Written by
- Dza Ralte/dingtea33@gmail.com
ENGTIN NGE NI ZEL DAWN? KAN TI A...
Dt 10&11, May 2020 Vanglaini chanchinbu Page 7 naa Pu Engkima Colney, Vairengte in "Engtin nge ni zel dawn?" tia a Article ziah kha ka lo chhiar ve a. Mimal ṭhahnemngai, Vairengte zu tlawh emaw, a khaw mi ngei nia langte'n social media kaltlanga Vairengte checkgate paltlang motor an beisei aia a tam avanga thuneitute dem zawng leh a hlauhawm theih dan insawiṭhaihna ka hmu ta nual bawk.
Coronavirus laka kan invenna lam an ngaihpawimawh rualin a lehlam an thlir thui lem loin ka hria a. Vairengte chhak lam Mizoram chhung kan tihah hian khaw 853 chuang zetah mipui nuai 10 chuang kan cheng a. Myanmar ramri, Ṭiau lui kam thlengin kan inzarpharh chho a ni tih hi kan theihnghilh loh a ṭha khawp mai. Heng khua leh mihring zawng zawng hian ni tin mamawh hi kan intodelh lo a, Vairengte kaltlanga bungraw lut hi kan inṭawm tlang vek a ni.
Vairengte kaltlanga bungraw phur luttu driver leh handleman-te zingah coronavirus kai lo awm ta se tih hi kan buaina niin a lang. Nimahsela, ngun taka kan ngaihtuah chuan vanduai theihna chance hi anni driver leh handleman te lak aṭang hi chuan kan nei sang viau em aw, a tih theih ang. Heng mite hi a tlangpui chuan hnam dang, state pawn aṭanga lo kal an ni a. Mizote nen kan nundan, ei duhzawng leh sukthlek inan loh vangte, sum renchemna vang te hian lockdown kan nih hma pawh khan Mizo hotel vela chawlh ai chuan mahnia kawngsira kerosine stove nena eirawngbawl ṭhin an ni tlangpui.
Tin, lockdown a nih hnu hian Lengpui lamah ka hnathawhna vangin ka kal fo a, Sairang thleng hian a hmaa eitur siamna hotel/restaurant kawngsira chawlhna awm ang chi inhawng ka hmu tawh lo hrim hrim a. Sairang leh Vairengte inkar chu ka sawi thei lo nain hetiang dawr, hnam dang driver-ten chawlh nana an hman avanga virus kai hlauhawm thei tur hi chu khaw tin leh veng tinah khar a nih loh pawhin uluk zawka control an nih vek ka ring. Tun dinhmunah chuan 'vai driver-in ngaihzawng lo nei ta se la' tih vel phei kha chu a thlen theih a beisei awm loh hle. Heng hnam dang te nena coronacirus kan in hlanchhawn theihna kawng pawimawh ber chu checkgate leh checkpoint hrang hrang leh a bungraw hlan thlak a nih hnua lehkha leh pawisa inpek kualah hian a nih zawk a rinawm. Tin, Pu Engkima'n ILP temporary pek chhuah lai aia Vairengte paltlang hnam dang an tam nia a hria kha chu a sawi uar tumna mai a nih a rinawm bawk.
Tin, ni tin mamawh lo deuh bungrua phalna laa tlang an tam kan ti deuh niin a hriat bawk a. A dik ve tho mai, bungraw phur luttu driver leh handleman an tam chuan a vei lo luh theihna chance chu a sang zawk ang chuan a lang e. Mahse, ni tin mamawh nia kan hriat loh tam tak hi kan ni tin mamawh ni thei tam tak a awm tih hria ila. Entirnan, in sakna bungruate hi luh phal loh vek tih ni ta se, Aizawl veng hrang leh khaw hrang hranga ni tin mamawh inhlawhfate awmdan tur hi kan chhut ve ngai em. Ar chaw mai mai pawh a lo luh loh chuan ti khawp hian rate a sang zawt zawt a ni ber mai lo em ni? Ngun taka kan ngaihtuah a ngai e. Essential commodity phur lo driver leh handleman-te'n virus an kai theih tho laiin hetiang phur driver leh handleman-te pawhin an kai thei tho bawk si a, kan indang ṭhuap anga rilṭamin kan let phung mai zawk dawn em ni ang?
He virus-in min tihbuai a, lockdown kan tih hma daih aṭang tawh khan kan commodity transporter te kan buaipui dan hi kan siamṭhat a ngai ka ti khawp mai. Hnam dang driver leh handleman te, state pawn hmun hla tak tak
aṭangin bungrua an lo phur lut a. Kawngsir remchang laiah riahbuk khuarin eitur an siam a, an inthiar bawk a. Anmahni tan leh a chhunga chengte tan hian a hygiene loin a him lo hle. Aizawl leh Vairengte inkarah ringawt pawh hian sorkarin hmun nga (5) velah tal chawlh hahdamna hmun a siam a ngai. Thil tam tak a ngai lo, motor park theihna, inthiarna mi 10 velin a ruala an hman theih leh chaw ei theihna dining hall pakhat leh a enkawltute chenna a tawk em em. An inthiar ang a, chaw an ei ang a, a duh chu parking-a an motor-ah an riak mai ang a, a duh lo chu an tlan zel mai ang.
Tun dinhmuna kan tihmakmawh leh hriattur pawimawh erawh chu state dang aṭanga lo lut hrim hrim lo hmachhawn tur leh direct emaw indirect pawha khawih ṭhin (inchibai or lehkha leh pawisa inpek) te hi chuan theihtawp chhuahin fimkhur ila. Mask ṭha chi bakah hand sanitiser inchhawpin kutsil uar zel a va pawimawh em. Kan rama bungraw lo thleng tawh semchhuah dan (distributory system) him leh awlsam zawk erawh chu ni danga sawiah dah phawt mai ila. State dang aṭanga lo haw tur kan unaute kan lo hmachhawn dan leh buaipui dan turah zawk hian kan fimkhur a va ṭul dawn tak em.