THLANMUAL

He khawvela kan awm chhunga kan chunga thil lo thleng tur zinga chiang ber chu kan thih tur thu hi a ni. Keini Mizo te chu kan thih chuan inphum tura ngaih kan ni nghal bawk. Kan awmna veng leh khua ṭheuhva awmte hi kan inphum vek dawn a, lo la piang tur kan suangtuah phak chin pawh inphum vek kan tum ang. Chuti a nih chuan tuna kan inphum dan kalhmangah chuan kum za lo kal leh turah chuan thlanmual atan hian ram zau tak kan mamawh ang tih a ngaihtuah theih. Tunlaiah chuan in pakhata mihring cheng hi kan tam ta viau — in ṭhenkhat hi chhungkaw li chhungkaw ngain kan luah a, chuta awm zawng zawng chu thi tur vek kan ni. Chu chauh ni lovin a chang chuan kan venga cheng lo te pawh kan thlanmualah vui an ngai zauh zauh. Heng zawng zawng ngaihtuah hian thlanmual hi eng emaw tia a tihdan kan ngaihtuah loh chuan keini dam laia kan buai lo a nih pawhin, kan tu leh fate chu an la buai ngei dawn tih hi a chiang. Tunah pawh veng tam tak chuan an veng aṭanga hla tak takah thlanmual an nei tawh.

Thil awmdan tlangpui :

1. Tunah chuan mitthi apiangin thlan hmun fit 3 x 6 kan mamawh vek niin a lang. A tak takah chuan hei aia lian hret hi kan mamawh. Chaltlang leh Khatlaah chuan kuang rawlhna tur concrete kua, khuai thlar ang deuh an siam a, chutah chuan hmun zim takah mi tam tak ruang a dah theih. A chhawnga an siam avangin veng dangin thlan sawmhnih kan laihna ang velah khan mitthi za lai pawh a dah ṭhat theih ang. Chuti a nih chuan an thlanmual ram chu a hek lo ngei dawn a ni. Veng dang, chutianga ti ve loten mitthi tana ram leilung fit 3 x 6 kan mamawh lai khan anni chuan fit chanve bial vel chauh pawh an mamawh thei tihna a ni.

2. Tunah chuan thlan kan laih reng rengin kha thlan hmun kha kumkhuain kha mitthi khan a pumbilh tihna a ni a. Thil danga hman chu thiang lo ang a ni. Mahse tam tak hi chu kan phum aṭanga kum hnih khat te, kum li kum nga te, kum sawm sawmhnih bak chu kha thlan hmun kha an chhungte pawhin an ngaihsak tawh lo va, an hre reng tawh lo. Mihring kal phung tam tak enin chu'ng mite chuan ngaihsaktu an nei tawh lo va, an chhungkua kha an riral tih theih a ni. Keini ngei pawh hi kum 50 lo kal leh turah chuan kan thlan ngaihsaktu leh cheimawitu an awm tawh lo mai thei. Thil chiang tak pakhat chu rambuai avanga khua rauhsan a nih hnuah pi leh pu te thlan hmun, ramhnuai lo chang ta chu khaw rauhsantu zaa 99 chuan kan enkawl zui lo va, tam tak phei chuan an thlan awmna pawh kan tlawh zui lo. Chuti a nih avang chuan kan thlan hmun hi chhuan hnih chhuan thumah chuan mi tam ber hi chu ngaihsaktu nei lovin a awm dawn tihna a ni a. Mahse chu chuan leilung a luah ve reng dawn si.

Thlanmual hi kan renchem a ngai a, renchem satliah pawh ni lovin tihdan thar eng emaw kan ngaihtuah a ngaiin a lang. Ram leilung hian rei tak min la daih dawn ni pawhin hria ila rei tak kan tih ngawt hi a lo rei lem lo fo va, kan tihdan a danglam loh chuan vawiina kan ngaihtuah ṭhat peih lohna te, kan ngaihtuah duh lohna te leh kan ngaihtuah ngam lohnate hi kan tu leh faten an la tuar ngei ang.

Rawtna :

1. Thlan hmun luah theih chhung hi bithliah ni se. Entir nan kan han inphum hian kum sawm chhung emaw, kum sawmhnih chhung emaw atan kha thlan hmun kha an pualah awm phawt se la. A bak chu mi dang tan hman theihna dan awm se. Chu aia rei chu an chhungkuain an hauh duh a nih chuan kum tin a man chawi tur zat bitukin emaw, engtin emaw luah zui theihin siam ila. Thlanmual hluiah i kal chuan tute thlan emaw chu an chhungten kum 20 emaw, kum 30 chhung emawa an tlawh hauh loh, an chhungte pawh khawiah tak nge an awm tih pawh hriat tawh loh i hmu ngei ang. Hlutsaktu leh neitu chan changtu awm lova hetia leilung, kumkhua atana chhiah ngawt mai hi a hautak khawp mai. Dik tak chuan hman aṭang khan hetiang hian lo ti ila chu, vawiina thlanmual ramin a daih tak loh veng tam tak hian kan buaina hi a ziaawm sawt ang. Tun hma chuan thlan hmun leilung renna rilru nei lem lovin thlan kan lai ṭhin a, mahse ram leilungin a daih lo thei a ni tih hriat a nih tak chinah khan kan ren ve ta chauh va. Heng hi kan hmuh lai ngeia thil thleng a ni. Mahse hei pawh hi a lo la tawk zo lo va, a aia ren lehzual dan ngaihtuah hi a ṭul hle a ni.

2. Chhungkua hian thlan hmun bik hauh theih ni se. Dan naranin chhungkaw pakhatah hian mi panga awm anga chhut a ni fo ṭhin. Kha chhungkua kha an thih vek hunah chuan an tan thlan hmun nga a laih a ngai ngei ngei dawn a. Mahse chhungkaw khatin mi pahnih phum theihna thlan hmun hauh theihna an neih chuan kha thlan hmun mi pahnih inphum theihna kha hauh lawk mai se la, chutah chuan an chhungkua mi pangaa te chu inphum vek se. Thlan panga awmna turah thlan pahnih hmangin kan indah ṭha vek thei a nih chuan thlan hmun atana kan leilung mamawh hi a chanve aia hniamah a tla thla dawn tihna a ni. Thlan hmun enkawl leh vil zui pawh a awlsam zawk ang. Kha chhungkaw thlan hmunah khan mi panga aia tam kan indah ṭha a nih phei chuan, mitthi chhungte leh khawtlang kan hlawk telh telh tihna a ni. Hei hian kan thlan laih dan leh siam dan a tidanglam dawn. A bangah leirawhchante kan hman a ngai ang a, thlan khur zau deuh hleka laiin a laiah kan ping dang mai thei bawk. Hei hi khawchhak lama kan unaute chuan an lo hmang daih tawh. Anni chuan lei lai khuar lovin thlan In an siam a, chutah chuan an chhungkua a thi apiang an inrawlh zel mai a ni.

3. Tuna Chaltlang leh Khatla-in an tih anga concrete kua, inrawlh theihna hi uar ni se.

4. Electric-a inhal ralna hi thlanmual tinah dah ni ve hrim hrim se. Halral duh zawkte pawh awm theih a ni a, halral remchang zawk pawh awm theih a ni. Ṭhenkhat chu an chhungte pawh kan hriat loh, chhungte pawh nei lem lo an awm ve leh zauh ṭhin a. Chu'ng mite leh mi ṭhenkhat tan hi chuan inhal ral hi chuti takin a pawi lo va, a felfai viau zawk.

Ṭulnain min nan a, hmasawn kan tum chuan ‘Kan tihdan a ni lo,’ tih ngawt hi a rem loh chin a awm. Pi leh pu aṭanga khawhar inriahpui ṭhin kha vawiinah chuan Aizawl khawpuiah chuan tih zel a rem tawh lo. Kan vengah pawh tunah hian mi an thih reng rengin thlanmuala inphum man cheng 4,000/- an chawi a ngai. Inphum man lak chu thingtlang khaw tam tak aṭanga ngaihtuah chuan a Mizo lova, a mak viauin kan hre mai thei. Mahse kan vengah chuan inphum zawh tûka thlan siam tura mákpa leh laina thawh chhuah chuk chuk kha a ngai tawh lo. Thlan zawng zawng kha laih hma emaw, laih zawh veleh emawah a tlangah khawtlangin leirawhchan a remsa vek a, kuang han thlak a, han vur tawp hian thlan lung phun leh hma loh chu ngaihsak zui a ngai tawh lo. Hetianga kan tih hian thlan len zawng a inrualkhai a, a tlar nalh duh a, mitthi chhungte tan a hlawk zawk bawk. Mahnia siam dawn chuan a tawpah chuan cheng 4000 te chu a ral mai zel a, kan tihdan hi mitthi chhungte tan a na lo.

Ngaihtuah avanga ziaawm thei thil ngaihtuah lawk hi ngaihtuah duh lova tawn ngawt ai chuan a fuh zawk zel. Furah tuihawk a rawn luang dawn tih a chiang ai maha chiangin kan thi ang a, inphum kan duh dawn tih hi a chiang. Tuichhe luanna leh dithlifarfem ngaihsak ṭhate chu an buai nep dawn tih a chiang ang bawkin kan thlanmual renchem dan ngaihtuah hi a hlawk ang tih a chiang. A hma lama tuidawn leh tuichhe kalna ngaihtuah duh loh avangin mi tam tak kawmthlang a min a, a hlauhawmin a thlaphanthlak em em a. A chang phei chuan nunna thlengin a tuar a, tuidawn siam leh dithlifarfem ngaihsak aia hautak zawk tawn theih tak a ni. Chutiang deuh chuan inphumna tur thlanmual leilung han tlakchham mauh mai chu rapthlak ve angreng tak a ni.

Thlanmual chungchang hi chu ngaihtuah theih tak leh ngaihtuah thiam chuan khawtlang tan thil hlawk tak chang thei a ni.