HLIMTHLA

Hui ham, kan sawi zin tawh nen, khawchhak lama khaw pakhata MHIP-in an souvenir-a ziak ve turin min sawm a, ka ziak a, ka hming chiah ka ziak a, anni inti bengvar khan, ka hming tawpah, Advocate, tih hi an lo belh pek a, ka thin pawh a rim lo, ka nui tawp. Advocate, tih chu Sap tawng a ni a, Ukil kan tih nen hian thuhmun a ni. Ukil hi ka piana hnu lama ka la ni chhin lo va, ka dam chhungin ka ni ngai hek lo ang.

1973, pawl sarih kan zirlai a ni a, Ni Hmingi w/o R.Thanhlira(L), Ex-MP, Thakthing Bazara miin mi hrilh ka la theihnghilh lo. Mizo zinga kan hla phuahthiam Vankhama leh nula Sapbawii, Venghlui chu an ingaizawng a, kum thum an inzui hnuah pawh a puanhmawr pawh a la dek lo. Keini tunlaia zan thim hnuaia vawi khat inhmuhnaa kan inhmangaih thut nen chuan inang lo tak mawle.

Sapbawii chu khawsikpuiin a na ta a, damdawi inah rei tak a awm a, a thi ta nge nge a, a thih hma chuan a puan duh ber la turin Tv. Vankhama chu a ti a. Sapbawii damloh lai chuan, Vankhama chuan hrehawm a ti thin em em mai a, ani chu tihhlim pahin tiin a thiante chuan Ar-huanah an picnic-pui a. An ri laih laih a, changelhnah an phah a, chaw ei an siam a, chaw an khawrh a, a laiah sa an suak chiah an la ei hma chuan Venghluiah chuan mitthi dar chu a rawn ri bal bal ta mai le, tu tak thi ni ang maw! Tumah tawng reng an awm lo, an ngawi thap mai a. Vankhama chuan, chu ar khuang te reuh chu, a ti a, chaw leh sa chu belpuiah an rut sawk sawk a, hmanhmnawh takin a ei pawh ei hman ta lo chuan an haw nghal a, Venghlui lamah an kal a, kawng zim tak leh a sir tawn tawna hnimin a khuh lik lek, vawk kawng ni awm takah chuan an inzui diah diah a, Vankhaman hma a hruai a, tumah tawng reng an awm lo. Thlanmual an thlen chuan tlangval thlan laiho chu an lo nui ham ham a.

Thlan laihoin Vankhama hmel an hmu chu an nui lai chu a reh nghal duak a, tumah an nui lo va, an tawng hek lo, Vankhama chu ngawi rengin an thlir thap a. Ani chuan, tu thlan nge in laih? tiin a zawt a, mahse tumah rengin an chhang lo. Zak chung chungin Sapbawiin a lo sawi tawh avangin puan pawh chu a la a. Sapbawii an phum zan chuan Vankhama chu a reh ta daih mai a, a thianten an zawng an zawng a, a tawpah chuan thlanah bawkkhupin a lo mu chu an va hmu a, an hawpui ta a, tuar em em anga han awm chu a zak si a, lo innei hman law law ni ila chu a tuar ziaawm zawk ang, a ti. Chaw a ei thei lo, engmah a ei thei lo, mahse a kil ve tho thin a, a hawi vung vung a, ka ril a tam lo e mai tih pahin chaw bar miah lote hian a kham leh mai thin a, a chhungte chuan a intih hlum maite an hlauthawng a, an veng ru deuh reng thin nghe nghe a.

Zan khat chu zanlaiah hian dim tein chhungte tihharh hlau tak chungin a tho them them a, hmehen, torch light chu a keng a, thingrem a hawng a, a zu chhun zeuh zeuh thin a. Ni Hmingi chuan a nu chu a sik harh a, Vankhama a tho tih zawi tein a hrilh a, a nu chuan ring deuhin aw a han thian a, Vankhama chuan, ka Nu in harh a ni maw, chuti chu laltin hi kan herh eng law law anga aw, tiin a herh sang a. Thingrema Sapbawiin nena an thlalak a dahte leh a lehkha thawnte chu a zu en a, Sapbawii thlalak chu a keng a. lungchim takin laltin engah chuan a thlir vawng vawng a, a mita mittui lo hnam tiam tiam a bianga luang thla ngiai ngiai chu zawi tein a hru a, lehkha puan a la a,pen a la bawk a, a ziak nghal ta mawlh mawlh a, a thinlung rama a ngaihtuahna leh lunglen khawhar hreawmna chhumpui zing mittui tlakna chu hlaah a chantir a lo ni a.

Awmhar tinkim dawnin vawiin ni chu, Kan tuahrem lai chhung ka han hawng a, Tahchuan lungduh i hlimthla enchim loh leh, Biahthu di tham hnu ka chhar chhuak a…Enchimloh, i hlimthla ka chantawk te hi, Ka vawng ang fam ka chan ve hma chuan…Nghilh loh par kumtluang ro-an an ka ti, tih hla ril leh mawi em em mai chu a han phuah chhuak ta a nih chu. Keini lah chuan a phuah chhan pawh hre lem loin kan sa liam ve mai mai tak thin si a le. Khawvel a awm chhung zawng chu Mizote thinlungah Vankhama hming a dai tawh ngai lo vang.

2006-2008, Mizo pa chhiara kum thum, a taka kum hnih thla hniha tling lo, Lungleia ka va awm ve zuai lai khan, Vankhama hla khi kan Leitlangpui chanchinbuah mi pakhatin Lunglei Veng pakhata pa pakhat phuah angin a ziak ta mai a, kei lahin Ni Hmingi min hrilh ka theihnghilh theih loh, khawi khawiah emaw pawh ka lo sawi tawh thin kha ka hre ve bawk si a, ka chekin a ngeih hlawh lo. A phuahtu diktak leh phuah chhan nen lam chuan ka han sawi ve ta a. A ziaktu chu awkain ka chhal a, ani chuan mi pakhatin a phuah angin a sawi si a, tak tak emaw a tih vanga ziak mai a nih thu a sawi a, engmah a hriat chian ve loh thu nen, ka han sawi takah chuan, a lo nih chu mawle, a ti.

A ni e, hlate pawh hi a phuahtu diktak lo chhinchhiah thlip thlep hi a lo tha tih chu ka hrethiam ta uar uar a, a phuahtu pawhin a phuah chhan nen lama an lo dah that hi hun lo kal zel turah a lo pawimawh dawn hi a lo ni a. Hla phuahtu inchuh avang leh hriat dan inan loh vanga court hial thleng tate pawh an awm a, chuvangin thil hi a nihna diktak hriata chhinchhiah hi a lo tha ber mai.

Kan thil hmuh leh hriatte hi a theih hram chuan chhinchhiah a tha, eng emawah kan Police leh Excise-ten thuhretu atan an hman, hretu tha leh rintlak ngei ni tura an ngaih kha, court-a an han sawia an hriat aia an hriat loh lo ni leh si hi a tam khawp mai, chutiangah chuan dan bawhchhia thil sual tia an phuh kha thiamloh chantir rual a ni tawh thin lo. Pu Vankhama hla, mi dang hla emaw tia lo sawi ri ve a, a lo ni leh hauh si lo ang deuh khan, hmua hre ve ngei nia ngaih hretua an hman, lo hre miah si lo tam tak hi court-ah chuan an awm fo va, a engkhaw hre ziktual si loin court lam han dem lek lek tawk lah bo hek suh, a ni emaw kan tih ni miah si lo hi a lo tam thei dawn khawp mai.