Written by
- Dr. C.Lalrampana

TLAWMNGAIHNA

Tlawmngaihna hi khawvel hnamdangte hian a awmze tlukpui dik tak an nei ve meuh lo niin a lang. Kan hriat phak ve chin Sapṭawng leh Hindi-ah pawh a awm lem lo niin a lang. Sapṭawng dictionary kan hmuh phak ve chinah chuan tlawmngaihna hi “(n) unselfishness, self sacrifice, self denial perseverance” tiin hrilfiah a ni - a awmze dik tak a phawk fuh chiah loh bakah thumal hlawm fel tak, a tlukpui tur a awm lo niin a hriat theih. 

Hindi pawhin Tlawm­ngaihna hi “Aatmabalidan emaw Aatmatyag” tiin an hrilhfiah - Mizo ṭawng chuan “Mahni inpumpek emaw mahni inphat” tihna a ni thei ang. Tlawmngaihna tih thumal phawk chiah chu an nei lo niin a ngaih theih. 

Mizo hnahthlak zinga kan unau ṭawng zerang dang hmangte pawh hian a tlukpui an nei chiah chuang lo niin a lang. A bikin kan unau Mara-ho pawh hian an ṭawngah a tlukpui an neih chiah loh avangin an ṭawng kar lakah an lam dawn chuan a ngai ngaiin an hmang ve mai ṭhin niin a lang. 

A ṭobul: Tlawmngaihna hi khawi aṭanga kan neih nge? Vawiin thleng hian mi tam takin YMA chin chhuah emaw tiin an thusawinaah pawh an sawi fo ṭhin. YMA chin chhuah ni lovin Mizo hnam awmtirh aṭanga Mizo hnamziaa bet tlat a ni. YMA chu tlawmngaihna chhawm nungtu a ni zawk. YMA chhawm nunna hian tun thlengin tlawmngaihna hi Mizo zingah mawi takin a la par vul a ni. 

A rah chhuah: Tlawm­ngaih­na hlu tak kan neih avang hian Mizo nih a nuam a, mangan lungngaih, chhiatni ṭhat niahte a taka kan hman ṭangkai ṭhin avangin phai rama chengte ai chuan kan dinhmun a rualkhai zawk hle. Hei vang hian hnamdang kan zinga khawsa ṭhinte paw’n nuam an ti a, kan zinga in leh lo ngial nghet taka benbel ve an chak phah ṭhin. Vai in sa mistiri leh helper chenin nuam an ti a ni. 

Thih hnua kan in sawngbawl dan leh in chhawmdawl zui dante hi an hmuhin mak an ti a, an awt ve hle ṭhin. Aizawl Veng pakhata mithi ina Australian sap pakhat kal ve chuan kan in sawngbawl dan a hmuhin a awt em em a, video camera-in a la a, “Kan ramah chin ve tura zirtir atan ka duh takzet a ni,” a ti hial a ni. 

Vai Mistiri helper palhat pawhin, “Mizo nih hi a nuam e, Kristiana inleha Mizo nula nupuia neiha Mizorama in belbela dam chhunga awm ka châk,” a ti ve hial a ni. Tlawmngaihna kan chhawm nun tlat avangin hnamdangte paw’n kan zinga awm leh Mizo nih an chak phah a ni. 

Tuna kan dinhmun: Khaw­vel hnamdang leh ramdangte neih ve loh tlawmngaihna hlu tak nei mah ila tuna kan dinhmun erawh kan bihchian a ngai ta. Ṭhenkhat chuan YMA hmalakna kher lo chuan mirethei chhumchhia chhawmdawl an tum ta lo niin a lang. Zonet, LPS cable news leh media hrang hranga puan chhuah leh tihlan beisei chunga tlawmngaih chhuah chakte pawh kan tam ta niin a lang. Khawi hmunah pawh tlawmngaihna hi kan lantir a ngai zawk a ni. 

Aizawl khawpui veng ṭhenkhatah hian mirethei leh hausa kan thliar ṭan hle em tih te kan inenlet a ṭul ta hle. Tlawmngaihna chuan tunah a thliar ve si lo. 

A let leh beisei vanga tlawmngaihnate hi Mizo tlawmngaihnain a tum a ni lo. Chutiangte chu Pharisaite pawhin an ti ve ṭhin asin! Chuvangin, a let leh beisei chungin tu chungah mah tlawmngaihna kan lantir loh a ṭha hle ang. Tlawmngaihna hian thleibik a nei tur a ni lova, midangte tiha dah tur a ni hek lo. Hmingthan mawina beisei vangin tlawmngaih kan chhuah tur a ni hek lo. 

Ṭanpui ngaiten an mamawh ang takin an mamawh­na zawnah beisei nei miah lova kan ṭanpui ṭhin hi tlawm­ngaihna dik tak chu a ni e.