France-in New Caledonia-ah emergency an puang

France sorkar chuan Pacific chhehvela an ram la awp, New Caledonia-ah buaina chhuak avanga tharum thawhna hial a thlen avangin May 15 aṭangin emergency an puang.

Tuna buaina hi France rorelna ina New Caledonia voter list siam ṭha tura constitution siam ṭhat rawtna avang a ni a, dan tharah hian New Caledonia-a kum 10 cheng tawhte tan vote thlak theih turin ruahmanna an siam a ni. Hei vang hian May 13 khan New Caledonia mipuite chuan nawrh an huaihawt a, police-te nena innawr buaiin mi pali an thih bakah, thuneitute zinga French mi 300-in hliam an tuar bawk. Buaina chhuak chhunzawmin tharum thawhna a nasat zel avangin France prime minister Gabriel Attal chuan May 15 aṭanga hman ṭan turin emergency a puang ta a ni. Emergency hi Ningani zing aṭang khan hman ṭan niin, ni 12 chhung hman tur niin thuneitute chuan an sawi.

France sipai ṭhahnem tak tirh luh belh an ni tawh a, lawng chawlh hmun leh thlawhtheihna ṭumhmunte venghim tura tirh an ni a, hei hian tualchhung police-te chu sipaite beihna, inrawk leh insuam bakah tharum thawhna hrang hrangte dang turin a pui thei dawn a ni. France interior ministry chuan police officer 500 tirh luh belh mek an nih thu sawi bawkin, hei hian police awm sa 1,800-te tha a tichak dawn a, buaina kaihhnawiha an mi man tawh zawng zawng pawh 130 an tling tawh niin a tarlang bawk. Attal chuan buaina leh tharum thawhna reng reng chu eng vang mahin sawi mawi theih a ni lo a, a rang thei ang bera boruak muanawm leh him a awm leh theih nan kan bei dawn a ni, a ti.

New Caledonia hi French Pacific territory an tiha awm a ni a, a ram mite hian zalenna duhin hun eng emaw chen an lo bei tawh a ni. Australia ram chhak lama awm, mihring 270,000 vel chenna a ni a, 1853 khan French awpna hnuaiah lutin, indopui pahnihna zawh hnu khan tuipuirala France ram awpah lak luh a ni. New Caledonia-ah hian innghirnghona a awm reng a, ram leilung fa nia inchhal, Kanaks te chuan zalenna an duh laiin, an ram awptu hmasate thlah kal zelte erawh chuan France awpna hnuaia awm chhunzawm an duh thung a ni.