AN LA SIM CHUANG LO

Sual sim hi zawng a har a ni ang? “Simna tel lo pianthar a tawk lo ve” tia Vanlalsailova’n a sak ang khan simna tel lova piangthar an tam lutuk avangin, sual hian Zoram hi kawng tinrengah hnehsawh takin a suasam mek a ni. Piangthar leh dan zawhkim zat chhinchhiahna buah chuan Mizoram mihring zat aia tam mah piangthar an awm tawh mahna!

Kum 17 kal taa Mizoram state chhunga zu khap burna Total Prohibition Act, 1995 chu a thlakna tur MLPC Act-2014 chu July, 2013 khan state Assembly-in a siam a, MLPC Rules, 2014 chu Nov. 2013 khan state Assembly-ah pharh a ni bawk. The Mizoram Liquor Prohibition Act, 2019 chu May 28, 2019 aṭanga hman nghal theih tura ruahman a ni leh ta a ni. Hetih lai hian tun hnaiah Mizoram pumah zu vanga thi mi 438 an awm tawh. Aizawlah hian dan lova scientifically manufactured local liquor siam leh zawrh chhunzawm zel a ni a; Amawii bakah sapzu chi hrang hrang man tur a tam tual tual a, zu ngawl vei an tam tual tual bawk.

India ramah chuan Karnataka hi zu hralh tamna ber state a ni a, kum 2022-23 chhung khan case nuai 6.87 hralh a ni. Delhi National Capital Region (NCR) leh Mumbai metropolitan region chu market lian ber an la ni chhunzawm zel a, zu sumdawnna hmun thuma ṭhena hmun hnih an luah niin Giri chuan a sawi. Hetih lai hian mipui tam zawnga chhutin Mizoram hi zu zawrh leh hralh tamna ber niin a ngaih theih. Zu hi man rêm chi pawh niin a lang lo, zu khapna dan nei tha pawl tak ni mah ila zu hi a hlu tual tual a, zuar an tam tual tual niin a lang. Chuvangin, Karnataka state ang law law khuan State hausakna lawih khawpin chhuah zalen mai zawk hi a dik ang em? Ngaihtuah zui tham a awm ta e. ZPM Ministry din tirh khan Excise Minister khan zu leh ruihhlo khap rêm a tumzia thu a sawi a, mahse, a tam zual sauh chu a nih hi?

Mizorama ruihhlo tawlhrukna lian ber: Heroin cheng nuai 90 man kenga mi pathum man an nih khan Heroin kengtu mi pathumte kha Narcotic Drugs & Psychotropic Substances Act, 1985 section kaihhnawih hnuaiah thubuai siamsak an ni. Hei hi kumin chhunga ruihhlo man tam ber cheng nuai 90 chuang man hu vel a nih thu END hotute chuan an sawi. India rama ruihhlo tawlhruk tamna ber kan ni mek. Ruihlo tawlhruk ching man chhuah apiangte hi tân in lamah thawn liam zel ni ṭhin mah se, an indaih hrim hrim vang nge a khat tawka man tur an awm reng tho niin a lang. A tih rem dan kawng dang dap a hun tawh hle.

Zu leh ruihhlo hlauhawm dinhmun kan hre ta. MLP Act 2019 & Narcotic Drugs & Psychotropic Substances Act, 1985 dan ṭha tak takte neiin lek kawh ṭhin mah ila, ZU & DRUGS rui leh zuar an tam tual tual a, thihpui an tam tual tual bawk. Dan bawhchhia case siamsak; tang tura tihte hian sorkar hnathawk aikal la 3365-te ang khan, Jail lamah Aitâng an tir ve zel tihna em ni ang? Nge thih hnua aikal la mi 9-te ang khan zu leh ruihhlo vanga thi tawh mi 1839-te khan an thih hnuah aikal an rawn tir ve ta zawk a ni mai lo'ng maw? Heti khawpa zu leh ruihlo do kawngah khawtlang, NGO, kohhran leh Sorkar-in tan kan lak nasat chung pawh hian, zu zuar leh ruihhlo zuar an pung tual tual mai hi hriatthiam a va har ta ve le? Mi eng emaw zat mana hrem ṭhin ni mah se, an la sim tak tak chuang lo va, a ni telin zu leh ruihhlovin min chim tam tial tial a, naupang lo ṭhang lian turte tan kan Zoram hi ṭhanlenna tlak a ni ta lo. Engtia tih zel tur nge tih chu tihtakzeta bengsika ngaihtuah a hun ta e.

- Dr. C. Lalrampana