
Guest writer
KL Liana
MOSIAN KANAN A THLIR A
Mosia khan Israel fate Aikupta aṭangin a hruai chhuak a, thlalerah kum sawmli tehmeuh an khawsa kha a nia. Pathian thuin min hrilh dan chuan an silhfente kha a chul lo a ni. Thlaler chu ram ro mihring pawh chen lohna hmun a ni a, chuvangin ma-na khan a chawm a, sa an chak a, an rawp a, an chawhmeh atan vahmim a pe a. Sa dang ei miah lova kum sawmli chhung vahmim sa ringawt hmeh mai chu a ninawm turzia mai chu pui tak a ni.
Chuvangin an phunchiar viau pawh a awm tho mai. Thlaler ram roah puanthan zuar tumah an awm lo tih a chiang a, Aikuptaa an hak an kawr leh puan, kekawrte kha thlalera kum sawmli chhung an kal chhung khan a dang lei tur awm ta lo chu an ha ngar ngar mai tihna a ni ang. Mahse Baibul chuan, an silhfen kha a chul lo, tih min hrilh a, a tlo pawh a tlo e. Kum sawmli ngawt an ha chung pawhin a rawng a da miah lo tihna a ni a. Zai cassette an tih mai hi siam ve ta se, inthlakna tur an neih tam hmel bik lem lo va, hla pakhat sak chhunga silhfen hrang hrang hak thlak chu sawi loh, a ngai hlir haa hla tam deuh sak a ngai ang.
Meriba lungpuiah Pathianin Mosia chu amah chawimawi lova a puh avangin, an tum ram Kanan chu Nebo tlang chhip aṭang chuan a thlir a, a hring nghulh mai dawn si, lungleng leh luh ve chak em emin awm mah sela, Pathianin a luh ve a phal tlat si lo. Lut ve loin a thi ta. Khatia Kanan romei zam ri riai ral aṭanga lungleng taka a thlir lai lem kha kan Missionary Zo-sapte pawh khan an siam emaw a ni mai thei e, mi siam sa an nei a ni zawk ang.
Chin Hills-a kohhran phuntu, Pautu khuaa an kohhran Upa pakhat Aizawla zin chu, khatia Mosian Kanan a thlir lai lem an ziak chu Zosapten an lo pe a, a lawmin a roh em em a. A zin haw lam chu Thekteah a riak a, chutihlai tak chuan, Patea pawh chu Thektea a zin lai a lo ni ve hlauh mai a. Thekte lal Pu Thanga chuan Pautu khaw Upa chu cham turin a chelh a, lal meuhin chutia chelh ta chu ani pawh a cham ve ta nghe nghe a.
Zosapten Mosian Kanan ram a thlir lai lem an pek chu ani chuan a phawrh a, kawtkai bul mai thlang lam deuha antam huan hungna palah chuan a tar a, hmuhnawm ti takin Patea te nen chuan an en a. Patea chuan a en ngun em em mai a, a rum vang vang a, Pu Thang, lung a va tileng ve le, a ti ta hial a. Mosia lem chuan a rilru a khawih em em mai a, a mitthlah chuan a cham reng a.
An khua, Khawbunga a haw hnu pawhin a ngaihtuahna leh suangtuahna thinlung mitthlaah chuan Mosian lungleng taka Kanan a thlir lai lem chu a cham reng a. Mosian Israel fate Aikupa aṭangin a hruai chhuak a, kum sawmli zet thlalerah a vahvaihpui a, mahse Kanan ram luh ve chu Lalin a phal si lo, a luh ve loh tur ram chu tlangchhip aṭanga a thlir a lung turzia chu a ngaihtuah a, a hriatthiampui a ni ber awm e. Tichuan Mosia lem Thekte lal in bul kawtkai mai pala an tar a en kha a mitthlaah chuan a cham reng bawk a.
Hmanah Mosian Kanan a thlir a, Luah zo loin Lal thuthlung a phur a; Kanan ram ropui leh a mawina a hmu, Inchhira ngaiin a tap ang maw, tih hla chu a phuah chhuak ta a ni. Khawhar ina kan sak lar pawl tak a ni thin a, mahse tun hnu hi chuan keini kan veng lamah chuan kan sa khat ta deuh a ni mahna le, thalai la naupang zawkte hian an hre meuh ta lo, zepthu cheng suh le, a dika dik chuan thalai leh naupang zawkte thiam zawng tiin hla tam lo takah hian kan kual kan kual chu a ni ta deuh ber mai.
Mosian a luah ve loh tur lei Kanan ram mawi tak chu lungleng takin a thlir a, ani erawh chuan a luah tur leh a luhna ngei tur van Kanan thar chu rinna mitin a thlir thin zawk a, ama chakna ni loin Lalpa chakna ring zawkin a la thleng ngei dawn a ni tih chu a thunawnah a han tlangaupui ta, Aw, kei pawh Kanan thar chu ka thlir, Ka chakna ringin ka thleng lo vang; Mahse Lal Jehovan min hruai ang a, Ram nuam chu ang chu ka la han hmu ang, a ti ta a nih kha.
Kanan ram romei zam leh ni tla turin a han chhun paw ruih maite chu lungleng em emin thlir mah sela, Pathianin Jordan lui a kan ve a phal si lo va, a hmangaih Israel fate chu a kalsan a ngai ta si tih chu hriain, Kanan romei leh ni tla zam vel, Hruaitu Mosia chuan a han thlir chiam a; Jordan ral kai chu Lalin a phal lo va, A hmangaihte chu a hransan ta. Chutah a hnu khar nan, Kanan pangpar leh khawtlang reng chu, Hruaitu Mosian hnutiang a chhawn ta a; Ngai lo angin Salem tlang a lawn ta a, Israel fate chu ngai ang maw? A han tite hi a van rilin a va tha tehlul em.
A ni e, keini pawh van in nuam panin kan kal mek a, nunna leh lawmna chang ve turin, chu van Kanan thar chu thleng tur chuan Lal thupekte kan zawm a ngai a, chutihrual chuan khawvelah kan la khawsa mek a, Pathianin mihringte hi a mala khawsa mai lova a huhoa awm tura a siamte kan nih avangin, chutianga kan khawsak theiha thlamuang tak leh inrem leh inngeih taka kan awm ho theihna tur chuan dante hi a lo ngaiin a lo pawimawh em em thin a lo ni a. Chu chu Pathian pawhin a hriat avangin Mosia hnenah pasal thikthu chhia leh sebawngpa insika an insik hlum pawha thubuai remna tur dan nen lam a lo pe a nih kha.
IPC an tih maite hi tunah chuan kan hre tawh hlawm awm e, India ram Kumpinu sawrkarin min awp lai 1860 daiha siam tawh kha a ni a, vawiin thlengin kan ramah hman a la ni ta zel a, a tul tawh lo leh kan tunlai khawvel leh mipui leh ram tana tul tawh lote paihin, siam that ngai laite siam tha chung zelin he dan hi Kumpinu hun lai ata kan ramah tun thlenga kan dan pawimawh leh hman ber a la ni ta reng a. Sapho kha Kristian an ni a, chuvang chuan ngun taka kan biha kan en chuan, he dan hi Lalpan Mosia hnena a dan pek ang chi kha tam tak a awmin an entawn ngei niin a lang thei awm e.
Khawvela thuneituten an dan siamte kan zawma kanbawhchhiat loh hi keini khua leh tuiten kan bat a ni a, chu chu van kawng kan zawh chhunga kan tihtur leh van Kanan kan thlen theihna tur pawh a ni. In chunga roreltu thu thuin awm rawh u, tih pawh hi, kan chunga roreltuin a dan siamte kan zawm hi a lo ni e.