JNU leftist kulhpui a tlawm dawn em?
Tun hnaia national media luahtu langsar ber pakhat chu Jawaharlal Nehru University (JNU), New Delhi buaina hi a ni awm e. JNU-ah hian February 9, 2016 khan India ram terrorist langsar tak pakhat Kashmir chhulchhuak Afzal Guru khaihlum hriat-rengna ‘cultural programme’ buatsaih a ni.
He programme-ah hian zirlai ṭhenkhat, Kashmir zalenna duh/ thlawptu nia langten rinlawk loh takin ‘India duhlohna leh sawichhiatna’ auhla an chham rual a. Chu chu JNU zirlai zinga BJP/ RSS thlawptu pawl Akhil Bhartiya Vidyarthi Parishad (APVP) mi leh saten lo dodalin intihbuaina a thleng a. Anni hian police kovin he programme a tel zirlaite chu hnam phatsantu leh ram hmelma (anti-national, anti-India) tiin an hek a, buaina a punlun chho ta a ni.
Tun hnai lawka ruat thar Vice Chancellor Jagdesh Kumar chuan he programme buatsaih tura phalna an lo pek tawh chu thil awmzia an hriat ruala an hnuhdawh leh nghal thu a sawi a. Chuti chung chuan he programme, danin 'dik lo taka' kum 2001-a Parliament beihnaa inhnamhnawih Afzal Guru a khaihlum (judicial killing) duhlohna lantirna hi kaltlangpui luih niin a sawi. Boruak a sosan chhoh hnu hian JNU Student Union (JNUSU) chuan he programme-ah hian inhnamhnawihna an nei lo tih an sawi a. Chuti chung chuan JNUSU President, All India Student Federation (AISF) member ni bawk Kanhaiya Kumar chu a hnu lawk, February 12 khan campus chhungah police-ten IPC Section 124- A (Sedition - helna chawk chhuak) behchhanin an man a. Ani hian evidence (video clip) aṭanga a landanin inhnamhnawihna engmah a nei lo a ni.
Hetia sedition charge-a man a ni hian inhnialna a ti tamin zirlai leh zirtirtute chu man phalna petu VC leh University administration lakah an lungawi lo hle a. Hetianga campus chhunga Delhi police-ten duhtawka man tur zawnga an chettlat theih ṭum awmchhun chu Indira Gandhi Prime Minsiter hun laia Emergency boruak ipik tak hnuaiah chauh khan a ni tiin Sitaram Yechury, Communist Party of India-Marxist (CPI-M) General Secretary chuan a sawi nghe nghe. VC thar hi IIT Delhi professor kalchhuak, RSS nena inkungkaihna nei nia hriat a ni.
JNU hi India ram uni-versity langsarte zinga leftist (communist) kulhpui awmchhun a ni a. He campus-ah hian zirlai pawl hrang hrang Congress leh BJP/RSS zawmpui zirlai pawl tiamin awm mah se University inthlanah left pawl lamten hneh takin sawrkarna an la chang zel a ni. Ram pum huapa campus politics sanna ber leh zirlaite active-na ber pawl niin thupawi (issue) te ber aṭanga lian ber thlenga vai vungna hmun leh duhtawka debate leh discussion neih
ṭhinna hmun a ni.
Hetiang boruak a lo thlen takah chuan ram pum huapin ngaihven a hlawh hle a. JNU zirlaite demna leh sawichhiatna pawh kil tin
aṭangin a ri nasa hle. Hei hi engemaw chenah media lam, a bikin thu lak dan hleih neih vang leh sawrkar laipuiah BJP a fawng vuantu an nih vang a tih theih ang.
Mi tlemte lo kal fawr zualte auhla avanga university pum phek beihna hian he buaina hi kawng dang a zawh chhohtir mek a. BJP/RSS right-wing ideology leh left-wing ideology indona mual a chang chho mek a ni. Home Minister Rajnath Singh, Ministry of Human Resource and Development (MHRD) Minister Smriti Irani leh Ministry of State for Home Kirren Rijiju te chu he thil thleng demtu langsar zual an ni. Chutih laiin Congress Vice President Rahul Gandhi leh Aam Aadmi Party lu, Delhi Chief Minister ni bawk Arvind Kejriwal-te chuan central sawrkar an dem thu sawichhuakin he buaina hi Freedom of Speech rahbehnaah an ngaih thu an sawi a. He ngaihdan hi mi tam takin an ṭawmpui.
Ram hmangaihna (natio-nalism) ṭanfunga hmanga campus zalenna tih bawrhban a ni leh zirlai ṭhenkhat sedition charge hmanga man an ni ta hial chu thil serious tak nia ngaiin mithiam tam takin zirlaite thlavang an hauh nasa hle a. Chutih rualin JNU leftist culture nuai boa Hindu kulmuk RSS pawl duh dana University hi hrual tumna ngei nia hriain JNU dinchhan, a nihphung leh hmingṭhatna tam tak a lo khum tawh humhim turin zirlai leh zirtirtute nasa takin an inpuahchah chho mek a ni.
- C.V. Lalmalsawmi