MAHSE E . . .

‘Mahse’ leh ‘mah se’ awm­zia leh a hman hun ka sawi dâwn a, a mâwl thei ang berin, a tâwi thei ang berin, hman nghal mai theihin, hriat reng awlsam zawngin; Mahriata Renthlei tih dân takah, Sâp kekawrtê ang deuhin, tâwi si, fûn kim siin aw.

Chhiar kân tûr: Grammar thiam chuan, “‘Mahse’ tih hi conjunction a ni a; ‘mah se’ tih hi chu, ‘mah’ hi ‘verbal particle’ emaw, ‘adverb’ emaw a ni mahna; ‘se’ hi ‘third person particle’ a ni,” an ti ang a, eng mah kan thiam belh lo ang. Grammar kan zir hman lo, zir hman pawh ni ila kan thiam thei tawh lo. He thil chi hnih hi hriat hran har tak, awl em em bawk si a ni. Chu chu kan sawi fiah dâwn a; hemi paragraph hi chhiar kâna a hnuaia mi hi chhiar mai tur a ni.

Mahse: ‘Nimahsela’ tih nen a inang; kan thil sawi lâi kalh zâwnga ṭawngkam kan chheh belh dâwnin hman tur a ni. Hetiang hian: Lâikîng chho lâwn a pawt thla; mahse, a uang lo; ‘Kâwlhâwk thâwk lâi ka pelh nâng a’ a ti; mahse, a uang lo. Chhinchhiah tur: ‘mahse’ tih aṭanga a tâwp lam zawng hi sawi tel lo mah ila sentence a kim tho. Khati zawng kha a ni mai; ‘mahse, mahse’ lo ti suh, a hnuaia mi chhiar leh rawh.

Mah se: Thil dang chi hnih kan sawi hmasa phawt ang. A pakhatnaah chuan mahni leh mahni kan insawinaah leh mi dang zinga kan insawi telnaah ‘mah ila’ tih kan hmang; hetiang hian: MZP hruaitu ni mah ila zirlai ka ni kher lo; inkhâwm taima viau hlawm mah ila kan piangthar vek lo. A pahnihnaah chuan mi dang kan biaknaah, anmahni chungchang kan sawinaah ‘mah la/ mah ula’ kan ti; hetiang hian: YMA hruaitu ni mah la tlâwm i ngâi kher lo; inkhâwm taima viau mah ula in piang thar vek lo. A tawpnaah chuan, mi dang thil dang chanchin kan sawiin ‘mah se’ kan ti; hetiang hian: MLA ni mah se a eiru ve miah lo; hmangaihna hi hlu hle mah se kan hlut thiam lo; India hi Pakistan aiin lian zawk mah se a invaupung ngâi meuh lo. Chhinchhiah tur: ‘mah se’ tih aṭanga a tâwp lam zawng hi sawi tel lo ila sentence kim ve lo, chu chu ‘mahse’ nen a danglam lian tak a ni. Ka’n ti chhin ang aw: “MLA ni”. Kha! Laklawh deuh asin. A formula dang chu, ṭawngkam a laklawh chuan ‘mah se’, laklawh loh chuan ‘mahse’.

A tâwp nân vawi khat leh: mahni insawinaah ‘mah ila’; kan mi biakte anmahni chungchang sawi nghâlnaah ‘mah la’; mi dang leh thil dang sawinaah ‘mah se’. Heti chung pawha ‘mah se’ la hre thiam lo chu ‘lawlh’ a ni mai.

- Rempuia R. Lûtmâng