CHIBAI I BUK VE ANG
“Tin, arsi chu an hmuhin an hlim nasa ta em em a. Tin, inchhung an va lut a, a nu Mari hnena naute chu an hmu a, an bawkkhupa chibai an buk a:” (Matthaia10:11-12)
Lal Isua a lo pian khan amah chibai buktu mi chi thum Bible-ah kan hmu a. Chungte chu Berampute, Mi fingte leh Lal Heroda-te an ni. Brampute leh Mifingte chu Vantirhkoh leh Arsi hmanga hriattir an ni a. An tum ang ngeiin Lal Isua an hmu a chibai an buk thu kan hmu. Hlim takin an kir leh thu kan hmu bawk a ni. Amaherawhchu, Heroda erawh chuan Lal Isua a hmu ve lova, a hmaah chibai bukin a kun ve lova, ral aṭanga Lal Isua a zawn avangin a hmu lova a chibai bukna pawh a rapthlakin, chhiatna nasa tak a lo thlen phah thu Bible-ah kan hmu a ni. I han sawi zau dawn teh ang.
Khawchhak mifingte : Khawchhak mi fingte kha sàptawngin ‘MAGI (mei-zai) an ti a, a pian zàna ran-thlêng rawn thleng an ni ve lo! Matthaia hian khawchhak mifingte chanchin hi a lo record ve thung a. Herod the Great (37BC-4BC)-a hun lai a nih thu a ziak a. Lehkhabu aṭanga inchhiar harh an ni hran lo; chunglam Arsi chhuiin Judate Lal chibai bùk (worship) tùrin (a birthday làwm tùr ni lovin), an rawn pèn chhuak a ni zâwk bawk. Khawchhak mifingte khàn Arsi an zui chhunzawm zèl a.
Mi fingte khàn dap chawp taka hruaitu Chunglam Ârsi zuiin Judate Lal thar kha an zawng hmu a, zawn dân kaida inchen ta lo mah se - Pathian Lehkhathu ang zêlin mi fingten kawngkal dik leh fîmkhur takin kan la zawng hmu zui zêl zawng a nih hi! Tin, khawchhak mifingte rawn tel ve hian Jentail leh Juda-ten Isua an biak (worship) ve vena a hawi chiang ta a, chanchin ngaihnawm tak a tling. Khawchhak Kohhran (Grik Orthodox) chuan mifingte kha 12 lai a nih an ring thîn; Khawthlang Kohhran (Roman Catholic) chuan thilpêk chi thum - ràngkachak, beraw, murra-te denchhen khân mifing pathum angah an hmehbel hlen phah ta a ni.
Khawchhak mifingte khan an thinlung leh tihtakzetin Arsi chu zuiin Isua chu an zawnga an hmu ta. Thinlung leh tihtakzeta zawngtute chuan Isua an hmu a, an thinlung chu lawmin a khat ṭhin. Mahse khawchhak mifingte khan kawg an bo khan Heroda inah an lut a, Arsi chu an zui zel loh avangin. Chu chuan thil pawi tak a khawih ta a, Heroda itsikna leh thinrimna chuan mi tam tak tan tuarna leh lusunna a thlen ta. Keini pawh kawng kan bo ṭhin, A ni lo lamah kan pen ṭhin avang hian keimahni leh kan chhungte, mi tam tak tuarna kan thlen ṭhin a ni.
Berampute : Berampute hnenah vana vantirhkohte inlar nausen pian thu an rawn hrilh a. Berampute hi khawvel ngaih chuan mi tlawm tak angin lang mahse, van zaipawlte nen meuh an hnena inlarna lo thleng bika khan ngaihtuaha ti thuiin a mak hle a ni. Tichuan, an beram venlaite pawh ngaihsak thei tawh lovin nausen chibai buk turin hlim takin an chhuak ta tih kan hmu bawk a. He hunpui lo thleng turah hian min tlantu hian amah chibai bukna atana a duh ber chu kan thinlung hi a ni. Kan thinlung hi kan thil neiha hlu ber a ni a, chu chu Ama tana kan hlan hi a fapa Isua Krista a ro hlu tak min petu hian a phut let ve tlat a ni.
Hlim hlawp zawng emaw, zu leh nulat tlangvalna te nen emaw leh khawvel thildangte nena hmang kawp lovin, kan thinlung Ama hnena hlan tlat chungin hmang ila Krismas/Christmas hlimawm tak kan hmang thei ngei ang.
Heroda chibai buk tum dan: Mifingte leh Heroda chibai buk tum dan khaikhina tlem lo tarlang ila :
- A nihna ( self – image) humhim tum ranin he chibai buknaah hian a inrawlh
- Tisa thil takin Isua hi dawr (chibai) a tum a, mahni dinhmun phet (kalsan) duhna kan hmu lo
- Isua Lalna leh thuneihna pawm hauh si lovin chibaii buk ve a tum
- Isua ni lovin mahni lailia indah ran chungin chibai buk ve a tum
Khaikhawmna : Heroda chibai buk tum anga Lal Isua chibai buk tumtu hi mi tam tak kan awm ṭhin a, hei hi chuan Pathian ropuina leh Pathian keimahnia inpuanna tur a dal ṭhin. A pawimawh ber chu inngaihtlawmna nen thinlung kehsawm a, amah Isua hi chibai kan buk hi a ni. Mifingte chibai bukna hian inpekna tluantling leh inhlanna te, mahni in kalsanna nun te, Isua a laipuia dahnate a keng tel a. Berampute chibai bukna hian thuawihna te, tlawmna nun te, Pathian thu a nih anga pawm maina te, Lalpa avanga engkim kalsan ngamna nun te a keng tel bawk a ni.
Nang unau duhtak he hunpui kan lo thlen hian Nausen Isua hi engtinnge chibai i buk ve dawn le?
- Reuben Lalnunthara Hnamte