Written by
Joseph Lalrinpuia
DEO

MIZOTE LEH VAIHLO

Kan pi leh puten an lo hman nasat em avangin tun thlengin vaihlo hi kan hmang ve zel a. Lo nei a hna thawk lem lo te pawn, kan han tleirawl chho a, a zuk chi leh a hmuam chi tein kan han ti ru chhova, mipa tam tak phei chuan meizial han zukte kha pa tlata in hriatna kan nei a, kan in tih hmuh chak viau.

Khawvel hmun danga an neih ve miah loh tuibur chu a Mizote zingah a hluar hle a, gutkha product a bik takin tiranga leh shikhar thlengin kan nei ta zel a, Mizote nun a suat hnem phah hle bawk. Zu leh drugs-te angin kan taksa tana a ṭhat lohna a lang chhuak ve mai si lo bawk nen, Mizote hriatthiam loh zawng chiin a thawk muang si a, a ṭhatlohna kan hre chhuak mai si lova, kan hriat ve meuh lahin a ngawl kan lo vei hman tawh bawk si, kan la hmang mek zel zawng a nih hi.

Hemi ngawl veina (nicotine) a nasat em avang hian WHO pawhin vaihlo hi drugs tiin a lo puan phah tawh reng bawk a ni. Enge kan mu tan leh kan hmasawnna daltu chu ni ta, in ngaihtuah chiang ngai em? Kan Pathian thu chuan engtin nge a tih “Chutichuan unaute u, Pathian khawngaihna avang hian, inthawina nung leh thianghlim leh Pathian lawm tlak ni turin in taksa chu inhlanah ka ngen a che u; chu chu in rawngbawlna awm reng a ni” Rom 12:1 tiin min hrilh. Kan taksa ti bawlhhlawha kan hriselna khawichhetu hi thil dang zu, drug te suala kan ngaih ang chiah hian vaihlo zuk leh hmuam tih hi sual a ni tih kan pawm ngam a hun.

Vaihlo hman avang hian taksa, rilru leh hriselnaah harsatna chi hrang hrang a thlen thei. Chung zinga lang­sar zual te chu cancer, lung lam natna, stroke, thisen sang, chuap natna chi hrang hrang leh heng kan sawi bakah pawh hian natna chi hrang hrang a thlen thei a ni. Vaihlo hmang ṭhin chu an hmel a dik lova, an vun te a chuar hmain a thu duh em em bik bawk ani. Mipa tan bik phei chuan pa theihlohna hial a thlen thei a, chi nung a titlemin chi thlahna kawngah harsatna tam tak a thlen thei.

Hmeichhe tan phei chuan a hlauhawm lehzual emaw tih mai turin naupai an harsat phah a, a ṭhen te chuan an pai theih loh phah hial ṭhin. Hmeichhiain a naupai laia vaihlo eng chi pawh hman a chin chuan ama tan mai ni lo a naupai pawh dinhmun hlauhawm takah a dintir phah thei a, nau a pian hun hmaa hrinte (thla kim lo), nau piang zang lutuk te, nausen laia thih thutna te a thlen thei a ni. Tin, naute chu a lo pian chhuah hnu thleng pawhin a hrisel lovin natna chi hrang hrangin a tlakbuak hma bik a, a lo ṭhan len hnu thleng pawhin a chhungte vaihlo hman ṭhin avang khan cancer leh natna dang an vei theih phah ṭhin a, a hlauhawm em em a ni.

Heng a chunga kan sawi tak te aṭang hian vaihloin kan nun a tihbuaizia leh kan tu leh fa te tan thlenga a hlauhawmzia kan hre tawh a. Chuvang chuan Mizo mipuite kan lo hrisel zawk nan leh kan ram a lo changkana kan tu chhuante tan ram nuam kan siam theihna turin vaihlo hman hi i sim ang u.

Choose life not tobacco.

- Joseph Lalrinpuia, DEO