F. Vanlalrochana

Guest writer

F. Vanlalrochana

KRISTA SIPAI (2 Timothea 2:3,4)

Hmanlai hun kha chu indo reng rengin an khat a. Chak zawk nih tumin an inbei reng a. Chuvang chuan, sipai nihna leh sipai nun hi an hre chiang em em a ni. Tun hnaiah India leh Pakistan an han inngur zo chiah bawk a, Sipai dinhmun kan hmu chiang leh zual hle bawkin a rinawm.

Tirhkoh Paula pawhin, chu sipai nun chu Pathian thu huang chhungah la lutin, kristian zawng zawng te, a bikin, kohhran hruaitute tan Sipai nun chu a chhawp chhuak a. Tirhkoh Paula hian, sipai nunah chuan Kristian nun hlimthla dik tak a hmu a ni.

Tirhkoh Paula Krista sipai thuchah hi vawiinah, kan hnam nunah, kan khawtlangah hian a pawimawh hle. Kan nun sahulh leh inlumlet reng, khawvel hmasawnna leh changkannain a luh chhuah tawh, Mizo nun- awhna tinrenga khat, sum thiang lo laluta hausa leh khawsa lian te an tei velna tualzawlah hian Krista Sipai nun hi sawi thar a ngai hlein ka hria a, vawiinah hian kan sawi thar leh dawn a ni.

Kristian sakhua la vuan ṭhup, la inkhawm ṭhup kan ni a, kohhran huang chhung mai ni lo, tuallai titi-ah pawh kristian nun dan ṭha sawi nawn fo hi a ṭul a, indem tawnnaa tawp mai loin, infuih tawn fo hi a ṭul a ni.

Sipai nun ropui tak, Kristian awm dan tur nia Paua’n a sawite chu ti hian han thlir ila:

1. Sipai chuan a thiltih laiah a rilru zawng zawng a pe ṭhin: Mi sipaia a inpek tawh a, ral doa a awm tawh chuan, thil ho mai maiah a rilru a seng thiang tawh lo. A sipai nihna, a sipai nunah a inpumpek tawp mai tur a ni. Rome Sipai nun phung pakhat chu, Theodosius-an heti hian a sawi, “Sipaia mi a ṭan tawh chuan, sipai ni ve lote nun phung anga an khawsak ve kan khap tawh a ni,” tiin. Sipai chu sipai a ni a, thil dang leh nihna dang reng reng a nei lo; Kristian pawh a kristian nihnaah a inpe pumhlum tawp mai tur a ni. Hei hian khawvela a tih tur leh a eizawnna ang te a ti tawh tur a ni lo, tihna lam a ni lo a. He khawvelah hian a la awm miau a, a intunnunna tur thil ṭul a piang pawh ti tur a ni. Chutiang kawng a zawhnaah erawh chuan, eng pawh ti se, a kristian nihna chu a lan chhuah tir zel tur a ni. A bula miten dik lo taka sum an lo la a nih pawhin, a la ve mai tur a ni lo tihna lam zawk a ni. “Mi pawhin an ti ve tho a, an la ve tho a, eng nge a pawina,” tia inthiam chawp mai loin, a nihna ang kha a ni zui zel mai tur a ni. Sum leh pai zawn kawngah pawh rinawm leh dik takin a ti ang a, dik taka a thawh chhuah chinah kha a la mai tur a ni tihna a ni.

A hun leh a hmun azira danglam mai ṭhin ringtu chu Krista sipai ṭha a ni thei lo hrim hrim a. Tirhkoh Paulan Krista mi man chhan a tih ang man tura tiam chin lam pana sipai nihna hlauh hauh lo a kal ṭauh ṭauh mai tur a ni.

2. Sipai chu thuawih tura chher leh an thluak suk a ni: Sipai hi training an han ṭan chiah hian, thu zawt leh sawi buai miah loa thupek te zawm tawp mai tura zirtir an ni ṭhin. Chutiang thuawih tawp maina nun chuan, engtikah emaw chuan ama nunna leh mi dang nunna thleng pawha a chhan hun a lo la thleng ang. Sipai chuan, “A chhan pawh a hre tur a ni lo” tih hian awmzia a nei thu hle. Indona hmunah a buai em em lai chuan Indona a thil thleng zawng zawng a hmu vek thei lo a, a thiltih laiah bak a rilru a pe tak tak thei lo a, an hotu, an commander erawh chuan, Indona hmun pumpui chu a hmuh theih avangin thutlukna siam ngai zawng zawng pawh an hotu kutah a awm mai a ni. Kristian tih tur hmasa pawh, Pathian thuawih mai leh a awmzia a hriat thiam mai loh pawh pawm tawp mai hi a ni.

Heng hi tunlaiah chuan mi tam takin an hriat thiam loh leh pawm har an tih a ni a. John Calvin-an Pathian Lal berna hnuaia mihringte kan ni a, a tih pawh hi ringtu tam tak pawhin, pawn langa pawm lo anga lan hreh mah se, a tak takah chuan pawm har an ti a. Anmahni duh dana thil her rem te, an chak zawng mila Pathian duh zawng hmuh thiam tlat tumte pawh an awm ṭhin a ni.

3. Sipai chu mi dangte tana mahni inhlan tura chher an ni: AJ Cronin-a chuan, indopui pakhatna hunlaia Chaplain-a a ṭan chungchang a sawi ṭhin a. A tan chuan, Indona leh thisen chhuahna, hliam leh thihna chu khawvel thar a ni a. A chaplain thawhna tur sipai pawl hmun a pan hmasak ber dawn ṭum chuan kawng sirah sipai thi hnu ruang hlawm bang hi a hmu a. A rilruah chuan Lal Isua thusawi a lo lang daih a, “Hei hi ka taksa in tana tuar tura chu a ni” tih kha. Kristian chuan ama taksa , a thinlung ama duhthusam leh a hausakna te chu Pathian tan leh ama mihring pui tana hlan turin a inpeih reng tur a ni.

4. Sipai chu rinawm tura chher a ni: Rom sipai hian sipai pawl a zawm chiah hian, thutiam a la ṭhin a, sacramentum an ti a. An emperor tana rinawmna thu an tiam ṭhin a ni.

Mi pakhatin Indopui pahnihna hunlaia Field Marshall Foch-a leh sipai officer pakhat inbiakna an lo chhinchhiah a. Foch-a chuan, “I tlanchhe tur a ni lo. Eng ang dinhmunah pawh, tlanchhe loin in bei zel tur a ni” a ti. Officer chuan, “Chuti chu kan thi vek dawn a nih chu” a tih chuan, Marshall chuan, “Ni chiah e” a lo ti awlsam et.

Sipai ropuina ber chu a thih thlenga a rinawmna hi a ni. Kristian te pawh Lal Isua lakah engtik lai pawhin kan rinawm tur a ni, nuna remchang leh danglam thleng zawng zawng karah, thihna kawngkhar bulah ngei pawh Lal Isua chu kan vuan tlat ang a, a dan leh a thupekte kan zawm tlat tur a ni.

Tunlaiah chuan rinawm har kan ti. Kan hlawk dawn loh chuan rinawm te hi awmzia a awm lo kan ti a. Khawvel kan tehna lian tak pawh a hlawk ang em? tih a ni a. Heta hlawk kan tih hi sum leh paia hlawkna a ni tlangpui.

Kristian kan nihna hi kan dah ṭha mai zel a. Sipai chuan a nihna ang a nun chhuahpui loh chuan hrem a tawk mai zel a. Indona hmunah a sipai thuam a dah thiang lo a, thupek a bawhchhe thiang lo a, a intiamna angin a rinawm mai tur a ni. Keini chuan har kan ti em em fo. Krista sipai kan ni tih kan theihnghilh ṭhin a ni.

Krista sipai rinawm tak chanchin i han sawi chhunzawm teh ang.

Welsh Missionary te khan Garo Hills-ah rawng an bawl a. An rawngbawlna pawh enge maw chenah a tla ṭha hle. Ṭum khat chu chhungkuaa Kristiana inlet hi an awm a. An lal erawh nunrawng tak, Kristiante haw em em tu, Kristiante chu tihhlum hmak hmak duhna rilru pu a ni. Chutianga a khuaa cheng chhungkuaa Kristiana inpe an awm tih a hriat chuan chu a thinrim em em mai. Kristiana inpete chhungkua chu a man ta a. An chhungkua, pa ber, a nupui leh an fate pahnih chu lal in tual zawlah an rawn hruai a. Chu lal chuan chhungkaw pa ber chu Kristian-a a inleh avang chuan nasa takin a hau a, kut a thlak a, Kristianna chu phatsan turin a hrilh a. Mahse, chu pa chuan Krista a hmuh chian tawh em avang chuan a phatsan thei lo. Chutah lal chuan thinrim em emin Krista a phatsan loh chuan an chhungkuaa a thah tur thu hrilhin inlamlet turin a vau ta chiam mai a. Chu pa chuan a nupui fanau te a han en a, a khawngaihin a lungngai hle. Mahse, Isua Krista chu a hmuh chian em avang chuan a phatsan thei lo. Duhthlanna harsa tak mai chu a hmachhawn a, harsa ti tak chungin a rilru a siam ta.

Krista a phatsan dawn ta emaw tia lal leh a huihruaiten an thlir ṭhup lai chuan chu pa chuan, “Lal Isua hnung rinawm taka zui ka tum ta, ka hawikir thei lo,” tiin a rawn ṭawng chhuak ta. Chu a thusawi avang chuan lal chu a thinrim leh zual a. A fate chu thal hmangin a kalhlumtir ta a, chhuat charah chuan thisen bual zuihin an let dun rial a. A mit hmuh lai ngeia a fate pahnih tihhlum an han ni chu a rilru a na hle mai. Chutah an lal chuan Krista phatsan turin a hrilh leh a, mahse, chu pa chuan a thei chuang lo. “Miten min kalsan mah se ka zui ang, Ka hawikir lo ang,” tiin a rawn ṭawng chhuak leh ta tlat mai a.

Lal thinrim chuan a nupui a hmangaih em em chu a tihhlum sak leh ta. Lal chuan chu pa chu zawt lehin “Vawi khat ka zawt leh ang che, Krista i tih teh fo hi phatsan la, nung damin ka chhuah zalen ang che,” a ti leh ta khu khu mai a. Chutah chu pa bawk chuan,

“Ka hma lamah Kraws, ka hnung lam khawvel, Ka hawikir lo ang,” tiin a rawn ṭawng chhuak leh a. Chu chuan an lal chu a tithinrim zual a, chu pa chu thal chuan a kah hlumtir ve leh ta a ni.

Chutianga chu Kristian pa, a chhung te leh amah ngei pawhina thih phaha an zui Isua Krista an tih chu, chu lal chuan hriat chian a chak ta hle mai. “Kum 2000 daih kal tawha ram hla taka mi pakhat rin tlat avanga thih pawh an ngam hian chhan ṭha tak chu a nei ngei ang,” tih rilru pu chungin chu lal chuan Isua Krista chu a zawng ve ta a. Missionary te zarah chu lal pawh chu a hnu lawkah Kristianah a inlet ve ta a ni. A khaw mipui zawng zawng pawh Kristianah inletin Isua chu Lal leh Chhandamtuah an pawm ta a ni.

He thil thleng rapthlak leh ropui tak hi Sadhu Sundhar Singh-a khan a lo hriatin he Kristian pa huaisen leh rinawm takin Lal Isua rinawm taka zui a tum zia an lal a hrilh dan behchhan hian he hla hi a siam ta a. A hnuah a thluk hi American hla phuah thiam William Jensen Reynolds chuan chul mam ṭhain kum 1959-a Assembly Songbook-ah a telh a. Heta a thluk siam ang hian Billy Graham-a leh a rawngbawlpui te khan khawvel hmun hrang hranga an rawngbawlnaah an pu darh a, vawiina kan hriat lar tak ber pawh hemi thluk hi a ni.

“Krista sipai tha tak ni zel turin, Indona I bei zel ang u”