F. Vanlalrochana

Guest writer

F. Vanlalrochana

RAM HRUAITU ṬAWNGTAINA

Khawvela mi ropui ber berte hi ṭawngṭai mi an ni a, ram hruaitu ropui ber berte hi Pathian ringa a hnena tawngtai thin an ni. Vawiin chu, ram hruaitu pahnih ṭawngṭaina chungchang kan ngaihtuah ho dawn a ni.

Washington-a ṭawngṭaina

USA khu tun hma chuan British hoin an awp ṭhin a, kum 200 chuang kalta khan USA a mi chengte chuan anmahni awptute lakah chuan Zalenna an sual ta a. Chuta an hotupa ber chu General George Washington-a a ni. He Indonaah hian George Washington-a hi ṭum tam zawk a chak lo a. British lam chuan an nawr tlawm zel mai a. 1777 favang awllen lai chuan British sipai hotupa General Howe-a chuan Philadelphia a la a. Thlasik a lo thleng chho zui a, Philadelphia aṭanga hla loteah chuan General Washington-a leh a sipai chau tak te mai chu an inkulh ve bawk a. He hmun hi Valley Forge an ti a.

He hmun hi tlang bawk a ni a, December ni 19, 1777 aṭangin he hmunah hian General Washington-a leh a hote chu an inkulh ṭan a, a vawt em em mai a, chaw ei tur lah chu an ngah lo khawp leh nghal a. Indonaah a chan chhe zawkah USA lam chu an ṭang char char mai bawk si a. Chu an inkulhna hmunah chuan dinhmun chhe em emin an awm a ni.

Mahse, an hotupa ber General Washington-a chu Pathian ṭihmi, inkhawm peih, Bible chhiar taima leh ṭawngṭai taima em em mai a ni a. Ramhnuaiah ṭawngṭai tur te pawhin a kal hrang fo ṭhin a. Tin, biak in awmna hmun a piangah pawh a inkhawm mai ṭhin a ni.

He hmun, Valley Forge hmunah hian dinhmun chhe em em maiin an awm a, hetah hian General Washington-a hi a ṭawngṭai leh a. Heta a ṭawngṭaina hian an indonaa an dinhmun chu a tidanglam a, Zalenna sual tura an indona-ah hian an che ṭha chho ṭan ta a ni tiin an sawi.

Valley Forge khaw mi Isaac Potts-an General Washington-a ramhnuaia a ṭawngṭai lai hi a lo hmu a, a hmuh dan chu hetiang hian a sawi,

“US hian Great Britian hi an hneh theih ka ring lo reng reng a, an sipai te leh an indo lawngte chu khawvela chak ber an ni a, Mahse, thil mak tak a thleng a, chu chuan Pathian pawh min rin tir daih a ni. George Washington-a sipaite chu Valley Forge hmunah hian an awm a, an chau em em mai a. An beidawng tawh a ni-Amah General Washington-a chauh lo chu. Ṭum khat chu 1777 thlasik laiin Valley Forge ka kaltlang a, Thing dingkhup karah chuan mi pakhat ṭawngṭai ri hi ka hre ta a, ka sakawr ka tiding a, ri ka hriatna lam chu zawitein ka va en ta a, Washington Ropuia chu thingthi-in tihtakzet hian a lo tawngtai a, a ngunhnam chu a dinglamah a dah a, a sipai lukhum chua veilamah a dah a. Sipai Hote lalpa hnenah an harsatna pui turin a dil a, hun harsa taka an awm chu chhan chhuak a, khawvela a ropuina puan chhuah nana hmangturin Pathian hnenah a dil mek hi a lo ni a.

Chutiang ṭawngṭaina chu mihring hmui aṭanga chhuak hi ka la hre ngai lo, a ropui lutuk!!!!

‘In-ah ka haw a, ka thil hmuh chu ka nupui ka hrilh a, chutiang reng reng chu ka la hmu ngai lo tihte ka sawi a. Mi hi kristian a niin, sipai a ni bawk theiin kan ring ngai lo a, mahse, Washington-a chu chuti ang mi chu a ni. A ṭawngṭaina chu Pathian lawmzawng a nih chuan Pathianin a chhang ang a, America a lo ding chhuak ngei ang kan ti dun a” tiin a sawi.

Pathian chuan George Washing­ton-a ṭawngṭaina chu a chhang ta ngei a, Valley Forge hmun aṭang hian Washington-a sipai te chu an che ṭha chho ṭan ve ta a. A tawpah chuan Indonaah hnehna an chang a, USA chu Independent ram a lo ni ta a, Washington-a chu an president hmasa ber a lo ni ta a ni. Washington-a chu ṭawngṭai mi tia hriat a lo ni ta reng a ni.

US President 16-na, Abraham Lincoln-a kha President-a lakluh a lo nih khan, “Lalpa, George Washington-a ṭawngṭaina I chhang thin ang khan, ka tawngtaina hi chhang ve ang che. He ram hi I duh dana kaihhruai turin ka kut ti chak ang che:” a ti a. USA chhim leh hmar an indo a, sal chhuahtu Presdident ropui tak a lo ni ta a ni.

Lal Jehosaphata ṭawngṭaina

Ammon ho te, Moab hote leh an vela hnam ṭhenkhatte chu Judate bei turin an pungkhawm a. Tuipui thi ral aṭang te leh, Suria ram aṭanga lo kal khawm sipai sang tam takte chu Judai ram run tirin an inhawrkhawm mup mup mai a. Lal Jehosaphata chuan chung sipai hote chu a hmuh chuan a zam ta a, indo mi huaisen tak a ni naa chutiang zah chu mihring chaknaa beih chi a ni Io tih a hria a. Sipai hote Lalpa, api leh pute tana Indona lo beihsaktu hnénah chuan a manganna chu a thlen ta a.

Ram pum tan chaw nghei hun an puang a. Chaw ngheiin a kawh chu manganna a ni. Hemiin a kawh chu, mipuite chu an hnéna Pathian thu a lo thlen hma chu chaw leh tui eia in lo turin an inhuam tihna a ni. Chu chu thil mamawh bik tihlanna a ni a, an beiseina chu Pathianah chauh a awm tih tarlanna a ni bawk.

Juda hnam te chu Pathian ṭanpuina dilin an pungkhawm a. Judai ram khawtin aṭangte chuan mipuite an lo pungkhawm a. An theihna zawng zawngin Lalpa chu an au a. Lalber chuan an ṭawngṭai chu a kai hruai a. Pathian zawngin a thinlung chu Lalpa hmaah a kun a. 2 Chronicles 20:5-12-ah khan Lal Jehosaphata ṭawngṭaina hi kan hmu a. Uluk takin i lo zir chiang dawn teh ang.

A hmasa berah chuan, Lal chuan Pathian chu Lei leh Vana thuneihna zawng zawng kawltu a ni tih a hriattir (remind)a:

Aw Lalpa, kan pi leh pute Pathian, vana Pathian i ni lawm ni? I kutah chuan thiltihtheihna leh chakna a awm a, tuma chelh rual i ni lo va. “Ram chu Lalpa ta a ni a, hnam tin chunga roréltu a ni si a.” Sam 22:28

A pahnihnaah chuan, lal chuan Pathian hnénah chuan tun hmaa an chunga ṭhat a lo chhuah tawh ṭhin dan te a sawi nawn leh a:

Aw kan Pathian, he rama chéngte hi i mi Israelte i hnawh chhuah sak a, i ṭhian Abrahama thlahte chatuan atan 1 pe a ni lawm ni? “Nang chu ṭhian, unau aia hnai zawk i ni si a” Thufingte 18:24b

A pathumna chu, Lal chuan Pathian chu a thutiam ropui takte chu a hrilh nawn leh a:

Lal Solomon-a bngenna kha i ngai pawimawh a, inngaitlawma i lam kan lo hawi leh chuan, min lo ngaithla ang a, kan sualte ngaidamin, kan ram hi i tidam leh dawn an tih kha min tiam a, Lalpa, tunah hian inngaitlawmin 1 lam kan lo hawi leh e, I thutiam te kha tihlawhtling turin kan beisei che a ni. Aw Lalpa, i rinawmna ropui tak kha kan mithmuhah rawn lantir leh ang che. (2 Chronicles 6:28-30, 7:13-15 te chhiar bawk teh)

Palinaah chuan, Lal chuan Pathian chu a khawngaihna a lo lantir tawh dan a hriat nawntir leh a:

Lalpa, héng hnam tam tak, tuna min tihboral tuma lo pungkhawmte hi nangmah ngeiin tihboral i phal lohte kha an ni a. Kan kal san a, kan ti chhe ta lo a ni, nangin i phal si lo a. Tunah chuan i ram min pék ata hi min paih chhuah an tum a. I ram ngei a ni tihchhiat an tum. Lalpa, kan lam lo hawi ang che.

Panganaah chuan, Lal chuan Pathian hnénah amah mai chauh chuan chakna a nei lo a, ani chu a innghahna a ni tih a thlen a:

Aw kan Pathian, an chungah ro i rél dawn lawm ni? Mi chu zozai, mi rawn bei tira rawn thawkte chu lo han bei thei zia zang kan ni si lo a; tihngaihna reng reng kan hre lo, 1 lam kan lo hawi mai zawk a ni e. Aw Pathian, tho la, min rawn chhanhim ang che. Nang chu Pathian, a zahtu che chhanhim ṭhintu i nih kha. Kan hmélmate chu han tidarh la, nangmah ngeiin i ropuizia rawn lantir ang che.

Hetiang tawngtaina hi chu ngaihthlak loh theih loh a ni. Engtin nge Pathianin Jehosaphata chu a chhan tak ang le? “Hlau suh ula, chung mipui tam tak avang chuan zam hek suh u; Indona chu nangni indona a ni lo a, Pathian indona a ni zawk si a. Naktukah zuk bei rawh u; Ngaiteh u, Ziz pan chhohnaah an lo chho a, Jeruel thlalér bul ruam tawp lamah chuan in zu hmu ang. He indona hi in beih a ngai lo ang; Inzar ula, ding ngawt mai ula, in lama ṭang LALPA chhandamna chu en reng mai rawh u, aw Juda mite leh Jerusalem mite u; hlau suh ula, zam hek suh u, naktukah bei turin thawk ula, Lalpa chu in lamah a ṭang si a.” Pathian hnén aṭanga chutiang thlamuana a lo thlen takah chuan, Pathian faka zai turin Jehosaphata chuan zaithiam te a ruat a. An zai a, fak an ṭan lai chuan, anmahni bei tira sakawr chungchuang lo kalte chu Lalpa chuan a lo bei thut mai a. Inphatsannaah ngaiin hméimate chu anmahni leh anmahni an inbei ta chiam a. An inti chhe ta vek a. Beraka ruamah chuan an awmkhawm a, Lalpa an fak a. Jerusalem lamah chuan hlim takin an kir leh ta a, Lalpa chuan an hmélmate chungah lawm takin a siam ta zawk a.

Jehosaphata chu Judate chungah kum sawmhnihpanga a lal a, Lalpa mithmuha thil ṭha te a ti thin a! Lal a nih tirh hian kum 35 a ni tawh a. Ni tin Lalpa a hnaih a, a pawl reng ṭhin avang chuan ama nunah leh a rorélnaah Judate lal a nihna kawnga harsatna hmachhawn thei turin a lo buatsaih lawk nget ang. A ṭawngṭaina hian a tarlan chu, Pathian nén an inhnaih ém ém a ni tih hi!

KHARNA: Ram hian a mamawh chu, Washington-a leh Jehosaphata anga ṭawngṭai mi, Pathian hmaa tlawm a, intulut a, ‘I lam kan lo hawi mai a ni,’ ti ṭhintu hruaitu leh hotu hi a ni. Kaa sawi zauh zauh mai ni lo, mahni nun ngei Pathian hmaa intulut a, ‘Ringtu ka nih avangin, hetiang chu ka ti thei lo’ ti ngam, Pathian kaihhruainaa innghat ngamte avangin ram hi a him a, a dingchhuak ṭhin a ni.