POLICE THITE

Police Headquarters chuan nikum tawplam khan han ngaih maia thu thin ṭhawng tak mai an ti chhuak a. Chutah chuan kum khat chhungin Police 100 dawn lai an thi a; an thih chhan pawh zu kaihhnawih a ni a.

Hetiang a nih avang hian Mizoram Police hotute chuan an naute chu ei leh in leh zuk leh hmuam lama insum a, taksa sawizawi lam uar turin an fuih a nih kha. Hemi chungchangah hian thu ziah a tam hle a, ṭhenkhat phei chuan nikum March ni 16 aṭanga MLPC Act hmanga dan phalna anga zu zawrh a nih tak vanga kan Police te chu thi ta zawih zawih nia ngaih theihin an ziak chiam chiam a. Hei hi chanchinbu bakah Social Media lamah pawh chhiar tur a tam hle a. Awihawm tak taka ziak thiam lah an tam.

Chutih lai chuan heti zawng hian a ngaihtuah theih awm e. Mizote'n kan tlakchham lian tak pakhat chu thil zir chian a ni a, chutih laiin thil zir chiang mang si lova sawi hluai kan ching em em thung. Zir chiang ila, MLPC Act hmanga zu zawrh hnu-a thi zawih zawih an lo nih tak tak chuan chiang fek fawkin ziak ila a tha hle ang a, sorkar pawhin tihtur a nei ngei ang - mahse zir chian phawt a ngai a ni.

Mahse, zir chian lam hi chu kan englo thenna lam a ni lo a ni ngei ang. MLTP Act hmanga zu kan khap bur lai khan ZONET Zing Daifim leh LPS Chibai Mizoram-ah te khan tuk tinin DamdawiIn Report an puang thin a. Chutah chuan zu in vanga pumna an tam thin niin an tarlang a. Zu vang a ni ngeiin Doctor-te'n an hria em tiin ZONET Zing Daifim buatsaih-tupa Zonunsanga Khiangte kha ka zawt zauh zauhva; ani chuan chutiang chu ni ngeia doctor-te'n an hriat thu min hrilh a. Finfiah ngei duhin journalism zir zo hlim ka hnuaia internship ti mek chu thla khat chhung tuktin Aizawl Civil Hospital-ah ka tir a; a thil rawn hawn khawm chu kan Cable TV pahnih thupuan thin ang tho a ni tih ka chiang ta a. Chutah chuan khatihlaia Health Minister ka hmu a, proforma te siamin Aizawl Civil Hospital-a Emergency department (Casualty)-a doctor duty apiangin an lo dah-khah tur ka duang a. Thla 6 chhung 'data' kan neih chuan a tangkai hle turah ka ngai.

'Form'-ah chuan zu in vanga pum nate chuan eng zu nge an in (sapzu/a senchi nge tualchhunga siam rakzu) tih te; a senchi a nih chuan enge a brand? Whisky nge, rum nge vodka? A bur eng ang nge - saidawium nge thelret (plastic)? Rakzu a nih chuan khawia an lei nge (Rangvamual/ Phunchawng/ Tuirial Airfield)? tihte ka duang ve nual a. Thla 6 chhung 'data' nei thei ila chuan kan Health department leh Excise and Narcotics department hotute hnenah kalin mi tam tak an damloh chhan nia lang an zu in chu a 'sample' la-a endik tir turin ka ngen ang ka ti rilru a. Mahse, ka proforma siam ve, Minister hnena ka pek chu hman tangkai a ni ta lem lo niawm tak a ni. A hnu-a Aizawl Civil Hospital Medical Superintendent ka va zawh leh chuan engmah a hriat loh thu min hrilh daih. Tui thuk taka thlak ang vang vang a ni.

Ka rawt ang khan thil kal sela, sorkara a bawhzuitu tur department-in ngaihven bawk sela chuan damlohna tam tak kan pumpelh rualin thenkhat nunna chu kan chhan theih ka beisei ve ngawt a sin maw le.

Chu tak chu a ni kan dinhmun chu. Zir chian hnu-ah thil hi sawi thin i la, a takin thil kalpui bawk ila a tha-in a tlo ber fo. Kum 2013 nge 2014 ka hre chiang ta lo, Zu khap burna dan (MLTP Act) hman hunlai khan chanchinbumi thenkhat nen kan titi a; kan thian la tlangval zawkte chuan an thian kum 30 leh 35 bawr vel an thih tam thu an sawi a. An sawi dan chuan khatianga hma tak taka thite kha Aizawl chhehvela rakzu chhia in an ni a; hmai pawh puam hmanlo leh hnar pawh tawk hman lovin an thi a ni an ti. Zir chianna kan tih ang hi awm chiahlo chungin an thiante an nih avanga leh an hming leh zu inna hmun thlenga an hriat chian avangin an thusawi hi awihloh sak ngawt chi a ni lem lova. Chubakah zu khap bur lai kha chuan zu tlanchhia, hlawk tum avang leh a thawh hma duh avanga eng engemaw pawlh kha a awm thin tih a chiang a. Thi thut pawh an awm nual a. Hetiangah hi chuan mihring tana in chi miah loh methylated spirit te kha a tih takna'n an hmang thin niin zu chhe (spurious liquor/ hooch) in te doctor-te'n an endikna-ah a lang thin bawk.

Zu khap bur hunlai vek, 2010 December thla chawhnu lam khan kan 3rd IR ho awm mekna Assam state-a Darrang district khawpui Mangaldai kan tlawh a. An damlo dahna-a zu vanga harsatna nei awmte chu Mizorama an awm lai pawha zu vanga harsatna nei tho an ni tih an Medical lam hotute'n min hrilh a. Kan Police te kha khap burna dan pawna an chhuah hlim kha chuan an nasa viau niawm tak a ni a. Mahse an inbenbelna tur hmun an thlen hnu khan an vaiin an lo rui zui reng lova; zu avanga harsatna nei ngai thin bawk tho khan an nei zui tih chu min hrilh dan a ni. Ka awih na chhan chu Krismas ruai thehnaah han thle kawi leh rui awm hmel ka hmu miau lo - a piah lawkah zu dawr a tlar tiar tuar chungin. Kum 2009 khan zu khap burna dan an ken'kawhna leh an vengin zu an la khap thuah hnihna, Aizawl khawpui-a veng thenkhata an Krismas ruai theh ka tlawh ve a, chung vengte ai chuan an fel fai zawk ka ti ngam sak.

Mizoram hi a mihring awm zata chhuta Police nei tam ber zing ami kan ni a. Silai keng (Armed Police) ngawt pawh battalion 8 ngawt kan nei a. Silai kenglo Police-ah pawh district 8 a thawk (DEF Staff) te, unit dang dangte nena chhut phei chuan thahnem tham tak an ni a. Mi 14,000 vel ni turah officer pakhat chuan a chhut a. Kawhmawhbawl deuhte, zu heh deuhte, kohhran ngai pawimawh tak leh ngai pawimwh lemlote an kat nuk a nih pawhin a mawh love. In 100 vel lek khuaah pawh mifel hlang emaw misual hlang emaw hi chu nih a harsa phian a nia. Engpawhnise kan Police thi, a bikin zu vanga thi nia sawite kha engchen nge an lo in tawh tihte tal chu hriat chian a chakawm.Dan kengkawhtu, nun uluk tura ngaih an nih avang te, an taksa pawh in fit tha tak tura ngaih an nih vangte hian an hotute an pawimawh em em a. Thununna (discipline) khauh tak hnuaia enkawl tur an nih angin chutiang taka taksa sawizawi thlenga uar tur an ni. Chuvangin an hotute hian inhrilh hriatna an chhuah piah lamah an naute enkawl kawngah felfai zawka thil an tih a ngai. Mizoram venghimtute an ni si a.