LO LEH RAWN HMAN HUN HI!

Mizo ṭawnga kan hman tel tam leh kan hman rim em em mai, lo leh rawn hi hman dan tur leh, hmanna hun tur kan inzirtir ṭhin a, a har bawk a, hriat thiam a har hle a, chua chhapah, zirtir dan inang lo a lo awm thei deuh bawk niin a lang. 

Grammar thiam nia kan hriatte chuan, grammar hmangin hetiang hian min ṭhensak a. Thil tih tuartu awmna ang chi (transitive verb)-ah reng reng chuan rawn hi hman tur a ni, an ti ṭhin a.

Entir nan:- 

Chaw rawn ei rawh, ('ei' hi verb niin, a tuartu 'chaw' hi a awm a ni.)

'Thil tih tuartu awm lo (intransitive verb) ang chi-ah erawh chuan, lo hi hman tur a ni,' an ti ve leh thung a. 

Entir nan:-

Lo haw rawh, ('haw' hi thil tih (verb) niin, tuartu a awm ve lo thung.)

Tichuan, Fel deuh duak angin a lang a; mahse, a fel mai hauh lo. Mi nawlpuiin kan hriat thiam theih tur ang berin han sawi dawn ta ila.

Chaw lo ei rawh,

Chaw rawn ei rawh,

Hetiang ṭawngkam hi kan nei a, ei (transitive verb) kan hmannaah hian a bet thei ve ve tlat a, a sawi tum pawh a hrang daih a ni.

Chaw lo ei rawh.

Kan tih chuan, chaw kha lo ei se a tihna a ni mai, a eina tur hmun a sawi lo, lo ei fel se a duh a nih hmel a, an hnena ei tura sawmna lam a ni tel lo. Lo kan hman hian ṭawngkam dik lo a nih phah lo a, a dik loh hun erawh a awm thei tih hre chungin, ngaihtuahna nen chhiar zel ang aw.

Chaw rawn ei rawh.

Kan tih chuan, kan in/ hnena chaw ei ve tura kan sawmna a ni thung a, an ina a lo ei ngawt kha a dik hauh lo. Kan in/ hnenah chaw ei tura sawmna a ni tlat thung. 

Intransitive verb an tih mai ṭhin, thil tih tuartu nei lo haw/ zin te pawh hi lo leh rawn hmangin awmze hran neiin kan hmang ṭhin a nih hi. En leh chhin ang aw.

Rawn haw rawh.

Kan tih chuan, kan awmna/hnen lam pana haw tura tihna a ni a, a sawitu awmna lam a rawn pan dawn tihna a ni. Mahni awmna lam pana 'haw' (intransitive verb) tura tihna ṭawngkamah eng verb nge tih lam ngaihtuah miah loin, rawn kan hman, hian a dik ve em em lawi si. Chutih lai chuan, mahni thil tih tur sawina (1st person) ṭawngkamah chuan, keimahni aṭanga chhuak tur leh tih tur thil sawina atan pawh rawn kan hman hi a la dik hmel cheu a ni. Entir nan:-

Ka rawn haw ve hman ṭep e.

Kan rawn thawhpui ang che u.

Lo haw rawh.

Kan tih hian, kan hnena rawn kal bik tura kohna a ni chiah lem lo, Delhi tlang aṭang pawhin, an fapa khawlai leng kha, phone-a biain, 'E khai! Lo va haw la, inah i nu lo va pui teh.' Te pawh kan ti thei a, 'Lo haw la, kei pawh ka rawn haw ṭep tawh e.' Te pawh kan ti thei ṭhin a nih thung kha. Mahni awmna lam rawn pan tur zawng pawhin kan la hmang thei cheu bawk.

I lo zin reng a ni maw!

A lo kal leh dawn alawm, 

I lo ei zo vek em ni?

Tihte hi kan hman ṭhin dan a ni. 'Verb (thil tih sawina) dinhmun lam azir' tia grammar thiamte min ṭhensak ang hian hmang dawn ta ila.

Chaw lo ei la, ka rawn sawm ang che. 

Tih ṭawngkam te,

Rawn haw tih ṭawngkam leh a dang kan hman ṭhinte hi kan nei lo ang a, lo haw chauh kan nei dawn tihna a nih hmel a. Ka lo ei tawh tih ṭawngkam te chuan dikna an nei dawn lo tihna a ni a, kan ṭawng bungrua leh che vel a chèp phah hle dawn niin a lang. 

Chuvangin, kan ṭawngah chuan, keimahni lam pana rawn che tura tihna ṭawngkam atan rawn kan hman hian a dik tlangpui (I rawn kal ve hman em?) a, keimahni bik (Mimal, ram, hnam, chhungkua, pawl)-a rawn thleng tur ni lo-ah chuan, lo hi hman a dik zawk hmel  thung (Thalsik a lo thleng/ Isua a lo kal leh dawn). Tin, keimahni, tute lam hawi emawa chetna tur thilah pawh rawn hi kan hmang thei niin a lang (Kan rawn kal ve dawn e/ Ka rawn be leh ang che). 

Kan hnen lam pan tur bik ni chuang loa chet la tura kan sawina ang chi (Covid 19 a lo thleng) leh, thil lo ni tawh leh awm tawh (past tense) sawina atan (A lo va mak ngai ve/ A lo mu der tawh alawm) te, hawi lam bik nei loa kan thil tih tur sawina (Kan lo ngaihtuah dawn a nia) ṭawngkam atan lo kan hman mai hian kan ṭawng hi dik zawkin a lang ta a, hetiang zawnga fel taka grammar dan hmanga ṭhen fel vat hi a hun tawh viau a ni.