirh nasa takin a bawh buai a. Thihnain min run a, ṭapin kan lungngai ṭhin. Kan natna tawrhte hi na satliah lo tak, rum vawng vawng na, kun ngawih ngawih na leh er ngawng ngawng na leh, chutiang pawh tipeih tawh lo khawpa tawrhna thukte hi a ni fo ṭhin.
Pathian chungnungbera betu kan ni a. Kan Pathian chu hmangaihna leh lainatnaa khat a ni a. Zahngaihna tawpintai nei lo a ni. Chutiang mi chuan kan tawrh a phal tlat. Mi malin emaw, chhungkuain emaw, ramin emaw kan tuarin kan na ṭhin. Ringtu ṭha ber ber te, rawngbawltu thawhhlawk ber berte hi Pathian hian natna leh vanduaina lak ata a hum chuang hauh lo.
Eng nga tinge Pathian hian kan tawrh a phal le?
1. Amah kan hnaih reng theih nan: Kan nun hi a hahdam viau a, kan hmui ngil a, kan hrisel a, kan tluan viau chuan, mihring hi kan chapo thuai mai zel a, kan theih tak emaw kan ti a, Pathian ngaihsakna lamah inthlahdahin, mahni kan inngaihtuah a, Pathian hi kan hlat sauh sauh fo mai. Rilru natna te, taksa natna te kan tawh hian Pathian lam kan hawi leh thin.
Kan natna te, kan tawrhna te hian, Pathian min entirin, min hnaihtir a, Amahah kan innghahna reng theihna turin kan nain kan tuar ṭhin. Mihring chakna rinchhan loin, Pathian chakna chauh kan rinchhan theihna turin a ni kan tawrh ni.
Pathianin kan tawrh a phal kan han tih hian, taksa natna leh tawrhna ringawt ni lo, rilru natna, eizawnna kawnga tawrhna, inlaichinna kawnga tawrhna-a tam mai, chung chu kan a huam vek. Tawrh theih zawng zawnga tawrhna hi kan chan loh tur a ni bik lo.
Tawrhna kan tih hian chi hrang hrang a awm thei a
a) Taksa tawrhna
b) Rilru lam tawrhna
c) Retheihna leh vanduaina
d) Chhungkaw keh chhia, leh sualna
nghawng avanga tawrhna
e) Hmuhsit, sawichhiat leh
endawngna leh a dangte
Ringtute hian tinge an tawrh a, an vanduai ṭhin? Ringlo mi lah an nuamin, an mi lian fo si a. Pathian hian Ringtute leh ringlo mite chungah ang khat rengin ni a chhuah tirin, ruah a sur tir a. Ringtu nih lawmman hi chu nakina kan la lak tur a nih mah zawk a, leiah hi chuan ringtu nih man hi kan chawi a ngai fo zawk a ni.
2. Natna leh tawrhna hi kan ta a ni: Mihringte chuan natna hi kan ta a ni hrim hrim. Natna tam tak chu kan insiam chawp a ni bawk. Natna te hi kan ta a ni ve hrim hrim a, ringtute hian kan chan loh bik tur a awm lo a ni. Natna te hi kan ta a ni a, Pathianin ṭul a tih chuan min ti dam ang a, ṭul a tih loh chuan, thlanah kan liampui mai ang. Natna te hi chhung tinin kan tuar vek mai. Pathian kan en tlat erawh chuan, dam takin a tawrh theih a ni. Chhungkuaa natna leh vanduainain a tlak buak karah pawh chuan, Pathiani hi kan en tlat a tul a ni. Sap zaithiam ropui tak, Jake Hess-a pawh kha, a kum a lo upat tak hnuah a mitin khua a han hmu lo chho a, hrehawm a ti em? tih an han zawh chuan, “Thil mawi tam tak ka hmu tawh tho a lawm” a ti mai a ni.
3. Tuarna hi Pathian ropuina lanna tur a ni: Chanchinṭha Johana ziak bung 9-na kha kan chhiar chuan, pian tirh ata mitdel Lal Isuan a tihdam thu kan hmu a. Hemi chungchang hi han chhui zui lawk ila. Pian tirh ata mitdel sa tihdam hi Bawkte Kut zawh lamah a ni a. A hmun hi Jerusalem khuaah a ni. Chu chu mi thiam Hoskyn-a rin dan pawh a ni.
Isuan kalpahin kutdawh lo ṭhu chu a hmu a. Bung 9:2-ah hian, pian tirh ata mitdel saa piang hi a zirtirten a chhan an zawt a. “Tuin nge thil tisual, a nu leh pa hian nge, mitdel saa piang hian?” tiin an zawt a. Tuarna hrim hrim hian mihringah harsatna a siam a. Eng vangin nge natna leh tuarna chi hrang hrang hi kan chungah a lo tlak ṭhin? Khawvel hi Pathianin a siam a, a enkawl bawk a. Chuti chung chuan tuarna hi a awm reng tho si a. Hemi chung changa Hindu-ho ngaih dan chu Law of Karma an tih, sualna inrochun, piannawnna an chhui dan hi a ni a. Mi a lo piana a nihna hi tunhmaa a nu leh pa sualna emaw, ama sualna emaw avanga lo awm niin an ngai a ni. Juda-ho pawhin chutiang ngaih dan chu an nei a. Isuan a chhanna erawh a dang daih mai. Pathian ropuina turin tuarna hi mihring chungah a lo awm ṭhin. Pharisaite leh sadukaite chuan Pathian duh dan chu dan buah a chuang niin an sawi ve ve a. An ngaih dan erawh a in per san hle. Saddukaite chuan mihring chunga thil thleng hi ama mawhphurhnaah an ngai a. Pharisaite chuan Pathian nena an inkar thuah an ngai a ni. Juda zirtirtute chuan Nu leh Pa sualna chu an thlahteah a lang niin an ngai.
Solomon-a finna buah chuan heti hian a chuang a, “ Rorelniah chuan suahsualnaa hrinte chu an hringtute thiam loh chan tirtu a ni ang,” Talgum leh Talmud lamah chuan Juda zirtirtute chuan, mi pum chhung atangin nausen chuan sualna a ti thei tih ngaih dan an nei. Heng ngaih dan hrang hrangte hi Juda lehkhabu hrang hranga an lakkhawmte leh Lal Isua ngaih dan chu inang lo tak a ni. Ani chuan, Tuarna hi Pathian ropuizia tihlanna tur a ni, a ti a ni. Pathian erawh kan rin ngam a, kan innghah tlat a pawimawh thung a ni.
4. Pathian Khawngaihna kan hriat chian theihna turin: Tirhkoh Paul-a khan, natna a tawk ṭhin. Pathian hnenah lak bosak turin a dil ṭhin a. Pathian chhanna kha a mak letlingin ka hria, “Ka Khawngaihna i tan a tawk e” a ti tlat mai a ni. Paul-a khan, a taksa-ah natna benvawn a tuar a, a na a chhuah tak tak phei chuan a na ṭhin hle a ni awm e. Tertullian-a leh Jerome-a hmanlai kristian mi thiam hmasa te chuan lu na lutuk a nei ṭhinin an ngai.
A eng apawh chu nise, Paula khan hrisel lohna, taksa natna benvawn a nei a. Pathian rawngbawltu ropui a ni chung khan, Pathian khan a lak bo sak chuang lo. A dil nasat teh lul nen. Kan ṭawngṭaina tam tak pawh hi kan duh kan dil a ni ve mai a, Pathian erawh chuan, kan tana ṭha tur leh A duhdanin min chhang ve thung. Pathian khan, khatiang na tuar thei turin a ti chak sauh zawk a ni. “Ka khawngaihna i tan a tawk e,” tih kha Paula chhanna dawn chu a ni daih mai a ni. “Khawngaihna kan mamawh ang tawk” (Sufficient Grace) chungchang pawh hi sawi zui tur a tam a, um zui rih lo ila. Kan chak lohna te, kan tawrhna te hi Pathian khawngaihna tichiangtute, A ropuina lanchhuahna te, Amah kan hnaih theih rengna te a ni ṭhin.
Fanny Crosby-i kha mitdel a ni a, Pathian hmangaihna a hmu chiang em em thung a, “Ka thinlungah a eng,” tiin Ni ai pawhin a eng ropui zawk a ni tih a sawi a. Hla ropui tak tak tam tak a phuah a. Mitdel ni chung khan Pathian a hmu a ni. William Cowper-a kha, rilru buai emaw, depression kan tih ang hi nasa takin a nei a. A rilru fimlaiin,”Immanuela Thi Zaman” tih kha a phuah. Chutiang chu a ni. Pathian hian kan nat te, kan tawrh te a phal a, tawrh theihna min pe a, leia lawmman kan hmuh ṭum a awm anga, nakina ropuina nasa zawka kan la hmuh tur atan min buatsaih sak a nei bawk.
Pathian khawngaihna hi a tawk reng a. Mahni theihna ni lo, Pathiana innghata Van kawng kan zawh a, rawng kan bawl hi kan tan a ṭha ber a ni. A nih loh chuan, Lalpa lak ata kan bo mai ang.
TLANGKAWMNA: Pathian hian kan tawrh a phal a, kan nat a phal a, a chang chuan kan taksa a tidam anga, a chang chuan kan rilru leh thlarau a tidam ang. Bible-a kan hmuh angin, kan tawh apiang mai hi Pathian ropuina lo lanna tur a ni a, kan chan apiangah lawm phawt ila, Pathianin kan thinlung duhzawngte min pe ang. (Sam 37:4)
Pathian hi kan tan engtik lai pawhin a ṭha reng tih hi theihnghilh loh a ṭha khawp mai. Khawvel mi chitin, mi chitang hian ‘Pathian hi eng ang chiaha ṭha nge?” tih zawhna hi an lo inzawt ṭheuh mai a. Chumi chu hnam hran, ṭawng hran, chi hranin an an chhan dan hriat tum chuan, khawvel hmun hrang hrangah, Kristian lehkha ziaktu ropui tak Phillip Yancey-a chu a zin kual ta a. Mumbai-a terrorist-in mi tam tak an thahna hmunah te, an duh reng vang ni loa nawrhchizuar tura an hralh luihna hmunah te, Kristiante Pathian biak an khapna hmunah te, mi maktduai ruk chuangin AIDS an veina hmunah te, khawvela hmun harsa leh hmun khirh apiangah a kal a. A chhanna hmuh chhuah chu, “Englai pawhin Lalpa chu a ṭha reng a ni,” tih a ni.
Kan tawrh avangte hian Pathian hi a ṭha ta lo a ni lo. Eng lai pawhin a ṭha reng a ni. Kan nawm luattuk chuan kan vakbo ṭhin a. Amah kan hnaih rengna turin tawrhna te hi kan chunga thlen a phal chauh a ni. Amahah chawl ila, ṭahna ruam kan zawh lai pawhin tuihna hmun siam tur kan ni si a. Tawrhna awmzia hrethiamin leh Pathian remruat pawm thiam ila, ṭahna ruamte kan zawhin, tuihna awmnate kan siam thei ṭhin ang.
Vawiin chu hlang ang reng takin hetiang thu hi kan han sawi leh a ni e. Ni hman nuam vek ule.