TENT-MAKING MINISTRY HMANGIN WORLD MISSION I KALPUI ANG U
Zofate zingah "Tent-Making Missionary" tih ṭawngkam a lo ri ve ta zauh zauh a, chutih rualin a awmzia tak hre lem lo Kohhrante zingah pawh kan tam awm e. A awmzia leh a tlangpui leh tunlai khawvela a ṭangkai dan tlem azawng ka han ziak dawn a ni.
Kan hriat ṭheuh angin tunlai danglam mek khawvel kan hman hi tihian an sawi ṭhin: "Kum sangbi thar (New Millennium), Kum zabi 21-na (21st Century), Khawvel pum hi khaw pakhat ang a ni (Globalization), Internet khawvel/ Computer Age - Age of Digital Revolution" tihte chu nitin maia ṭawngkam lar hman a lo ni ta. Chuvangin, he khawvel, tuna kan hman mek ( post-modern) danglam takah hian Kohhrante pawhin engtin nge rawngbawlna kan kalpui ang a, khawvel pum huapin Chanchin Ṭha hrilna (global evangelization) leh rawngbawlna (world mission) chu kan kalpui tak ang le? Ngun tak leh chik taka ngaihtuah ngai a ni.
Kumpinu Lalram (United Kingdom), "Ni tla seng lova roreltu" an tih maiin, khawvel pum deuh thaw chu kum 1800-1900 hun chhungin an awp (colonized period) avangin, anni tan chuan harsatna tam tak karah khawvel pum huapa rawngbawlna (world mission) tih a remchang bik tih, khawvel history enin a lang thei. Mahse, kum zabi 20-na chu her liamin, kum zabi 20-na (21st Century) Globalization-ah erawh chuan Kohhran hote pawhin kan rawngbawl dan ki (mission strategy) kan bihchiana ennawn (review, evaluate) a, kan thlak danglam a ngai tawh a ni.
Kan thupui "Tent-Making Ministry" hi tunlai khawvel - globalization hunah chuan rawngbawlna ṭangkai tak leh awlsam zawka khawvel hmun hrang hrang Communists leh Muslim rama rawngbawl nana ṭangkai leh pawimawh tak a ni.
"Tent-Making Ministry" awmzia chu tun hma Apostle te hun lai, Kohhran din tirha missionary chawmtu mumal awm loh hun laia Tirhkoh Paula te dungthul a, "Puan In kaih" (tent-making) hna thawka mahni inchawm chunga Chanchin Ṭha hril hna thawhna ang chi kha a ni (TT 18:1-10). Paula khan Chanchin Ṭha hrilh rawngbawlna a ṭantirhin, amah chawmtu Kohhran mumal tak a la awm loh avangin leh midangte tihhautak a duh loh avangin a rawngbawlna rama mite hna thawh ang thawk ve chungin, mahni inchawm (self support) nan Korinth khuaah Akuila leh Priskili te hna thawh ang "Puan In kaih" (Gr: skenepoioi) hna a thawk ve a ni.
Paula chuan "Mahni inchawm" nan mai ni lovin, Korinth khuaa mi "Puan In kaih" a hna thawka eizawngtu (tent-makers) te zingah Chanchin Ṭha a hril theihna turin, remchanna a lei bawk a ni. An hnenah khawsain, ṭhianah a siam a, an hna thawh ang chi te thawk vein, an zingah rawng a bawl a ni.
Hetianga Tirhkoh Paula tihdan (method, strategy) zuiin, "Tent-Making" tih ṭawngkam leh "Tent-Maker Missionary" tihte a lo awm ta a ni. "Paula chu Tent Making Missionary hmasa ber a ni" tiin, kan sawi thei awm e. Thuthlung Hlui hun laia Aigupta rama 'Pathian mi hriat', Prime Minister hna thawktu Josefa te leh Babulon rama Daniela te ṭhianza hote pawh kha "Tent-Maker Missionary an ni e", tiin sawi pawh ni ila, ka tisual tam lutuk lo mai thei a ni!
Tunlai khawvelah chuan Communists leh Muslim ramah, Kristian missionary hming mawi tak pua luh leh rawngbawlna kalpui a harsa tawh hle a. Mahse, "Tent-Maker Missionary" ang erawh chuan thiamna bik nei (professional), English zirtirtu, Medical lam emaw, Non-Gov't Organization (NGO) Staff angin an lut zung zung thei ṭhin a ni. Chung mite chuan nitin an hnathawhna hmunah chuan, theihtawpin "Krista Thuhretu" niin, midangte Krista hnenah hruai tumin rawngbawlna (ministry) an kalpui ta ṭhin a. Ringlo mite chuan an nun, thiltih leh chezia aṭang te in an danglam bikna te leh "Pathian mite" an nih tih hriain, Pathian awm an lo rin phah thei ang.
Hetiang ang rawngbawlna hi kan hman ṭangkai thiam chuan, kum 100 Kristian Zofa tu pawh mai, Mizoram State pawna hna thawktu chuan ṭangkai leh awmze nei takin "Tent-Making Ministry" hi a kalpui thei dawn a ni.
Kohhran hote pawhin men kan tihzauh a tulin, a pawimawh ta hle. Mizorama Kohhran hoten "Tent-Making Ministry" kan hriatthiam a, chutianga rawngbawla kal chhuak a, sakhaw dang (non-christian world) leh hnam dang (cross cultural) kara rawngbawltute kan chawimawi thiam chuan, Mizoram aṭangin ṭhalai lehkhathiam zawk, Kohhranin sum a neih loh vanga Missionary atan a lak theih loh leh tirh theih loh za tam tak, khawvel hmun hrang hrangah, "Kawlkil thlengin" (TT 1:8) missionary kan tir chhuak thei dawn a lo ni.
South East Asia Mission Society (SEAMS), Mizoramin a tirh missionary te chu " Tent Making Missionary" tia koh an ni. SEAMS mission organization pawl tereuhte chuan, SE Asia - Buddhist World-ah leh Communist ram China leh Vietnam-ah te missionary a lo tirlut a ni. Chung "Tent Making Missionary" te chu zirna lama Master degree nei deuh ṭhuau an ni a, an thiamna (education qualification, skill) hmangin 'an va thawhna rama mite mamawh pe thei turin' Communist China leh Communist Vietnam-ah te, Buddhist Lalram Cambodia sorkar hnuaiah te chuan, an kal chhuahna (Mizoram) sum ring lovin, chung an rawngbawl sak Communists leh Buddhists hote sum ring chungin, "Chanchin Ṭha" chu a ram mi (native/ local people) te zingah an va hril ta a ni.
SEAMS chuan Cambodia, China, Vietnam, Myanmar, Philippines, Taiwan leh Golden Triangle-ah missionary 17 chuang, tun hmain a nei ṭhin!
Zofaten khawvel huapa rawngbawlna (world Mission) kan kalpui dawn a nih chuan, "Tent-Making Missionary" an tih, Tirhkoh Paula anga mahni intumchawp (self support/ tent-maker) rawngbawlna kan uar deuh deuh a ṭul tawhin, a pawimawh em em a ni.
Tute nge 'Tent-Maker Missionary' te chu?
Kohhran emaw, Sakhaw pawl (religious organization) in a tirh ni kher lo, Pathian kohna dawnga Krista Thupek ( Great Commission) awihtute, sumdawnna leh thiamna bik (professional) neiten Chanchin Ṭha la hre ngai lo, an thiltih leh nun hmanga Isua ke bula hruai tumtute chu an ni.
Kristiante nekchepna leh ualau taka Krista chanchin hrilha sawi theih lohna Communist, Muslim leh Buddhist ramah te an lut a. Social Worker, English Teacher, College/Univ Professor, Businessman leh Medical Staff/ Volunteer anga lutin, Pathian tan hna ropui tak an thawk thei a, Missionary hlawhtling leh ropui tak an ni thei ṭhin a ni. Chutianga "Tent-Maker Missionary" tur chuan Cross-Cultural Skill (thiamna) nei, an thawhna rama mite mamawh pe theitu nih a ngai a. Chuvangin BD/MTh degree ai mahin Secular degree neih a pawimawh zawk a tihtheih awm e. Chutih rualin Patrick Lai chuan, "Tent-Making Missionary chu mumang rama cheng ringawtte thawh chi a ni lo va. Rim taka hnathawhna a ni. Pathian kaihhruai nun thiltih a ni," a ti (The Life of Work of Business as Missions, p.173).
Cambodia rama "Tent-Maker Missionary" hlawhtling tak, Indonesia ram aṭanga lo kal (an hming hi thup) chanchin han sawi ta ila:
Cambodia-ah kum 10 chuang "Tent-Maker" anga rawngbawlin an awm tawh a, a tirah chuan harsatna tam tak an nei. Mahse, Pathian kohna an chiangin Thingpui Dawr (restaurant) an siam a, chuta an sum hmuh hmangin rawngbawlna an kalpui chho ta a. An restaurant-a chawlte tan Pathian thuziak (gospel tracts) chhiar turte dahin, an lo kawm theihte chu a remchan ang zelin Chanchin Ṭha an hrilh a, hna thawktu chhawr theia an awm hnuin, an mi rawihte chu Buddhists aṭanga Kristiana an siamte an ni. Hun a lo kal zel a, an dawr chungah chuan Pathianni apiangin ṭawngṭaihona leh inkhawmna hun an siam a, tunah chuan Kohhran member 35-50 vel neiin an lo awm ta. An lo kalna ram aṭangin Kohhran chawmtu an nei lo. Anmahni chuan hna thawk (self support) in, Cambodia rama Buddhists pawisa ringin Pathian rawng an bawl a, Evangelism leh Church Planting an kalpui ta a ni. Tent-making Ministry hian tunlai khawvelah remchanna kawng tam tak a nei a ni. Chuvangin kan rawngbawl dan ki (strategy, method) kan thlak danglam ngam a pawimawhin, a ṭul ta.
Zofate chu kum 100 Kristian ni tawh kan ni. Naupan tet aṭanga Genesis leh Thupuan Bu thlengin kan hre vek tawh a. Thlarau Thianghlim thawhpuiin, midangte nun tidanglam thei khawp 'Pathian Thu' nung kan hre vek tawh a ni! Keini hnam leh ram ang hi khawvelah an awm meuh lo.
Missiologist te chuan, khawvel ram (political counties) 234 awmin, mihring tluklehdingawn 7 chuang kan awm mek a, chu'ng mite chu hnam hlawn 16,000-ah ṭhenin, "People groups" 9,100 te chu Chanchin Ṭha dawng tawh an ni a, an zinga People groups 6900 te erawh chu Chanchin Ṭha la dawng lo (unreach people) an ni. 10/40 Window an tih, khawvela 10/40 degrees, Equator hmar lam leh West Africa - Eastern Asia rama khawpui lianzual (big cities)-a chengah refugees, naupang leh hmeichhia an tam ber a. He 10/40 Window hi Un-evangelized mipui Buddhist, Muslim leh Hindu hlawm tamna ber a ni a, khawvela mirethei 10 zela 8 awmna leh Gospel-in a la thlen lohna khawpui (mega-city) 50 dawn a awm a ni, an ti. Chu'ngah chuan Chanchin Ṭha hrilh a harsain, Missionary tlem te chauh an awm, tih a ni.
Chuvangin " Tent-Making Missionary" chu tunlai khawvel danglam mek Globalization - 21st Century-ah hian, Zofaten kan uar deuh deuh a ṭul tak meuh. Kohhran tirh leh chawm "Missionary" hming ropui leh mawi tak pu chung hi chuan Communist leh Muslim ramte luh a harsa em em tawh a ni. Chuvangin "Ar talh dan chi khat chauh a awm lo" tiin, hmai kawr vuah chungin theihtawpa "World Mission" kalpui tura kan inbuatsaih a ṭul ta hle. Third World - ram rethei si, India sum (economy) ring ringawta rawngbawlna kalpui kan tum chuan, "Kawlkil thlenga Krista Thuhretu" nih a, Chanchin Ṭha hrilh darh zel hi a harsa dawn a ni.
Tunlai khawvela Kohhranten rawngbawlna leh sum an sen ralna tam ber chu "Kristian tawhte khawvelah" a ni fo mai! Kristian chu a bu lum zawl (comfort zone) aṭanga tho chhuakin, Krista hming la lam lohna hmun, Kristian tlemna leh awm lohna ram (non-Christian World)-ah kalin "Chanchin Ṭha" hrilin, tlangaupui tur a ni.
Kristiante chu khawi hmun leh ramah pawh awm ila, Pathian fate kan nih angin midangte tan malsawmna kan keng tel zel a! Pathian chuan kan thinlung chu enin a fiah fo ṭhin. Amah ngei chuan i thutlukna (commitment) a en a, thuawih taka i chet chhuah chuan sum neih loh chu chhuanlam leh harsatna ber a tling lo. Amah Pathian chu engkim bul niin, engkim a nei a. Chumi hmang chuan a mission-ah tel theih a ni. Missiologist hmingthang Dr. John R. W Stott chuan, "Ringtu mimal tinin Pathian ropuina tura a thiltih chu mission a ni," a lo tih ang deuhin, "Tent-Making Ministry" hmangin Pathian tan thil ropui tak a tihtheih a ni, tih i hrereng ang u.
"Pathian Thu hlu chu puang chhuak r'u, Tuipui fawn, khawpui ri angin..."
- CT Lalrinawma