Hmangaih C.F.L
Khawnge tun ṭum chu tu mitmei mah véng lovin, keima ngaihtuah leh pawm dan ka'n au chhuahpui ve teh ang. Mizo Léngzém (Love Song) hla phuahtu zinga phuah thiam chungchuang, phuah lungrun ber nia ka hriat CFL Hmingthanga, Samthang tlangval hmelṭha leh pian nalh, zaithiam em em, midang aia zai zun bik, hla phuah thiamzia hian he khawvel a kalsan tak champha vawi nganaah amah ka ngaihsanzia lantir nan, tlém tal kan thai lang ve teh ang.
He tlangval hian rawlthar kum 16 chauh a nih aṭanga hla phuah ṭanin, a hla phuah hmasak berah pawh midangte aia ṭawngkam mawi leh inlalawn ṭha, dak nalh takin a siam nghal ringawt. Mizoramten tlawmngaihna kan tih te hi hlu a ti hle a, Zonun ti-par mawi turin, hmasawnna leh changkanna eng ang pawh lo thleng se ‘vulpui’ rial rial a lo tum daih tawh a! Tun hnua YMA ten kumpuana kan hman lar tak em em, “Ram leh hnam humhalh” te hi a lo tuipuiin hla mawi takah a lo siam daih tawh a ni.
1. “Aw, a mawi chuang ngei e, aw, kan Zoram hi,
Ka hril séng lo che a, zai leh lamin;
Pipu mihrang dairial chang tawh hnuten,
Biahthu an rawn hlan e, ṭhang leh tharte;
Vawng zel r’u aw, Zonunmawi Tlawmngaihna min ti.
Zonunmawi, parng lo vul zel ang che,
Thanlai bang lo te a, rinawmna vawng zelin;
Sappui doral tuiang lo lian mah se,
Zonun parah ngei vul dun rial rial ang aw.
2. Hnam chhan vanga nun pek huam kan ni ngai e,
Kan hmaih ṭhelh ngai lo ve, riangvai chanhai;
Unau za kan ni e, nang leh kei hi,
Lenna tlang leh mualte lo dang mah se;
Chhuahna Chhinlung zofaah kan dang chuang si lo.
3. Mahse maw, hnamdang nun zia kan chawi sang zel,
Kan Zonunmawi kan hnawl mai dawn em ni?
Rinawmna leh dikna par ang chuai,
Thlang kawrvai lianten min chim buai mah se;
Nghilhni ka nei lo’ng che Zonunmawi, kumtluanin.
Rawlthar kum 16 mi lek a nih laiin he ram leh hnam humhalhna hla ropui tak hi a lo chham chhuak daih tawh a ni.
He khawvel mawina, leilung luahtu thing leh mau, kan Zo hnam ziate hi mite aiin mawi a ti bik emaw chu tih turin a chham chhuak thiam a. Nula leh tlangval hmangaihnate hi a ni hi chuan a sawi chawrno hliam hliam zel a. Hmangaih leh hmangaihte kara hmelma anka lo hrang, nu leh pa aṭanga harsatna lo awm pawhin tumah dem loin, tlawm takin a tuar a; no takin a sawi chhuak ṭhin.
“Min la hmangaih ve i nih chuan e,
I chun leh zua ai chuan min thlang mai la;
Runhmun kan lendun chuan an hrang
rei chuang lo’ng e,
An dawn kir ngei ang lanu, val an chan lai”
A duh em em lakah, amah aia hausa leh chungnung zawk an lo tlak avang a hmangaihin a thlansan zawk meuh pawhin titau leh dengkhawng takin a vawm zui ve ngai lo.
“Kan runa nuthai chan min tiam a,
Kan silh leh fen ang fen min tiam a;
Lianchhung a leng, ka phu loh val i tawn vanga,
Suihlung min hersan hi tuar a har, na ka ti”
a la ti lawm lawm mai.
Khita, a thupuia ka hman, “Hmangaih C.F.L” tih hla pawh khi, a nula nen khan an induh tawn em em a, nula nu leh paten an duh ve miau loh avangin, inṭhen lo thei an ni si lo a, nulain a duhzia leh amah avanga nu leh pate tihduhdah a lo tawrhna zawng zawng - lehkhaa a thawnte chu hla mawi takah siam chhuakin, run hmun leng dun thei an nih loh chu hre rengin, chu hla chang tawpah chuan -
“Mangṭha le, samang ṭhen hnu,
I tlai chuang lo’ng e, tum tawk val chhai nan;
I chun leh zua duhaisam val ngei chu,
Lungchimten pawm la, damten aw, mangṭha le”
diriam reng reng loin, la zu han ti ṭalh a maw le!
Thingtlang khaw pakhatah, a bialnuin zin turin a sawm fo ṭhin a. Tunlai anga mobile phone-a inbiak zung zung theih la ni hek lo, a hma daiha zin tura sawmtu khan a lo nghak reng ang a, hlim takin runhmun an leng ang tih beiseina nung nen, a rawn chah hnu rei feah, thurualpui pawh nei loin chu khuaah chuan ke ngatin a kal a; a suangtuahna hlimawmzia, a bahsam chul leng siau siau a, tawnmang ram nuam a chen thlenga pawm a tum chuan pasal a lo neih san ang tih a suangtuah phak lo. A hmel hriat ngai reng reng loh pa inah thlengin chu khaw chanchin a hriat chuan a va’n ṭhawng dawn em!
“Min rawn tiam ang khan, kei chuan e,
Mualzapui kar dan aṭangin;
Ka rawn pan che, in vangkhuaah,
Ka hriat loh zuapa run in chhung belin maw;
Biahthu lengtin kan sep dun a,
Kawplai di nei zawng hril chhuakin;
I hmangaih ber pawn thai a chang min lo ti.
zan khat chauh riakin, beidawng takin a tukah a’n haw leh ta a. Heta a suangtuahna te hian hmangaihna hi a sawi fiah bik ni hian a lang.
“Thlafam chang suntu iangin e,
Mahriaktea lamang letin;
Biangah luaithli a lo luang a,
Aw a thui ngei a, lamang letna lamtluang;
Kan run lawi leh pawh ka zuam lo,
Chun leh zua engtin hrilh ang i maw?
A na lua ka ti, ka tuarchhuak zo lo’ng e.”
Lengzem hla phuahtu dangte ai hian, a phuah lungrun bik ni hian al ang a. Han chhiar chian hian mi hi a hneh em em zel! Khual khuaa a bialnu, a ngaih em em nen an intawng a, runhmun leng si lo chu inkalsan leh a ngai a. Heta an thutiam a’n sawi dan te hi -
“Hmangaihna zungbun mawi ka hlan,
inhualna chhampualin,
Biahthu di kan tiam, rinawmna chang thlanin;
Min thlah liam e chhuahtlangah, suihlunglen
mittui sengin,
Sakhmel tawn leh hma, zan tin atan,
ka thlah nang che, muttui mangṭha.”
A hla phuah hi sawi fiah sen chi a ni lo a, hla za chuang zet a phuah a, belhchian a dawl em em vek a; midang tana rilru natna tur a phuah lo tlat te hi, CFL-a chungchuanna a ni. Hla thu uar hi mi aiin a thiam bik a, ngeiawm si lo, dam dapa thil sawi uar hi a thiam hle. Heng ho hi tlemte han tarlang ila-
1. Ka thisen zungzam nen lam biahthu di an hlan che
2. Siktui luankir hma loh zawng, rinawmin awm reng na’ng e
3. Min hriatpui turin khuanu ka thlang na’ng e
4. Biahthu di kan tiam, lei leh van chhalin
5. Rauthlaleng chan thlengin kan tuar zo lo’ng e
6. Tawnmang ram nuam chen thlengin ka pawm na’ng che
7. Ka ṭhuva nunnem, min kalsan suh, khawngaihin e, ka kiangah awm reng la
Heng lo pawh hi sawi tur a tam mai. Thu uar dan leh uar hun hi a hria a, a hla thu hi a inpe zaih zel.
“CFL Hmingthanga zawng, chuti khati,” tia sawiselna hi mi ṭhenkhat chuan kan ti duh mai zel a. Hetia sawi ṭhin ho hian zofate thu leh hla min hnutchhiah zozai hi kan chhut em aw, ka ti ṭhin. Kan hla phuahtu hmasate kha an vénglai kan hriat loh vang mai a, kan hmuh mawi tak hi an tam ve ang a? te ka ti ṭhin. Tumah hi an famkim lovin ka hria. Chutianga mi famkim lote chu mual an liam khan an famkimlohna zawng zawng nen an liam vek zel. Kan hriat reng erawh chu, hla ṭha leh mawi tak, zofate min hnutchhiah hi a ni zel bawk.
CFL-a pawh kha he khawvelah hian kan hmu tawh lo ang. Kei hla phuah thiam ti em emtu, mi aia zai zun bik titu pawh hian a hring chanlai khan vawikhat pawh ka be lo a, hmun leh hmunah ka hmu hek lo. Hmuh chakin biak chak em em mahila, ka tan hun leh hmun a awm tlat lo. Mahse, a aw tham mawi ṭiak, danglam tak mai kha ka la ngaithla ning thei lo a, a hlaphuah ṭha tak tak pawh ka kawl ṭeuh bawk, ama phuah bak, midangte hla a sak pawh ka kawl. Hollow guitar nen ringawta a zai mai mai te pawh hi han ngaithla chiang ila, a aw hian belhchian a dawl em em zel! Chuvang chuan Mizo hla phuahtu zingah hian tlar hmasa berah a va ṭhu chiang em.
Thu leh hla lama kan mi ril pui pui hian, tute emaw hla phuah pahnih khat lek zir chiang a, an sawi vul chuk ang hian CLF-a hla phuah zozai hi zir chiang ta se, a phena ṭawngkam mawi lutuk leh awmze thuk tak hi an hmuh chhuah ngei ka ring. Mizo lengzemah hian ani kutchhuak aia thlan tur hi ka hre lo. A ni hla hi chu a lungrun bik a, nula tlangval hmangaihna hi a sawi fiah bikin a sawi lunglen thlak bik a ni.
Vawiin 9.9.2017 hi he khawvel aṭanga chawl hlen tawh tura a hmangaih Mizoram leh a pian leh seilenna (kan Samkhawpuimawi) Samthang, a kalsan tak vawi nganaah hian, he Zofate zinkawnga mei mit tawh lo tur min chhit saktu CFL-a ka thlahna ni rawh se. Zofate hi min la dampui reng ni se, a thih ni leh vawiin inkarah hian hla ṭha dang engzat tak min pek belh leh ang maw? Zofate lunghlu hring mawi tak CFL Hmingthanga dam reng rawh se.
- K. Malsawma