Kan tunlai khawvel leh Rorelna ina thusawi...

Tun hnai hian midang zahpah lohna leh dawh theih lohna a nasa ta hle mai! Sawrkar laipuiah BJP hnuaia RSS te hmalaknain Hindu ni lo leh bawngsa ei adt. ah thu hriat hreawm leh tharumthawhna a hluar hle. Kan ramah chuan kohhran leh Pathian thu zahpah lohna thu leikuai leh chuangtlai a ri zing hle. Hengte hi eng vang nge? A chhan tam tak zinga lian ber pakhat chu khawvel taka thil kan thlir vang te, mahni pawl tihdan kan pathian vang leh hotute laka tlaktlum duhnain kan mit a tihdel vang a ni.

Hman deuh leh kan vawiin hun khai­khin chuan dawhtheih lohna, midang venthawn lohnaah leh kohhran/ pawl dang ngaihnepnaah inthlau tak a ni ta! Tuna rorel lai term hnihnaah hian hetiang lam hi a nasa. ‘Zu zawrh hi kan ṭawngṭai chhanna’ han tih te hi elsenna ṭawngkam a ni. Tun Assembly-ah pawh thu duhawm lo hriat kan neih belh leh ta; rorel lai MLA K.Lalrinthanga’n, ‘Pastor zu in ka hre ṭeuh, tlemte in, tam tak ni loin’ tih leh rorel lai MLA tho John Rotluangliana’n, ‘Zu hi Pathian thu sawi tui nan hmang ila a va ṭha dawn em’ a tih te hi thil ṭul lo tawp leh thil pawi tak a ni! A bikin “zu hi Pathian thu sawi tui nan hmang ila a va ṭha dawn em” tih ngat phei hi chu a mawi lo mai ni loin, a ṭha lo takzet. Midang elsen tum luat avanga thil ni lo lutuk sawi hi a ṭha lo khawp mai. Pathian pawi sawina lian tak a ni ngei ang.

‘Zu zawrh hi a la ṭul hrih’ ‘ṭha kan ti hrih’ ‘sualah kei chuan ka ngai lo’ ti satliah chu nise thuhran. He ṭawngkam hleihluak tak hian mi rilru a tina hnemin, a mizo lo a, a kristian lo a, Pathian huat zawng tak a ni. Hetiang thil ni lo lutuk sawi duh khawpa rilru piangsual/ chapo nih hi a pawi hle mai. Naupang seilenna atan leh hriat atana thil pawi tak a la ni dawn chauh.

Mipui pawh hi kan dik chuang lo- Mahni pawl/ Party a nih vanga thil ṭha lo leh dik lo pawh ṭan tlat, thil ṭha nia hriat reng pawh pawl dang/ party dang tih a nih avanga sawi hnawm phet tum te; midang tih a nih avanga a chhiatna lai chauh hmuh te hi sim a ṭha khawp mai. Pathian aia tute emaw tih lungawi loh hlau rilru hi a va tenawm em! Hetiang hruaitu leh zuitu kan awm chhung hi chuan kan ram leh kan Pathian rinna hian chhiatlam a pan zel ang. Zu hi thil ṭha lo tak, thil ṭul lo tak leh sual bul pakhat a nih avangin kan duh loin, kan ti lo mai zawk tur a ni. Chutiangin thil dangah pawh.

Zu hi a ṭha lo. Sual chi hrang hrang a awm angin, sual tinreng bul hi chi hrang hrang a awm thei. Chung zingah chuan zu pawh hi sual chi hrang hrang inhrin chhuahna bul, thil ṭha lo, ṭul lo leh fak mawi tlak loh a ni. Pathian thu duh lai lai ṭanchhana Bible paw’n sual a ti lo tia lo intih eng emaw velna chi a ni lo. Zu kan ṭan avanga kan ṭawngkam chhakchhuah duh dan aṭang pawh hian a ṭhat lohzia a chiang sa reng tawh.

Chuti khawpa Bible sawi kan ngaih­pawimawh si chuan Bible-in zu ṭhat lohna a sawi zozai leh ringtu nun dan tur a sawite hi nunpui zawk ila. Kan dik loh leh kan thlawp avanga thil ṭha lo sawi mawi nana thil pahnih khat lek ṭanchhan fo hi a fuh lo.

Zu hi thil pakhat ve mai a ni lo. Zuk leh hmuam dang nen te kan sawi pawlh maw? Sahdah/ kuhva/ tuibur/ zial adt. a hmuam a, a ei a, a zu a - mi a insualpui a lawm le, buaina a siam alawm le; tuibur a hmuam a, an chhungkua an inhau a, an kehdarh ta alawm le tih tur kan hria em? Zu avang chuan heng zawng zawng hi a thleng nitin asin. Meizuk a hrat lutuk a tual a that, buaina a siam tih tur an awm ngai em ni? Zu avang chuan heng hi a thleng fo thung. Khawlaia buaina siam adt. reng reng hi zu kaihhnawih a ni tlangpui, chu chuan thil pakhat ve mai chu a ni lo tih a tichiang. Accident, tualthah, pawngsual, insual, chhungkaw hlim lohna, adt. tam zawk hi zu vang a ni. Zu hi fakna tur thu tling ka hre lo, phuahchawp thu dawrawm te te tih loh chu.

Thil pakhat ve mai ni loin, sual inṭanna bul pakhat a ni zawk. Zu in hi chhungkaw tlakranna thlentu pakhat a ni. Inṭhenna thlentu, nunna pawt tawitu, mi fahraha siamtu, inhauhna chawkchhuaktu, nih tur ang nih tir lotu zinga mi a ni. Bible hian ziak lo mahse sual bul pakhat chu a ni chiang mai. Sawi mawi tlak leh fak tlak a ni lo. Kan lo in duh a nih pawhin ṭha takin in mai ila a tawk reng.

He zawhna hi lo inzawt teh, makpa atan zu in nge i duh zu in lo? Mo atan zu in dan thiam nge zu in duh lo i duh? Fapa zu in nge zu in lo i duh? Fanu zu suala ngai lo a, zu in thiam inti nge fanu zu in ngai lo i duh? Nupui mut dawn emaw chaw ei dawn emawa zu in ṭhin nge i duh zu in lo hrim hrim? Pasal zu in lo nge i duh zu in thiam? Chenpui atan zu hi thil pakhat ve mai alawm tia, zu in thiam inti nge zu ṭha lo titu? duh thlang rawh le?

Thuhriltu zu in i duh tak tak maw! In Pastor bial/ kohhran vawngtu atan chuan Pastor zu in ru ṭhin chu nge i duh zu in lo? (Pastor pangngai zu in an awm pawh ka ring chiah lo) Thusawi tui nana Pathian pawl a, a theih ang tawka Lalpa ṭih mi nge i duh - thusawi tui nan zu in mi chu? Kohhran Upa te hian zu in se, sualah ngai lo se, an thusawi dawn leh bial fan dawn te hian bial fan tui nan zu in se i duh tak tak ang maw? I fapa/ fanu, tupa/ tunu la naupang tak kha thlir vang vang teh - zu sual a ni lo tiin, zu in thiam rawn inti se nge i duh tak tak ang maw? Thuhriltu zu in ṭhin chu i duh tak tak ang maw? ‘Zu sual a ni lo,’ ‘Pathian thusawi tui nan a ṭha,’ tiin Lalpa hmaah i dinpui ngam meuh ang em?

Thil ṭha lo hi a titu an tam vang emaw ti lo tura kan rin deuhte’n an lo tih ruk avangin thil ṭha a nih phah chuang lo. Daniel-a te ṭhian ho khan midang dangin an tih vek lal chaw leh uaiin chu an ti ve duh lo asin. An ṭhian ho lek khan thil ṭha lo leh bawlhhlawh chu Pathian thu an awih avang leh a ṭhat loh avangin an ti lo mai. Mi-ah an buai lo, an sawi mawi phet lo a, changkannaah an ngai hek lo. Zu sawi mawi ching ringtu/ kristian inti chu a rinna Pathianah chuan inenfiah ve fe a mamawh a ni.

Tin, zu hi Bible hian a pawi lo pawh tise, kei chuan in mi ah ka ruat chuang lo ang. A chhan chu a ṭhatna ka hre lo, a ṭhatna kan sawi ve hi chu a phuahchawp em mai, hun rei lote daih chauh a ni. Fak mawi tlak a ni lo. US President Donald Trump chuan, a unaupa zu vanga a thih avangin zu a in duh lo. Ringlo mi kan tih, Bihar nu hoin zu leh a kaihhnawihin an pasal leh an chhungkua a tihchhiat em avangin an sawrkarah zu khap duhna an thlen asin.

Thil ṭha lo leh ṭangkaina awm lo hi kan sim thei lo a nih pawhin fak mawi zawnga thu vai vir chiam chin hi sim a ṭha. Zu hi thil ṭha lo leh ṭangkai lo tak a ni, Pathian thu tel lo paw’n. Khawvel khawiahmah an khap rem thei lo, hnam dang hoin sualah an ngai lo tih vel hi chu tehna dik leh rintlak ber a ni lo. Khap rem theih chauh hi sual a ni lo, sual chu a khap rem theih loh hrim hrim zawk a ni.

A nih leh kan zuar duh rau rau a nih chuan meizial zu leh gutkha product kan vai peih ang tal hian dan loa zu lei, zu in, rui chunga motor khalh, buaina siam leh hnawksak te hi v^i ve tal se la. Kohhran khei khei lo leh Bible ṭanchhan dik lo zawng zawng lo hian chhiah kan mamawh ti ṭha law law ila a la zia zawk.

Khawvel sawrkar dang paw’n zawrh a phal, sual a ni lo tih hi ṭanchhan tur a ni lo. Tunhnai mai khan Uruguay sawrkar chuan a chhiah (tax) duh vang leh a dan sen loh avangin ṭip/ marijuana dan hnuaiah zawrh leh tih a phal a; i nupui fanau tih atan i duhin, thil ṭha i tih phah chuang a mi?

Ṭhenkhat chuan heng ai chuan mi pamham leh eiruk chingte hi ka duh lo/ haw zawk tur a ni kan ti ang. Ni e, kan duh lo zawk a nih pawhin a ṭha e, kan haw tur pawh a ni. Chumi avanga thil ṭha lo dang sawi mawi tum kher hi a ṭul lo. Tiranga a ṭhat loh avanga sikhar sawi mawi kher eng nge a ṭulna?

Khap rem theih hi khap buai a ngai lo tih hriat a ṭha. In si loin an rui an ti maw? Midangte tan, khawtlang tan leh chhungkaw tan, hmangaih ngawih ngawihtute tan, an hnawksak a, chhanchhuah an ngai miau alawm. Ram tana thil ropui tak sawi leh hmuh tur awm mang si lo, thu dengkhawng leh mi dang elsenna thu chhak chhuah fo hi a hneawm zo zai ta.

Kohhran pawh hian maicham hliaha zaipawl din tih vel mai mai khel lo hian Pathian thu pawisa lo, kohhran thurin kalha che reng ho hi dik takin an chungthu rel se a ṭha tawh lo maw? Kohhranah nihna an nei a nih phei chuan an nihna hlihsak/ thunun thlengin kalpui a hun tawh lo maw? Kohhran bil tih tur kan tih chuan Upa pakhat Bible letlingtu kan umzui ngam ang khan Pathian thu sawi tui nana zu in sawi mawitute leh thurin palzam hote hi umzui a ṭul lo maw? Hengho hi kohhran leh ringtute tibuaitu, tihmelhemtu zinga mi an ni asin.

Zu hi mihring tan leh taksa tana a ṭhat lohna leh a effect zawng zawng ziah sen a ni lo. Fak tlak awm lo, sawi mawi tlak awm lo, sual hmahruai a ni. Terrorist ho ang maia thil ṭha lo/ rinna dik lo ṭana thu leila, dengkhawng leh chaltlai tak tak sawi fo hi thil pawi leh ṭha lo tak a ni. Ram hruaitute tan ngat pheih chuan a tih chi loh lehzual. Thu buluk tak tak chhakchhuah ching, mi thinram, midang zahpah lo lutuk, diriam ching mi chu tu pawh nise hruaitu ni tlak a ni lo. Mahni pawl chauh hmu ṭha lui tlat, ther hlo beisei ching, hotute tlawn ching, pawla mitdelho hi ram hmelma dik tak an ni bawk. Inenfiah a va ṭha em, sual hi kan do let ve loh chuan a rawn huaisar telh telh ang a, buaina min siam hnem telh telh ang.

- Faka Varte