Written by
- Dr. Vanlalvanga Ralte
CLASS XII PASS LAWMPUINA LEHKHATHAWN
Ka nau duh tak,
I chhungte, zirtirtute leh khawtlang beiseina che ang ngeiin hlawhtlinna duhawm tak i chang ta. Kan rilru takin kan lawmpui che a. I hmalam hun atan duhsakna kan hlan a che. He dinhmun thleng tura i thawhrim dan leh tha leh zung i sen dan zawng zawng te kan hre hauh lo nain nangma tawkah i thawkrim hle in kan ring a, i thawhrah chu i seng ta a nih hi. Kan lawm ngawt mai.
Kan lawm tak tak asin!
I pass na a sang emaw a hniam emaw kan ngaihtuah ber a ni lo. Third division-ah i pass emaw, Distinction-ah i pass emaw kan tan a lem chuang lo. I pass ve ta hrim hrim hi kan lawm a. Zirtirtu zawng zawng te, i nu leh pa te, ram leh khawtlang pawh an lawm asin. Hei ai hian ṭang deuh la chu tun ai hian i sang thei tih erawh kan hai hauh lo.
I zirlai atana ṭul lem lo i buaipui ṭhin (mobile phone te, games te, ngaihzawng te leh thil dang) te kha han buaipui lo phei la chu i sang lehzual tur a nia le! In exam laia Lockdown boruakte kha han hmang ṭangkai lehzual phei la chu tiraw? Engpawhnise, mi dang tam takin i pass ang hi an lo pass tawh tih hre mah ila, i pass avanga kan lawmna hi a nep chuang reng reng lo a nia aw.
I hmabak
I zirnaa i lo hlawhtlin nan hian kan theihtawp kan chhuah ṭhin, kan la ṭang zel ang. Kan theih bak thleng pawhin. Amaherawhchu, naupang chhia i ni tawh bik lo tih erawh theihnghilh ngai suh. In chhunga naupang pawn lama puitling i lo ni ve palh hlauh ang e. I result i hriat hmasak ber laia i awm dan kha i la ngaihtuah thei em? Khatih lai khan khawvel hi a mawi a, a duhawm ngang mai tiraw? Mi zawng zawng chungah i leng a, kei ber emaw i inti a nih kha! I pass hma khan mi engzatinnge lo pass tawh tih reng i ngaihtuah lo. Khatih lai kha chuan a ṭul lo reng lah tak a!
Mite pass hnu
Ni e, i pass ang hi mi tam takin an lo pass tawh a, an la pass zel bawk ang. Tun hi i tawn san hun lai tak a ni. Tun aṭanga rei loteah hian i hlawhtlinna angah hian mite an lo hlawhtling tawh a, an lo kal duak duak tawh tih i la rawn hmu dawn. I aia zir sang an tamzia te i la rawn hmu dawn chauh. Chu tih hunah chuan eng ang rilru nge i put ang le?
I pass hma hian mi tam tak an lo pass tawh a, mahse i pass ang pass zawng zawng hi an hlawhtling zui kher lo. Nun i hman thiam loha tun hi a tawpna emaw i tih vaih chuan i pass ang pass ve miah lote nen angkhat reng in la ni dawn. I vanduai phei chuan an ni aia hnuaiah i la awm dawn.
Mizo an puitling har bik?
Hei hi hre reng fo la ka duh ngawt mai. Heti zat lai pass thei hi i ni ve tawh a, naupang chhia i ni tawh bik lo. I nu leh pa te pawh in naupang chhe en in an en reng thei bik lovang che ang a, an rawn ve fo tawh ang che. ‘Naupang chhia mai ka la ni’ ti ngai reng reng suh ang che. ‘Hnamdang chu an puitling hma’ tih leh rikngawt ṭhin hi hlawhchham zia a ni.
Mizo i nih avangin i puitlin har ngawtna bik tur a awm lo. I zir chhunzawm leh zelna turah te nu leh pa leh chhungte tihpui zel i la ngai dawn em? Harh la, i kawng sat ṭan ve rawh le. Ṭha lam kawngah puitling la, a chhe lam kawngah chuan nausen hnute hne lai pawh tluk tum ngai suh.
Heti hian a ni ngai e!
Engtik lai mahin i nu leh pa hmusit ngai suh ang che. I aiin an fel lo in lehkha pawh an thiam lo zawk a ni thei. Engtik lai mahin i tluk chuang lovang. Fanu/ fapa pawl 12 pass thei an nei asin.
Nang chuan fa, pawl 12 pass i la nei lo. I neih hunah pawh i nu leh pa chuan tu, pawl 12 pass thei an lo nei leh tawh ang. An chak loh hun a lo thlen pawhin i mawlna zawng zawng leh i chhiatna lai zawng zawnga tuamhlawmtu che an nih theihnghilh ngai suh ang che.
I nula tlangval e!
Thing delh loh lung delh loh na na na chu heti tiat hi i lo ni ve ta. I hmel a ṭha in i va han mawi em! I ṭhenrualte leh nangmah duhsaktuteho hian kan thlir ning thei lo che asin. Mahse, i mawina leh duhawmna hi nulat tlangval nawmchenna leh ruihhlo khalh chul mai mai atan i hlan ang tih hlau in kan thaw dep dep asin. Dai pelh lo hram rawh aw...
Kan sawi ṭhin kha....
‘Harsatna kan tawh chuan tlan chhuahna kawng pawh a awm ngei ang,’ kan tih ṭhin kha i la hre reng ngei ang a. Hringnunah hian beidawn chang te, lungawi loh chang te, harsatna tawh rap rap chang te hi thil pangngai a ni tih pawm la. Engtin nge i hmachhawn tih erawh ngaihtuah ngun hle la ka duh ngawt mai. Beidawnna hi beiseina in ṭanna a ni fo tih i hre nawn leh ṭhin dawn nia.
Eng pawh nisela..
‘Thawhrimna hian rah a nei ṭhin’ tih engtik lai mahin theihnghilh suh la. Rim taka i thawh phawt chuan i la hlawhtling ang tih hi ringhlel suh. Dik taka tih hi hrehawm chang awm mah se chhungrila lawmna min petu a ni tih vawng reng la. I hlawhtlinna leh hlawhchhamnaah nangmah in en hmasa fo la. I siamtu hre reng fo ang che.
Khawvel ngamtu
Nun i hman thiam a, Pathian i hriat reng a, chona i hmachhawn ngam tak tak chuan khawvel hi i la ngam dawn. Hna hi a vang lem lo a ni ang. Vawiin thlengin thawh tur a la awm zel. Engkim fel taka ruattu hian kan eikhawp kan thawh chhuah theihna chu min pe vek alawm.
Hna i la zawng dawn. Hna sang leh hna hniam thliar ngai suh. Hna a vang an tih leh siam chawp mai rawh. Chanchinbu semin a hnuaiah midang a chhawr thei a, contractor ni chunga miin hna a siam theih chuan Medical Science lama thiamna nei miah lo pawhin MBBS zirchhuak tam tak i thuhnuaia dah dan a awm em em ang. Chuti zawng kher lo pawhin kawng dang tam tak dap tur i nei.
Tichuan...
Nun i chhiar chho zel ang a, beidawnna leh manganna in a bawm chang che a awm ang. I tluk chang pawh a awm ngei ang. Tlu hlen lova i thawh leh zel phawt chuan i la hlawhtling em em ang. I hmabak a eng e.
Duhsakna tin reng nen i damkhua hrui ang sei rawh se.
I zirtirtu, I ṭhian leh kaihruaitu,