Written by
N.Samuela
Bawngkawn

ENGVANGIN NGE AN RUIH

Mizoram hi a mi­hring cheng aṭanga chhutin damdawi hmangsual nasa ber state te zinga mi kan ni a. Ruihhlo hman­­sualna hian mi­mal, chhungkua leh khaw­tlangah nghawng ṭha lo tak tak a nei a.

Ruihhlo ti ṭhin ṭhenkhat chuan ‘ruih­hlo hi intihlim nan emaw, intih pa nan emaw chauh alawm kan tih ṭhin, kan duh hun hunah kan nghei thei, buaina tur a awm lo’ an ti ṭhin a. Buaina tur a awm lo ti reng chung hian a ngawl an lo vei hman ta ṭhin a ni.

Thu dik ziktluak lo hriat leh kawng dik lo a mahni inrintawk lutukna hian dinhmun duhawm lo takah min hruai lut thei a. Damdawi nihphung leh a hnathawhte lo hre chiang ta se chuan a tir aṭanga intihhlim nan emaw, chhan dang vang pawh nise ruih­hlo hi an khawih ngawtin a rinawm lo.

Ṭhenkhat chuan ruihhlo hi hlimna thlentu emaw an ti a, rilru hah changa rilru na chhawktu atan hman tumin ruihhlo hi an ti ṭhin. Ruihhlo hi chutiang a hman chi a ni lova, harsatna kan tawhte min sutkian sak a hnekin mite endawng leh ramtuileilova min siamtu zawk a ni.

Ṭhalaite hian lung­ngaihna leh mang­anna kan tawh chang a awm fo ṭhin a, chung hunah te chuan Pathian hnenah leh kan chhungte emaw mi rintlakte hnenah puihna zawng zawk ṭhin ta ila, min hre­thiamtu leh min hma­ngaihtute nena kan harsatna chinfel dan ngaihtuah hi a him a, a thlamuan thlak ber a ni.

Ruihhlo ngawlvei inṭanna hi hote a ni, ‘tih chhin’ vang hi a ni. An han tichhin a, an sim leh mai dawn emaw an tih chhungin nasa takin ruihhlo hian a lo ṭham bet tawh si a, an tal chhuak thei tawh lo ṭhin a ni.

John Wesley chuan, “Ṭhalai singkhat min pe ula, khawvel ka ti danglam ang” tiin ṭhalaite pawimawhzia leh thiltihtheihzia a sawi a. Chutiang khawpa pawimawh ṭha­laite kan ni a, kan nih tur ang min nih tir phak lo leh min tichhetu lian ber chu ruihhlo hi a ni. Ruihhlo hi kan nih tur ang min nih tir loh mai bakah chatuan hremhmun a min hruai luttu tur a ni.

Duhthlanna dik kan neih theih nan ṭhalaite hian thil chin­chang kan hriat a ṭul. Ṭhenkhat chuan rilru na chhawk nan tiin damdawi (drug) an hmang ta ṭhin a, hei hi a pawi hle. Kan rama damdawi hmansual tam tak te hi depressant drug a ni a, hetiang damdawi hi rilru nat laia ei/ tih chi a ni lo.

Depression nasa tak siamin nun beidawnna a thlen thei a, rilru fim laia tih duh miah loh tur thil tih duhna rilru a put tir theih avangin rilru na chhawkna atana drug hman hi a hlauhawm hle.

A zunzama phuar kan nih tawh chuan tal chhuah leh mai a harsa a, ruihhlo la ti ve lote chuan i ti chhin lo ngam ang u. Ruihhlo hi hlimna emaw hlim leh zualna thlentu a nih loh avangin ruihhlo tel lovin krismas leh kum thar hman i tum ṭheuh ang u.

- N.Samuela, Bawngkawn