PATHIAN THU

Bible chang tlawh chhana Pathian thu sawi an tih anga sawi tur hi chu ka niin ka inhre ve lova. A thupuia Pathian thu tih ka’n hmang ringawt pawh hi ka inthlahrung tawh viau. Pathian thu ka’n ti tak nain kan kohhran nungchang kan ti dawn emaw ni, kan Pathian thu lak dan kan ti dawn emaw ni, kan rinna kalphung kan ti dawn emaw ni, Mizo awmdan leh kan Pathian thu kalpui dan ni a ka rin hi ka sawi tum tak zawk chu a ni.

Kan awmdan hi sapram atang emaw, ram dang atangin emaw thlir ila a mak hian ka ring thin. A nawlpuiin chawlhni chuan kan inkhawm vek a, inkhawm ve lo chu mi mak an ni. Chawlhkar khat ni sarih chhungin Pathian biak inkhawm chi hrang hrang zan nga a awm a, zan lama kan inkhawm duh tanchhana hmangin dawr pawh kan hawng rei thei lova. Chuti khawp chuan Pathian biak nan hun kan dah tam a. Kum khat chhunga vantlang tana thawhlawm cheng zanga pawh thawh hlei thei lo hian Pathian biakna nena inkaihhnawihah chuan kum tin cheng sing kan thawh thei. 

Mahse kan thawhlawm leh kan inkhawm nungchang leh kan nitin nun hi inzawmna nei miah lo ang hlauh a ni! 

Engemaw han awm hlek se ‘Kan lo ṭawngṭaipui ang che u,’ kan ti a. Ṭawngṭai thiam tak tak leh ṭawngṭaina chelek tak tak, Pathian thu anga nun tum leh chuang si lo leh sum thianghlim lo te pawh ngaithei zet zet hi kan tam riau a ni tehchek ang chu kan inkhawm leh kan thawhlawm hian mihring rin ngam nihna kawngah kori a tu lo. ‘E, ani zawng ṭawngṭai mi a nia, hetiang thil chu a ti lovang,’ tih hi tehfung leklam loh pawl tak zingah a tel.

Hindu te, Mosolman te hian an sakhua an la ngawrh viau mai a. Bawng leh bawng sa ei chungchangah ngawt pawh mihring nunna lak hi an hnial lo mai a. Kawngkama Temple leh sakhaw chhin­chhiahna te hi tih tak nangialin chibai an buk ngâwih ngâwih a. Han zin vah nikhuaa chutiang han hmuh chuan tul lo te hi ka lo tihpui thin a, ‘Aw, sakhua hi chuan min ve zial hneh tak em!’ ka ti rilru thin. Nichhuahna lam hawia bungbut te leh hunbi neia ṭawngṭai te, dawr bungrua leh hnathawhna hmanrua chibai buk chunga ṭawngṭainaa hlan te, zing thawh hlim a loudspeaker hmanga ṭawngṭaina tih chhuah ul ul te hi kan tih a ni lo bawk kan tan chuan a makin a lang thin. 

Mahse kan inkhawm tamzia te, kan inkhawm kaihhnawih avanga zan lamah Mizovin a huhova engmah kan thawk thei lo leh kan zir tak tak thei lo chunga a inkhawm a ber chu mihring emaw, thlarau lam emaw teh nana kan hmang leh hauh si lo nungchang hi a chhunga cheng ve ni lo, ralkhat atanga hre thartu tan chuan a mak a ni. Mahse, ‘Pathian biakna’ anga kan ngaih tawh tlat chuan a inkhawm ve peih lo pawhin engmah hi a huhovin kan rawt ngam lo. Kan sakhuana chuan chutiang chuan a hnam pumpui hi min kuah bet tlat a. Tumahin kan sawisel ngam lova, inkhawm thinin an sawisel chuan, ‘Mahni kohhran tihdan sawisel,’ an ni a. Inkhawm peih lo deuhvin kan sawisel phei chuan, ‘A inkhawm peih loh loh nen,’ tih tawngkam khat lek hian min hnial thla fai vek. Han sawiho nikhua erawh chuan rin loh tak tak (a kul a taia kohhrana inhmang) te hian inkhawm tam luat te hi tha an ti bik lo ni awm takin an sawi leh si. 

Kan sakhuana hian kan nung­chang leh kan hnathawh kawngah min khuahkhirh lova, min tidanglam lo makzia leh mak ti lo kan tamzia ngaihtuah hi chuan ngaihtuahna a bing mum mum thei. Nungchang leh sakhuana chu a hrang hlauh angin kan kalpui a. Hnathawktu lak dawnin ‘Kohhranah a khaipa a ni a, a kul a taia tang thin a ni a, a rintlak ang,’ tih hi tehfung atan hman ngam a ni lova. ‘Ekhai, ani chu Sunday sikul zirtirtu a ni a, chutiangin a dik lovin a ti lovang,’ tih hi sawi chi a ni lo. Dik lo deuhva engemaw titu hi, ‘Ekhai, kohhran lama i nihna nen a va inhmeh lo ve le,’ ti ngat ila hmun tam takah chuan thiam loh kan chang ang a, ‘Kohhran lama ka nihna thleng thlenga sawi chu i tihtur em ni’ min ti ta se kan kianga awm te lakah thiam ka chang lovang. Kan sakhaw mi nihna hi rintlak kan nih leh nih loh teh nan hman tur a ni lova, kan hnathawhnaa kan nungchang leh kan kohhran rawngbawltu nihna hi thil inzawm hauh lo, thil hrang daih a ni fo. Inzawmtir tumtu apiang chu mi sual an ni zawk ang.

Kan kohhran nung­chang langsar tak pakhat chu zu huat hi a ni. Sorkar kan tehna lian tak pakhat chu zu zawrh an phal leh phal loh a ni a. Dawt muhlum lianpui pui leh dawt sepsel te te hi sawi fo mah se zu zawrh phal lo sorkar chu kan ngaihhnathiam chawt mai niin a lang a. Zu zawrh an phal tawh vaih chuan patling tak pawhin awm se ‘Zu an zuar’ kan ti kawh tlat mai. Chu chauh a ni lo, zu zawrh leh zawrh loh kan buaipui em em laiin mipui pawisa eiruk thu hi kan sawi leh mang hauh lo. Sorkar hna ka thawh ve tawhna atangin zu in mi ai chuan (buaipui bera zu neih hial khawpa in nasa an nih loh chuan) eiruk tur zawng ran mai hi ram leh hnam tan an hnawksak zawk fe tih ka hria a. Ka thawh loh hnu pawhin eirukna hi kan hmasawn lohna bul ber pakhat chu a ni tih ka hmu.

Inkhawm thlap thlap, ṭawngṭai hliam hliam, zu in lo, eirukna eiruk hreh hauh si lo te hian he Mizoram pawi hi zu in zauh zauh ai chuan an awmna tawk zelah an khawih fe zawk. Ei ru lo ve ve rau rauah chuan a zu in lo zawk chu an zahawm alawm, mahse thil dang zawng aia zu tehna kan lek hmasa hi Mizoramin kan chhiatpui hlein ka hria. Office a zu rui chu awlsam takin action a lak mai theih a, medical examination te han tih nawk nawkin a tihdan tur a awm mai. Mahse eiruk ching hrem tur chuan a kawng a sei phian. 

Mi hi inkhawm hun apiangah inkhawm kim vek se, kohhranah chanvo pawimawh hrang hrang nei thluah se, thawhlawm tha takin thawh mah se inthlan dawnah tha a tih loh zawng tak a vote thei mai ang tih kan la ring ru tho - eiruk pawisa lo mi a nih chuan.

Inkhawm ngun tak mai leh ṭawngṭai duah thei tak mai hian contract hna thawk se a tha thei ang berin a thawh kan ring chuang hauh lo - eiruk haw hauh lo mi a nih chuan. Chutiang mi chuan min ṭawngṭaisak avangin kan thlamuanphah lo hlauh thin hi kan Pathian rindan ‘anti-climax drama’ chu niin a lang. Dik lo taka engemaw tih avanga cheng nuai sawm fanghma no ei hnua cheng singthum thawhlawm thawh lawm taka dawnsawn thiam hi fin vang anga kan ngaih chhung chuan Kristian dawihzep kan ni.

Heti taka inkhawm leh ṭawngṭaipui kan uar hi chu thuthluang policy a ni. ‘Inkhawm hi thil tha a ni e,’ tih changchawiin kan inkhawm a, chu chu thatna anga lan nan hman kan tum a. Ṭawngṭaipui pawh inlainatna leh induhsakna a ni anga kan hriat avangin, ‘Kan lo ṭawngṭaipui ang che u,’ tih hi midang kan lainatna kawnga khum laizawl atanga tihtur tlak theihna dinhmun anga kan ngaih niin ka hre thin. Thil tha dang ti hauh lo pawh a mi ang nihna hnaivai ber chu inkhawm hi a ni. Mahse a inkhawm kha chu thilsual a ni si lo. Kan mihring mize duap avanga inchei taka mi ang nihna kawng zawh duh vang maia inkhawm kan ni e.

Kristian, dik taka hnathawk tura rin ngam loh; Kristian zawmthaw angreng tak; Kristian inring tawn ngam lo tak kan lo nih tak mai hi. Hmanni deuh khan khaw pakhatah chuan Whatsapp lama Pathian thu tha tak tak post peih deuh mai chuan ruihhlo a lo zuar reng mai tih thu ka hmu a, kan inhmeh ving veng hlein ka hria. Ani chuan ruihhlo a lo zuar kher a, midang tam tak erawh chuan kan zuar ve lova, mahse thilsual (hlep tam duh vanga contract hna, te lua awm lova dawrawm taka thawh te; a rinawm dawn lo tih hrereng chunga hamthatna duh vanga khawtlang hruaitu atana tu emaw thlan te; a eiru ngei tih hre chunga lawmpui awm taka awm te) chu kan pawisa hauh si lo. Inkhawm peih mang si lova mi inkhawm tam lutuk pawh vei tlat keini ang misual hi chuan Whatsapp group a Pathian thu an post ka hmuh zaa 99 hi chu ka hmuh rualin ka paih nghal. ‘Kan lo ṭawngṭaipui ang che,’ tih zaa 50 hi chu ka awih bawk lo. Ti lo law law se ka duh. 

Hetianga kan hnam hi a kal zel chuan kan pung tam telh telh ang a, a manganthlak chho talh talh dawnin a lang. Pun tam loh lah thil hlauhawm tak a ni thei - thenawm hnam dang an pun chak si chuan. Pathian thu kan sawi tamzia te, Pathian fakna hla kan sak tamzia te, Pathian biak-Ina kan inkhawm tamzia te ngaihtuah hi chuan heng thil hian kori tu ni se hnam rinawm leh intodelh ni ngei turin kan Pathian hian mal min sawm ka ring. Thawhrimna keng tel lo Pathian thu, dikna leh rinawmna chhawm tel lo Pathian thu kan sawiin kan nunpui ta mai em ni aw?