Written by
Reuben Lalnunthara Hnamte

HUN HI A LOVA HLU EM

Hun hi khawvela kana wm chhung chuan a pawimawh reng dawn a ni. Ni tinin ni a chhuak a, tlaiah ni a tla leh a, kan eiin kan in a, chutiang reng chuan khawvel hi kan hmangral dawn a ni a. Khawvel a lo changkang zel a, mihring kan pung zel bawk a, hun hi a hlu tulh tulh ni hian a lang a. Abik takin ram changkangahte phei chuan hun hi an hlutin awmzia a nei thui hle a. Keini ang ramah tak ngial pawh hun hian awmzia a nei ṭan ta hle a nih hi. Ram changkangte phei chuan Second tin mai leh minute tin mai hi an hlu em em ringawt tawh mai a. Hun hi pawisa a ni e tih hial tur khawpin a hlu lehzual ta a ni ber mai.

Hmanlai kan pi leh pu hunah kah chuan hun hi hlu viau bawk mah se, mihring kan la tlem a, kan la changkang nêp bawk a, hun hlutna awmzia hi a minute leh darkar ang chuan an chhut kilhkelh hmel lem lo va. Anni hunlaia an chhut dan berah chuan lo vah hun tih te, thlai chi thlak tih leh, buh tuh hunte kha a pawimawh em em chu a ni a. Tunlai anga minute leh second thlenga a hlut dan nen chuan a inang tawh lo mai thei a ni. Nepoliana chuan, "Austrian-ho kan hneh chhan chu minute 5 hlutzia an hriat loh vang mai a ni," a ti a. Austrian-hoten nuamtawl nan leh enghelh nei vak lova hun an hman lai khan; chu hun tho chu Nepoliana chuan a raldo mite a buatsaih sauh sauh a, indona mihrat khawkhengah a chher chho a, hun a hman ṭhat azarah hnehna a chang ta a nih kha.

Mihring nuna hun pawimawhzia hi tu ma'n an sawifiah pha kher lo vang. Sap thufing chuan, "Hauhsakna hloh chu taimakna hmangin a neih let leh theih a, hun hloh erawh chu chatuanin a neih let leh theih tawh loh," an lo ti a ni. Kan damchhung hun tawi teah hian Pathianin a thlawnin hun hlu tak min pe ṭheuh a. Chumi hmang ṭangkai chuan hlawhtlin nan an hmang ṭhin a. Hun hlutzia hre lote erawh chuan an hun neihte chu mahni intihchhiatna leh retheihna kalkawng atan an hmang chawk ṭhin a ni. Ṭhalai tam takte hian kan hun ṭha kan chán fo va; kan hun ṭha neihte hi thil ṭha tih nan ni lo va, mahni intihchhiat nan kan hmang fo mai. Kan hun second khat pawh hi kan ko let leh thei tawh si lo va, chuvangin kan hun ṭha neihte hi ṭangkai taka hman I zir ang u.

Kan ram pawh hi kan changkang ve viau tawh laiin, hun hman thuah hian kan la changkang tawk lo hle mai. Pawl leh eng emaw thiltih: Committee leh function eng emaw kan neihte hian a hun taka ṭan chat hi kan nei tlem hle a ni. Hei hian kan la changkang tawk lohna a tilang thei a ni. Ram changkangah chuan hun hi an ngaipawimawh em em mai a. UK kan kal ṭum khan kan Guide te khan buaithlak min ti ṭhin ngawt ang. Keini chu a huho kan nih bakah a hun dik chat chat kha kan lo care em em si lo va, anni lahin a minute leh second thlapin thil engkim an lo ti si a, buaithlak chu min ti viau dawn a lo ni. Inhlawhnate pawh khu'ng lamah chuan a darkar, munute leh second thlapin engkim an kalpui a, damlohna thil ni lova tlai tih vel hi chu an hrethiam ve vak lo.

Kan Sorkar Office te hi han en ila, a hun taka office kala bang ta hi chu an tlem viau mai thei a ni. Thingtlang aṭang te, khawpui chhung aṭang ngei pawh a, thil pawimawha dawr tur amahni pawimawh kalsanin ṭul takin Office khawi lai emaw han kal changte hian tam tak chu kan dawr turte lo awm lo; chhuanlam eng emaw avanga Office kal lo emaw, eng emaw avanga office lo chhuahsante an awm ṭhin a. A dawr tum tana beidawnthlak tak tak hi a awm fo ṭhin a ni. Ram changkang ang chu ni se, Office kal tlak lo leh ban tur kan tam ngawtin ka ring. Tute pawh hi mihring tawh phawt chuan pawimawhna kan nei vek a, Pathianin mi tin hi hun min pe ṭheuh bawk. Chumi kan hun hmang thiam a, hmang ṭangkai apiang mi nihlawh an ni mai.

Sualna khurpui, Drugs, zu, sex leh a dangtea kan tan fona chhante pawh hi kan hun hman thiam loh leh dik lo taka kan hman vang a ni fo. Tunlai ṭhalai tam tak phei chuan hunawl hi an ngah lutuk a, chu chuan thil ṭha lam aiin sualna lamah nasa takin a hruai peng ṭhin a ni. YMA motto zinga pakhatah chuan “HUN AWL HMAN ṬHAT” tih hi a awm a. Hei hi a tawi tek tawk hle nangin awmzia a nei thui hle thung a ni. Kan hun neihte kan hman ṭhat chuan sual inrawlhna tur leh kan kal sualna tur tam takin min veng a ni. Ni tina hnathawk peih loa awm mai mai, cell phone khawih nileng ringawt te, Tv en nileng ringawt emaw, leng kual satliah ringawtte hian thil ṭha tak chu an thawkchhuak hran lo mai thei a ni.

Nu leh pate pawh hian kan fate hi an naupan lai aṭanga time management fel tak kan siamsak a, chawei hun, lehkha zir, hnathawh hun leh mut hunte kan siamsak thlap chuan an puitlin hnuah pawh an zawm zel mai dawn a ni. Thufingte bung 22: 6 ah chuan, "Naupang chu a kalna awm kawngah chuan zirtir ula, a upat hun pawhin a thlah lo vang,” a lo ti a. Hei hi a dik hle a ni. Chhungkua pawh hian time management fel tak siama kan inenkawl chuan chhungkaw ṭha tak leh mi hmantlak kan chherchhuak ngei ang. Tunlai naupangtena Mobile an khawih nasa lutukte hi simtir an ngai khawp mai. Fate awm tlei nan taka hman kan chingte hi sim atan a va ṭha em! Social media-a kan hmuh fo, mobile games khelh nasat lutuk avanga naupang buai ta leh Doctorte tan pawha enkawl ngaihna awm lo an awm ta fo mai a nih hi.

Kan sawi tawh angin HUN hi a hlu a, khawvela kan damchhung rei lo tea Pathianin min pek hun hi ṭangkai leh ṭha taka hman I tum ang u. General Evangeline Boothi khan a thih hmain, "Ka hun kal tawhah khan eng emaw siamṭhat ngai awm ka hre lo va, inchhirna tur pawh ka nei lo," a ti hial a ni. Nu leh Pate pawhin kan fate’n an hun kal tawha inchhirna tur an neih loh nan an naupan lai aṭanga kaihhruaina fel tak kan neih a pawimawh a. Ṭhalaite pawhin kan hun kal tawha ṭha lo lai a lo awm a nih pawhin a tlai hmain insiam ṭha ila, kan hmalam hun chu kan kutphahah hian a awm a. TUN hun zel hi kan chan a ni a, kan tun hun hi ṭha takin hman I tum ang u. Hun hman ṭhat hi hlawhtlinna, mi hmantlaka min siamtu leh kan damchhunga malsawma min thlentu a ni thei a ni.

- Reuben Lalnunthara Hnamte