MIZORAM SIAMTHA TURIN SAWI MAI A TAWK LO; A TAKA PEN CHHUAH A NGAI

Kan hriat angin Mizoramah hian hlemhletnain bu a khuar nasa a, kan Kristianna hian kan hlemhletna kawng hi a kham eih lo ni berin a lang. Dem tur kan zawng a, sorkar, politician, NGO te leh Kohhran thlengin kan dem a, dik pawh a dik thui viau reng a ni. Amaherawhchu, kan rama rorelna dik lo kan tih tam tak hi nangmah leh keimah vang a ni ve tih erawh kan ngaihtuah thleng duh lo. Hetiang em ema kan rama hlemhletna a nasat chhan, hmasawnna hnathawh reng rengin ruahman ang a phak loh ṭhin chhan hi hlemhletna dodal tura nang leh keiin ke kan penchhuah duh loh tlat ṭhin vang a ni. He thu hi mahni experience hmangin ka'n sawifiah dawn chhin teh ang.

Aizawl khawpuia SIPMIU-in ek thli paihna tur pipe an phum nasat lai khan, kawngpui lai taka pipe an phum avang leh, a siam rual leh lama an kuthnuin duhthu a sam vak si loh avangin motor tan tlan a hrehawm a. A ṭhen lai chu kawngpui aiin a sang thur a, a ṭhenlai a hniam thung. Keini veng, Bethlehem-ah ngei ngei pawh two wheeler an chesual fo mai. Ka ngaihtuah ṭhin a, ka chetchhuah mai a ngai niin ka hria a. SIPMIU hnathawh reng reng, sawiselna nei tana sawiselna tur platform, Grievance's Redressal Committee a lo awm kher bawk nen, internet lamah tu tu nge member tih ka zawng chhuak sauh sauh a, complain ziakin, a rang thei ang bera siamṭha tura ngenna nen ka thehlut ve ta ringawt mai a, member zawng zawng a copy ka pekual vek bawk.

Chawlhkar khat ka nghak a, engmah action a awm loh avangin SIPMIU Project Director Office luhchilhin, a copy ka han pe leh ta ngat a. Lehkha ka pek tlaiah engineer-te rawn tir nghalin, kan veng chhunga tlan hrehawm zual lai zawng zawng chu ni hnih khat lek chhungin an rawn siamṭha ta vek mai a ni. Pen chhuak lovin, social media-ah phun phun ta ringawt ila, an siamṭha kher lo maithei. Hetiang deuh hian hmasawnna hnathawh ṭhenkhat khalh ngil nan RTI kan hmang ṭangkai fo.

Gas new connection fee sang lutuk ka buaipui vak lai khan 'thil dik lo do a penchhuak ngam in awm phawt chuan document min lo pe ula, ka lo fight pui ang che u, Consumer Court-ah ka lo khin pui zel ang che u' ka ti ṭhin a. Min rawn bia an tam khawp a, call za tam ka dawng, mahse, a taka rawn penchhuak ngam ka hmu ta meuh lo a, a ngam awmchhunte pawhin document (receipt) an nei mumal hek lo. A dik lohzia kan sawi luih luih a, a saseh tak takah chuan siamṭhat tuma a taka penchhuak ngam/ thei erawh kan vang pharh mai. Chuvangin, tun thlengin Agency ṭhenkhatah chuan gas new connection fee hi a la sang far far hle reng a nih hi.

Heng thilte hi mahni infak tumna avanga sawi ka ni lo; thil dik lo do a, siamṭha tura penchhuah a ṭulzia ka sawi tumna a ni. Siamṭhatna hi midang pawi sawi miah lovin a kalpui theih loh tih hi hriat thiam a pawimawh hle. Siamṭhat kan tum chuan a dik lo lai tarlan a, sawisel a ngai a, chu chuan dik lo taka thil ti ṭhinte pawi emaw chu a sawi lo thei lo. Chutiang hlauh vanga kan ngawi ral mai mai ṭhin hian alawm kan rama sual thlah zalen mai mai ṭhin ni.

Thuneitute leh a ti vel pawlte (a tawlrel pawl) hi khalh ngil an ngai ṭhin a, venpui an ngai ṭhin - chu tak chu kan mawhphurhna a ni. Society a mi lehkhathiam deuh zawkte phei chu nasa lehzuala mawhphurtu kan ni, NGO te thlengin.

Thil dik lo siamṭha turin a hunah kan penchhuak ngam lo a, mi pawi sawi kan hlau a, a mawi lo zawnga hming lan kan hlau a, social media-ah kan phun ringawt zel a nih hi. A tawpah a lerah kan ṭhuai a, puhmawh tur kan zawng a, tute emaw kan phek dem leh vak zel; mahni diklohna lam leh, kan tih tur kan tih lohna lam kan hre duh tawh reng reng lo. Hei hi Mizo ze dik lo tak, siamṭhat ngai em em pakhat a ni.

Kan ram leh hnam siam ṭha tur hian i penchhuak ang u. Midang dem mai loin mahni hmazawn ṭheuhah, mahni vengah, mahni khuaah siamṭhat ngai, hmalakna tur a tam lutuk. RTI te hmang ṭangkai ila, khalh ngil hna i thawk ang u. 'Sual doin thisen chhuak khawpin in la ṭang lova' (Hebrai 12:4) titu kan Pathian hi a la ngai reng a nia!

- C. Lalhriatpuia