Written by
- Lalnunṭawma Fanai

Kan tân ‘Vankal Solar Park’ a lo piang a, Electric current pêkin kan awm ta

Ram hmasawnna hi a zar zotu chu mipuite kan ni a, hmasawnna kawnga min hruaitu kan ram hruaitute lakah beiseina pawh kan nei sâng hle ṭhin. Kan duh khawp lo hle châng a awm a, eng sorkar hnuaiah pawh hmasawnna hna erawh a kal ve reng a, ram hmasawnna kawng hi sah kuak ve reng a ni tih erawh kan hai a thiang lo. Hmasawnna hnathawh kawngah hian eng sorkar pawh hian sorkar hmasa aia ṭhaa hna thawh zel tum se, mipui chuan kut kan beng zel mai dawn a ni.

Prime Minister Manmohan Singh chuan January ni 11, 2010 khan India rama kalpui turin National Solar Mission (NSM) chuan kalpui ṭan a nih thu a puangzar a. Kum 2022-ah solar power grid nena inthlunzawm 20GW (Giga Watt) nei tura kalpui tum a ni a, a hnuah 40 GW a tihpun a ni. Khatih laia Mizo­rama Congress sorkar khan hemi behchhan hian 'Solar Power Policy of Mizoram - 2017' siamin kum 2021-2022 tawp hmain Solar power 80 MW neih hman tumin hma a la zui ve ta nghal a ni. He policy in a tum ber chu Ministry of New and Renewable Energy (MNRE) puihna hmanga State chhunga solar power tihhmasawn, uar leh tihchangtlun a ni.

P&E department chuan Depart­ment Secretary kaihhruaina hnuaiah 'Working Group on Solar Power Generation' a din a. State chhunga Solar Power Plants siamna tur hmun, survey, reports siam etc ah te ZEDA nen hma la ho tura tih an nih angin, Khawzawl District a Vankal khaw sir lawkah 20 MW Solar Park siam ni se tiin thutlukna an siam a. June ni 29, 2017 a Secretary, P&ED office chamber a meeting neih a ni a, Vankal Solar Park 20 MW pe chhuak thei hi P&E Department kutah an dah nghal a ni a, Secretary kaihhruai Project Approval Committee chuan 20MW pe chhuak thei Vankal Solar Park siam chu 17.7.2017 khan a remti ta a, August ni 24, 2018 khan, khatih laia P&E minister Pu R. Lalzirliana chuan khaw chhe tak hnuaiah lung a phum zui ta a ni.

P&E Department chuan hna thawk ṭan nghalin, power evacuation line 3.3 km laia sei leh pooling sub-station pahnih 12.5 MA power transformer leh a kaihhnawih khawl pawimawh te a bun a. Department chuan December 2022 khan hna zo felin, Covid-19 pandemic avangin lockdown leh SOP te khauh taka kalpui a nih avângin harsatna an tâwk nasa hle. Officer leh staff te thawhrimna azarah a hun takah hna zawhfel theih niin pandemic len laia District Administrative Authority te pawhin an pui nasa hle a ni.

P&E department chuan online a 'bharat electronic tender' hmangin Notice Inviting Tender (NIT) a tichhuak a. Firms/ developers pathum, M/s ATA Renewables P4 Pvt. Ltd., M/s Shukbir Agro Energy Pvt. Ltd. (a hnuah M/s Sunfree North East Renewable Energy Pvt. Ltd. tia inthlak) leh Energy Efficiency Services Ltd. (EESL). ten an chhang a. Reserved price Rs 4.50/kWH niin tender te hawna enfiah a nih hnuah bidding process kalpui a ni a. Firm pahnih M/s ATA Renewables P4 Pvt. Ltd leh M/s Sunfree North East Renewable Energy Pvt. Ltd te chu Vankal Solar Park hna thawk tura thlan an ni ta a ni. Power Purchase Agreement (PPA) chu P&E department leh firm pahnih chuan Rs 3.94/ unit in 9.11.2020 khan ziah a ni a. MNRE guidelines milin PPA hi kum 25 atan ziah niin, inremna ziah aṭanga thla 12 chhungin hna thawh zawh vek hman tura tih a ni.

MNF a lo sorkar a, project hi a theih ang angin an bawhzui zel a. Hripui lên lai a nih avângin State pawn aṭanga hmanraw liantham châwkluh a ngaih avângin hnathawh a harsa hle a, hun tiam chhunga peihfel chi a ni lo. Solar Power developer te ngen angin P&E Department chuan 8.7.2022 ah zawh hun a pawhseisak a. Furpui a thleng a, khawl lian tak tak lalut turin harsatna a awm zel a, March, 2023 thleng hun pawhsei sak leh an ni. Kum 2022 January thla aṭangin châkkhai lâk khawm te, foundation siam te, module mounting structure bun te, solar PV modules, cabling work, transformer leh inverter etc bun leh vuah a ni. February ni 16, 2023 khan project chu zawh fel a ni ta chauh a ni. Technical thil avângin solar inverter tin te chu a ruala tihnun vek theih a ni lo a, a tahtawlin, hun bituk tê têah tih nun a ni. April ni 24, 2023 a Solar Park-a kan awm lai pawhin, 19.02 MW a pe chhuak hial a ni.

Vankal Solar Park siam a ni hi mipui kan lawm hlein ka hria. Mizoram sorkar ta bil vek a ni lo tih erawh hriat a ngai. Heng module/Solar plate etc buntu Company pahnih hnen aṭang hian, Mizoram Sawrkarin man tlawm zawkin Rs 3.94/ unit-in a lei thei dawn a, tunah hian phai aṭangin Unit khat Rs 5/6 velin a lei ṭhin. Company te hian hawn a nih aṭangin kum 25 chhung an enkawl dawn a, a chhiat pawhin siam ṭhat lehzel tur a ni. Vankal khaw mipuite zingah a tir aṭangin an ngaihdan a phir a ni tih an khaw VCP Pu K. Lalchhungliana leh VC Secretary Pu K Lalnunthara ten min lo hrilh ve thung. Ram mipui tana thil ṭangkai tak a ni tia pawm thiam an tam laiin, a ram la ui an awm ve reng bawk. An ngaihdan insual pawh hi a âwm ve riau tho mai.

A ram hi a zau hle a, 144 acre zeta zau a ni. State Sawrkar sum (NEDP sum) nuai 1,707 leh sorkar laipui Ministry of New & Renewable Energy (MNRE) sum nuai 400, a vaiin cheng nuai 2,107 sênga siam a ni. Civil Work thawh nan hian nuai 272.38 sen niin, Electrical Work thawh nan cheng nuai 1,834.77 sen a ni bawk. Solar plate/ Module hi dawhkan pakhatah 10 zel dah a ni a, 52,453 dah a ni a, Inverter 113, Inverter Control Room (ICR) 7 leh Main Control Room (MCR) 1 a awm bawk.

Ṭau thla ni 25, 2023 khan P&E changtu Minister Pu R. Lalzirliana (A lung phumtu thoin) Vankal Solar Park hi a hawng a, a hmuna kan kal avângin ‘a lawmawm êm a’ tiin Vanglaini Thlalak Group-ah ka thlalak chu ka dah a, sawi zuina aṭangin he hmasawnna hnathawhah hian mipui an lawm tih ka hmu. Tarlang ve hrim hrim ila. Ka thlalak chu IPR Champhai officer a hnenah ka pe bawk. Chief Minister instagram leh MPCC page-ah te dah chhawn a ni a, 27 April 2023-ah India Today NE news report-ah kan hmu bawk. A tlâng sâng lai berah hian tower an dah theih chuan, a hmuna en duhte tan a ṭangkai hlein a rinawm. P&E deptt chuan Mizoram hmun dangah pawh Solar Power Park hi siam zel an tum a, hriat a nuam hle. Mipui tan theihtawp chhuah zel teh se.

- Lalnunṭawma Fanai