
Guest writer
PL Liandinga
BIAK-IN PUI, MISSION VENG, AIZAWL
Buddhist te, Hindu rama Mandir te leh Muslim te ai mahin keini Mizo Kristian hian Biak-In kan ngah ta hial awm e. Keini chu inṭawm thei lovin kohhran hrang zelin biak-In kan mamawh hran ṭheuhva, veng khatah biak-In engemawzat kan nei deuh vek mai. Kan khawsakna atana pawimawh, Health Sub-Centre te, Anganwadi te leh Primary School hmun tur te kan neih hleih theih loh laiin kohhran pawl hrang hrang biak-In tur chu engtin tin emaw kan nei thei zel. Hei hi thlarau lama hausakna a nih chuan Mizote hi chu thlarau lamah chuan ziaawm tak tur kan ni. Mahse tunhnaiah kan politician te zingah a bikin Chief Minister atan phei chuan ring lo mi khawi state Chief Minister emaw awt ta ngawih ngawih mai kan awm nual ni te pawhin a lang.
Mizoramah heti khawp hian biak-In a tam a, Solomona Temple te phei chu ropui ve tham tak a ni a, chu aia lian daih tur Thenzawl lamah kan rel leh mek ni te pawhin a lang a. Amah Kaphleian, 'Tlangtin mai chu chuanna tawk tak a ni a,' a tih angrengin a khua leh veng zelah kan biak-In te hi zahpuiawm lo tak a ni hlawm. biak-In tam tak zingah Mission Veng a Biak-In Pui an tih ber mai hian ngaihtuahna a luah ṭhin a. A aia hmasa te chu awmin sawi mahse Mizoram biak-In hringtu tih ngam hial turin a upain a zahawm thin a. Tunhnu hian chanchin duhawm eng eng emaw a neih belh leh ta zel ni te pawhin ka hria. Tunhma, hetia biak-In sak lama kan intlansiak vak vak hma khan Mission Veng biak-In kha Mizorama biak-In chhuanawm leh zahawm ber a ni ngar ngar ti ila kan tisual awm love. Dawrpui biak-In kha Mission veng biak-In aia naupang deuh ni awmin ka ring a. Chuti chung chuan biak-In pui chu a biak-In pui tlatin a lang a. A lawi laklawh tawh te phei chuan kalsan an hrehzia thiante zarah hre ve pha hialin ka inhria.
Ka ngaih ropui leh hlu ka tih viau nachhan pakhat chu biak-In puiin mipui vantlang rawng, ngawi renga a bawlna hi a ni. Aizawl khawpui hlun leh lunlai berah a awm a, a hma angin sain an ram chin ni a kan hriat humhalhin biak-In tan hauh tlat sela dik lohna an nei lovang a, mahse helai hmun hi vantlang tan hei aiin a chep ang a, Aizawl khawpui a titawt lehzual ang. Biak-In pui an han sa ṭha a, a ram chhungah vantlang tan kalna kawng an siam a, chutah chuan nitin zantinin mi chi hrang hrang kan kal zut zut a, a hlu ngawt mai. Biak-In ṭhenkhat, kawng kama sak kan hmu nual a, vantlang thawvenna tur lam ngaihtuah hauh lova mahni biak-In ram chin chu mipui vantlangin min hman ṭangkaisak ve palh ang tih hlau ni awm fahrana humhalh tlat leh uikawmpui tlat ni awm tak tak hmuin ka inhria. Ṭhenkhat ngaihdan chuan biak-In chuan vantlang a lo dip deuh a nih pawhin sawisel ngam loh tur a ni a, sorkar lam tan pawh nek tum chu thil mawi lo a ni a, biak-In leh a huamchin a zauh dawn phawt chuan vantlangin tuar mah ila mipui chu ngawi mai mai tur kan ni. Khawi veng vengah emaw chuan biak-In leh mimal innek thawm te pawh kan hre zauh thin a, chung hmunah chuan biak-In chu a thiam lo zawk a ni tihna pawh a ni kher lo, mahse chutiang ngaihtuahna aṭang chuan biak-In puiin vantlang tana remchang a siamsak hi a ropui tih loh theih loh niin ka hria.
Vantlang kawng hrul mai ni lo, biak-In hnuaiah a mamawh te tan lirthei dahna an zuah a. Miin an hman tangkai theih nan zalen takin an han hawng a. Mahse kan thanmawhbawk pangngai, ruihhlo tih ching ten remchangah an lo la ve nghal vat a. Kohhran lamin an thilphalna pawh an lantir hlei thei ta lova. A leh a linga vuttui thlawr bel tih ang maiin an inpekna leh an rawngbawlna chu hmingchhiatnaah a chhuak thei takngial dawn e tiin chin tawk neiin, a enkawltu tur thlenga insiamin a hma aia zalen lo deuhvin an siam leh ta a. Chuti chung pawhin mipui tan chuan tangkai tak a la ni. Hei ngawt pawh hi kohhran thenkhat rilru inhawnna te, rilru zauhna leh rawngbawlna rilru put hmang chuan a tlin lo tih pawh hriat a ni. Mission Veng Biak-In pui chuan a kohhran mi leh mi lo pawh sawi lovin mipui vantlang thawven nan helai lirthei dahna hmang hian englai pawhin rawngbawl hna a thawk reng a ni.
Biak-In pui zawn, kawngpui lehlamah kohhran din sikul a awm a. Chu sikula kal naupangte chuan kawng kan buai ngai lovin biak-In pui bathlara an chhuah thlak theih nan kawng chung sang takah lei tha tak a dawh a, chutah chuan nitinin naupang sikul kal lam leh haw lam an kal mur mur thin a. A hmuhnawm ngawt mai. Naupang thenkhat phei chu an 'elevator' chuan chak vang ringawt a biak-In pui bathlar lama kal pawh an awm teuh. Kohhranin zirna a ngai pawimawh a, chumi atan chuan a theih ang angin tha a thawhin thil a ti a. Hei hi kohhran tih awm tak pawh a ni. Heti khawpa kan sorkar sikul kan sawp chhiat takah hi chuan kohhran tam tak tan chuan engemawti kawng tala khawtlang tana zirna lama tha thawh hi tih awm tak a ni a. Chumi atan chuan Biak-In Pui hian tha a thawh tihna a ni.
Mizoram pumpuiin Biak-In Pui ti a kan hriat ṭhin, Mission Veng Biak-In kha kan naupan lai khan ropui kan ti a, sap kutchhuak a nih avang te khan kan ngaisang a. Chu ai mah chuan tuna a dinhmun hi a rawngbawlna avangin a ngainatawm lehzual a. Kohhran dangin he biak-In pui awmdan hi entawn ve thei se a duhawm ngawt mai. Biak-In chhung chei te, a chhunga bungraw manto leh changkang ni a kan hriat dah te ai chuan biak-In hian mipui nawlpui tan eng malsawmna nge a thlen tih hi inzawh ve fo tlak a ni.
Khaw nuam leh nuam lo tlangvalin a tehna chu nula pahnih khat awm leh awm loh an ni chawk a, khaw fel leh fel lo anga kan ngaih hi an VCP neih that leh that lohvah a innghat tlangpui a. Chutiang chuan State te, ram bung hran daih te pawh a lo ni zel a. Mission Veng kohhran hian Biak-In Pui kawltu nihna rilru zau leh hausa tak mai an kawl avang hian tisa thil takin an veng pawhin a zahawm phah bawk. Hmanah khan Thakthing Bazar chhukthla hi an hlim veng hawk tawh a, kha pawh kha thil ropui tak a ni.
He Biak-In Pui hian keia mitah chuan Mizoram kohhran a timawi khawp mai.