India rama cancer vei tam berna leh Cancer thihpui tamna ber Mizoram

Mizoramah tun hnai kum thum chhungin cancer vei hmuh chhuah mi 4,656 an awm a, cancer vanga thi mi 2,176 an awm. Mihring awm zat aṭanga chhûtin Mizoram hi Indian rama cancer vei tamna ber leh cancer vanga thi tamna ber state a ni mek.

February 4, 2019-a World Cancer Day hmannaa Non Commu­nicable Diseases (NCD) state nodal officer Dr Eric Zomawia'n India ram leh Mizorama cancer dinhmun a tarlang a; chuta Mizoram Cancer Report (PBCR) a tarlanah chuan, tun hnai kum thum chhungin Mizoramah cancer vei hmuhchhuah mi 4,656 awmin, kum tin cancer vei mi 1,552 hmuh chhuah ang an ni. Ni tin cancer vei mi pali aia tam an hmuchhuak ziah ang a ni bawk.

Kum thum chhungin cancer natna vangin mi 2,176 an thi a, chawh­rualin kum tin cancer vangin mi 711 an thi ang a ni a, ni tin cancer vangin mi pahnih dáwn (1.95) an thi ang a ni.

Kum thum chhunga Mizorama cancer hmuh chhuah tam zualte chu pumpui cancer mi 710, chuap cancer mi 688, hrawk cancer 503, chhùl cancer 333 leh hnute cancer 271-te a ni.

Indian Cancer Re­gistries-a chhinchhiah danin, Mizoram hian state chhunga mihring awm zat aṭanga chhûtin cancer tam lamah a ber nihna a nei nual a; chungte chu - mipa cancer vei hrim hrim tam lamah te, mipa leh hmeichhiaah chuap (lung) cancer tam lamah te, mipa leh hmeichhiaah rílpui (colon) cancer tam lamahte a ni.

Hmeichhia cancer vei hrim hrim tam lamah te, mipa leh hmeichhia pumpui cancer-ah te, chhùl cancer-ah leh hmeichhia hnár leh hrawk inkar (nasopharyngeal) cancer tam lamahte Mizoram chu pahnihna a ni bawk.

NCRP Report 2016-a a lan danin, India rama state leh district zingah mihring awm zat aṭanga tehin, mipa bikah Ai­zawl district chu India rama cancer vei tamna ber a ni a; Papumpare district (Arunachal), East Khasi Hills (Meghalaya), Mizoram state leh Kamrup Urban district (Assam)-te'n an dawt.

Hmeichhia chuap cancer tam lamah Aizawl district chu a sang ber a, Mizoram state pumpui chu pahnihna a nih bakah, Aizawl district tel loin district dang zawng (dis­trict pasarih)-te chu pa­thumna an la ni pha a ni.

Cancer thlentu zingah vaihlo zûk leh hmuam (tobacco)-in a thlen tam ber a, cancer thlentu zinga 30% chu vaihlo nia ngaih a ni. Vaihlo bakah, ei lerh in hrisel lo, thau lutuk leh taksa insawizawi tlem vanga cancer vei 30%, Hepatitis B & C, etc. vanga vei 20%, eizawnna thil vanga vei 2%, pollution vanga vei 1%, inthlahchhawnna thil (genetic) vanga vei 10% vel an awma ngaih a ni bawk.

Hetih lai hian, cancer vei 30-50% vel chu ven theiha ngaih a ni.