TLEIRÂWL NUN BUAI ṬANPUI RAWH

Tleirâwl nun hi hriatthiam loh hlawh ber a ni hial âwm asin! 'Hauh bûr'-ah kan hmang a, kan diriam a ni ber a, an khaw­ngaihthlâk khawp mai. Nang ngêi pawh kha i lo tleirâwl tawh a, nun i sual nasa a ni lo'm ni? 

I ṭanpui ngâi tleirâwl

I fa duat, i hmangaih kha a lo seilian zêl a. Kum 10 emaw 11 a lo tlin chuan puitlin a tum ta mai a! Naupang ni ṭhin puitling ni tura insiamrem hun chhûng hi sâpin, "adolescence" an vuah a, Latin ṭawng "adolecere" aṭanga an lâkchhâwn a ni a, "ṭhang puitling" tihna a ni. 

Ṭhang puitling thut ta chu nunze buai a nei a, insiamrem turin a inhambuai nasa ta mai a. Chhangban pawhbun tum ang maiin, ze hnih 'naupang zia' leh 'puitling zia' te chu amahah a inphan duar mai si a. Nun tuilâirapin, a ngaihna hre loin a nung a ni ber a, i ṭanpui a mamawh takzet a ni. Tleirâwl nun hian kum 10 vêl chhûng a awh tlângpui. Naupang zia a paih deuh deuh a, i puih ṭhat dân azirin a lo puitling ta ṭhin a nih hi. 

Engtinnge i ṭanpui tâk ang?

I fa tleirawl chu en liam mai mai suh, a nun awmdân chu hrethiam la,  ṭanpui ngêi ang che. I ngaihdân dik lo, "inti-puitling", "inti-fing", "misual", "luhlul" angin puh mai loin, "Kei ka awm alâwm, a tleirâwl nun buai hi a hneh dâwn khawp mai" tiin ṭanpui ang che.

Hêngte hi i hmang ṭangkâi thei ang: 

Puitling tawh angin ngâi suh

A taksa a lo ṭhanlen tâk thut avâng ringawtin a puitling fel ta tihna a ni lo. "Mâwl lian!", "Puitling ûr tawh si, i â sia!" tiin khing ûr ûr ngâi suh. Nang puitling ṭhankin ang kha a ni ngawt lo; a puitling dâwn mêk a, pangpâr kuhmûm ang chauh a la ni, a pâr chhuak rih lo e. A dinhmunah ding la, a ngaihtuah dânin ngaihtuah la, a khawvêl ṭawmpui la; i hrethiam thei ang. 

Naupang angincheibâwl tawh suh

Naupang zia la nei mah se, puitling zia a pu nual tawh a, "nun kârtawn pûn" a nei mêk! A ṭhenah naupang angin; a ṭhenah puitling angin a awm a nia. Naupang chhia anga cheibâwl a duh tawh lo, "puitling ka ni ve tawh" a ti ang. Ni e, puitlin zir mêk a ni a, puitling biakin bia la, puitling enkawlin enkawl tawh rawh. Hrâwk tawh loin ṭawngkam ṭha takin engkim hrilh la. Kutthlâka thunun chî a ni tawh lo, a rilru i hliam nasa ting ang a, i buaina a pung zâwk ang. Ti-tipui la, sawipui la, fak la, fuih teh. A ngaihdân ngâithla la, kalpui la, kâi la, chhawm zêl zâwk rawh. 

Zirtîr la, kaihruai rawh

Ama tâl tâlin tâltîr suh, khuar khurûmah a tla lût palh hlauh ang e. A tawn ngâi loh "puitling nun" chuan a rawn nangching ta si a. Zawhna a ngah, ngaihven a ngah, engkim tihchhin châknain a khat, tunge a nih a inzâwt, vântlâng zînga nundân a zir, nu leh pa aṭanga tâl hran leh mahni kêa din a zir, ṭhian kawm aṭangin nun a zir nasa hle. 

Nangmah khân hrilh hmaih i nei hlauh ang e, a mamawh nia i rin apiang chu fah mawlh mawlh mai rawh. Chhûng Inkhâwmah a nun hruai thei tur Pathian thu sawi tam ang che. A tuipui chu tuipui la, a ṭhiante sawisêl mai loin pawmpui la, i hruai zêl thei ang. A nu leh pa, nangmah ngêi kha, i fa tleirâwl kaihruaitu turin i ṭha ber a, râlbâng ngâi suh ang che. 

Dawhthei takin aw

Thinchhiat ṭhatna riau pakhat chu tleirâwl tihchhiat nân! Dawhthei la, in ṭhatpui ang. Bible chuan, "Mi zawng zawng lakah dawhthei takin awm rawh u" 

(I Thes 5:14) a tih hi i fa, tleirâwl khân i laka a mamawh nambar 1 a nih kha aw. 

A teirâwl ṭantirh kum nga vêl chhûng hian a taksa leh a rilru lam a ṭhang nasa: a serh a lo puitling a; a thluak pawh puitling tawh mah se, a la thâwl hlê si! Luhlul, ṭawng tlem, ngawih, mahnia awma nuam tihzâwng ngaihtuah neuh neuh, tihtauh, hel, thuawih loh, nu leh pa aṭanga inlâkhran duhna a nunah a lo thleng lehnghâl a. Ni e, tleirawl nunah a lo awm ve tawp! A awmdân tura Siamtu duan a ni tih pawm la, hrethiam la, dawhthei takin kâihruai ang che. A awm rei dâwn lo, a tleirâwl vâng a nih kha.

Sawisêl suh; fak la fuih zâwk rawh

A zia rêngah 'hel hmang' a nih lâi a ni a. I sawisêl reng phei chuan haw khawp ang che. A nun a tâwt up up ang a, a chhiatpui vek thei. Chhûngte duh loh leh hnâwl, dam ve tlâk lo, harsatna thlentu, an hlim lohna bul, engmah tlâktlâina rêng nei loa inhriatna a nei ang a. Dam aiin thih a ṭha zâwk emaw a inti palh hlauh ang e! 

Ruihtheih thil, hmeichhiat mipat, engkim tihchhin a châk lâi a nih hria la, dimdâwi ang che. I hmangaih a ni tih lantir chungin a thlen chin zêlah fak la, fuih taima la, a nun a hlim ang. Midang nên khâikhin ngâi suh, an inan miau loh avângin a tâlbuai ang. 

Hmêl leh lan dân a buaipui, a insit hle tih hriatpui la. Pathianin amâ anpuia a siam, anpui nei lo mi bîk a nihzia a thinlungah tuh ngei ang che. 

Pathian thu-in hruai rawh

Bible-ah "tleirâwl" tih ang takin a lang tam lo hle. Thuhriltu chuan, "ṭhalâite û" tia kohin, "In ṭhat lâi chen ula, in la naupan viau lâi hian hlim rawh u, amaherawhchu Pathianin in chungah ro a rêl dawn tih hre reng ang che u" (Thuh 11:9) tiin Siamtu Pathian hre reng chunga hlim turin a fuih mai a. Sam phuahtu pawhin thil tê tê hriat a nei, "Tleirâwlin engtin nge a awm dân a tihthianghlim ang? I thû ang zela a awm dân vêng ṭhain" (Sam 119:9) a ti bawk. Pathian thu nunpui hi tleirâwlin a ngeih ber mai. ṭ

I fa tleirâwl kha, a naupan lâi aṭanga Pathian thu ang zela i hruai chhoh chuan, "Naupang chu a kalna âwm kawngah chuan zirtîr ula, a upa hun pawhin a thlah lo vang" Thuf 22:6) tih thu lo dikzia hi 'a tleirâwl nunah' i hre fiah khawp ang.