Written by
- Rosangzela
Vh

SYNOD-IN CORRUPTION A DO NGAM CHIAH ANG EM?

Presbyterian khawmpui lian leh hautak ber mai Synod inkhawmpui 2022 chuan kan ram thlirin corruption do a rel a. Synod inkhawmpui meuhah hi chuan palai te pawh mi un tak tak, mahni tualchhungah pawh a zahawm chin an ni a; mi naran tan aw va neih ve theih a ni lo. Inkhawmpui agenda te pawh Presbytery Inkhawmpui kaltlanga chhawp chhuah an ni a, chuvangin Synod Inkhawmpui agenda reng reng hi chu a nep thei lo.

Mizoram chhungah ngat chuan Presbyterian hi Kohhran lian leh member ngah ber a ni a, a hawi lam chu a kaw duak duak a ni ber mai. He inkhawmpui zahawm tak hian kan ram a eirukna leh hlemhletna um bo a tum hi mipui tan chuan thawk huaina a ni. Chutihrual chuan mitin zawhna chu, Synod hian Corruption hi a do ngam tak tak ang em? tih hi a ni.

Kan ram economy khawlpui chu kan hriat angin sorkar hnathawk te zara sum leng vel hi a ni. Lo neitute dinhmun kan hria, ram chhiatna khawp eiruk tur an nei lo, an thawhchhuah pawh ram economy chawikang khawpa lian a la ni lo. Mahni kutkawih thiamna (entrepreneurship) hmanga eizawng te pawh an dinhmun kan hria, an thawhchhuah beisei tur a la tam lo, factory a ni emaw industry a ni emaw mahni tapchhak zawl aṭanga thawh cottage industry thlengin ram economy chawikang thei dinhmunah an la ding lo.

Kan sum hmuhna leh hmasawnna ruhrel din kawngah sorkar laipui a Hindu state te chhiah chhun luh a innghat kan ni. Retheih tawh nak a lai a sum hmuh ang ang lo eiru duh an intingmit zut mai bawk si a, a buaithlak a nih hi. Bel te phai thei lo, khawh liam zur zur kan tih pawh hi sorkar laipui hi a ni mai a, a sawi chhuaktu tan pawh han inchhuanna em em tur a awm lo.

Hmasawnna sum lo chheprelhtute hi bitum tur chu an nih a rinawm. Kan sawi angin heng ram hmasawnna sum lo chheprelhtute hi chu mi naran an ni lova, lo neitu an ni lova, dawrkai pawh an ni lo, mahni kutkawih a eizawngte pawh an ni lo. A ti thei chin chu mi chal lang politician leh sorkar milian ‘ bureaucrats ‘ te an ni ber. Hei tak hi corruption do kawnga a kawng khirh lai chu a ni ta a ni.

PRISM ho vanglai khan FIR theh­luhte pawh an nei chamchi a, hlawhtling taka umzui ai mahin zuzi ral ta kha a tam zawk awm e. India ramah eirukna lian tham eng emaw zat kan hmu tawh - Coal scam, Hawala scandal, Stock market scam, Bofors scam, Fodder scam, Common Wealth Games scam, 2G Spectrum Political scam adt. keini ramah tunhma khawthlang lama culvert bo te, Kau Tlabung, Tuirial Hydel Project, Serlui ‘B’, Serkhan Bagha road, MLA dawt bill tih te hi rei tak thubuai chai a ni a, ṭhenkhatah phei chuan a hrem tura te mual lo liam ta daih te pawh an awm.

Sorkar/ mipui sum eiruk hi chhui zuia zan khat thil thu a chinfel mai chi ni hek lo, a kuma kum a ngai a ni. Chuvangin, YMA takin teirei peih a ngai ta a ni. Hei tak hi kan Mizo rilru hmanhmawh hian a tlin lo ṭhin a ni, arbawm hal ang kan ni a tihluai a awp ral leh mai ṭhin kan ni.

Sawi angin ram chhiatna khawp thlen thei sum chheprelhtute hi mi langsar leh thil ti thei te an nih miau avangin hmalak a har em em a ni. Kan ram Kohhran hlun leh lian ber Presbyterian chuan Synod inkhawmpuiah corruption do chungchang thurel General Agenda 3 na a lo lang chu a pass a, Synod Executive Committee (SEC) in hmalak dan tur a lo bawhzui dawn a ni. He Agenda hi Presbytery 8 lai aṭanga lut a ni. Champhai North, Tuichangral ‘N’, Aizawl Bethel, Tuivai, Hmarphei, Chhimphei, Aizawl central leh Aizawl East Presbytery aṭanga lut a ni. Hei hian chiang taka a entir chu kan ram hi a tluchhe mek a, ram hmelma corruption hi um bo a ngai a ni tih a ni.

Tun ṭum Synod thurelah pawh mipui ngaihven ber a ni hial awm e, tunah chuan mipuiin zawhna kan nei ta a, chu zawhna chu Kohhran hian corruption hi a beiin a do tak tak ngam dawn em tih hi niin thlir dan chikimin kan thlir mek a ni.

Kohhran hian sum a um lutuk, lockdown lai pawh a a ngaih pawimawh ber chu Kohhranho thlarau lam nun ni lovin thawhlawm a ngai pawimawh zawk tih te sawi ṭhin a ni. Chutiang teh nuai’h a nih avangin Kohhranin corruption do a sawi hian mitamtak rilruah rin ngam lohna a lian hle, a pawi khawp mai. Kohhran hlutna leh a zahawmna a hniam zel a, a kalphungah chin pawr tur a lo awm ve reng nen he agenda palaiten an pass ta mai hi chu huaisen thlak tak a ni.

India ram khawpui Delhi a Kohhranin ram lei thu te, concrete building sak sa lei tawh in let leh te adt. sawi thui a ṭul lovah ngai ila. Kan thu laimu chu Kohhran hi a che chhuak tak tak ang em? tih a ni.

Brig. Thenphunga (L) in Kohhran hruaitute hnenah, “Keiin mi corrupt te ka lo hrem ang a, nangniin in lo phuar ang chu" a ti a ni awm e - phuar em chu an ngam leh ta chiah lo tiin tunhnuah an sawi fo mai.

Ni e, Kohhran hi a huaisen a ngai ta hle mai. Famkim lohna khawvelah hian Kohhran chuan misualte hi famkimna ram kan thlen theih nan huaisen takin sual a do ngam a ngai ta a ni.

He khawvel changkang tawh takah hian ram zau tak hi thingtlang khawte ang chauh a ni ta a, inhriat pawh loh reng hi a awm lo. Engkim mai hi a langtlang hulh tawh, chuvangin sorkar project lian leh te thlengin mitin tapchhak zawl titi a ni zo ta a. Kohhran thil pawh a bang chuang lo, kan ram hmel tichhetu leh hnam hnuaihnung ang maia min chhuahtute hi hnungkhirh an hun ta viau mai. Nge kan ti nek nek ang a, office a hun takah thlen tur tih vel mai maiin kan in chhuah leh mai lo maw? office ban hun dik takah tih te, Seminar, workshop, inkhawmpui tih velahtute emaw thuziak kan zir leh mai mai ang tih te hi a hlauhawm hlel lo e.

He Synod thurel zahawm leh pawimawh hi ram ṭhatna thleng ngei turin Kohhran hmalakna mipuiin i thlawp tlat ang u.

- Rosangzela, Vh