Written by
Vanlalliana

Kohhran thlirnaah Kuhva tawlh ruk hi a thiang nge thiang lo?

Mahmuna, Bethlehem Vengthlang article huaisen tak, "Kuhva tawlh rukah eng vangin nge MKHC an ngawih reng?" tih kha in lo chhiar ve ka ring a. Tun thleng hian Kuhna tawlh ruk hi kohhran mit hmuhah hian a thiang nge thiang lo? tih hi hriat a la ni lo. Central YMA mitah chuan Kuhva tawlha inhnamhnawih hi 'sual' a tlin avangin CYMA chuan an member-te chu Kuhva tawlh ruka inhnamhnawih lo turin thuchah a siam tawh a. YMA member tan Kuhva tawlha ram dan bawhchhiat chu a dik loh avangin inthiar­fihlim turin member-te an chah - Kohhran chu a la ngawi reng a ni.

Article ziaktu khan zawhna pawi­mawh deuh a zawh chu, "Thil dangah pawh rem leh rem lova inrawlh ṭhin Kohhran hi eng vangin nge Myanmar aṭanga kuhva rah a ruka tawlh luhna smuggling lian takah hian a ngawih reng ni? MKHC hian hlauh a nei a nih loh chuan hetiang taka thil dik lo, ram dan bawhchhiatna lian tak, tangka sum ngainatna avanga dan bawhchhiatna hi a en liam mai dawn em ni?" tih kha a ni.

Mizorama kan pa bera kan en leh sorkar pawhin a ngaihchan reng Mizoram Kohhran Hruaitu Commi­ttee (MKHC) tan Kuhva tawlh ruk hi sual a nih leh nih loh thuchhuah siam hi thil harsa a ni dawn si lova, tun thleng hian he smuggling thila mipui an inhnial laiin kohhran ngaihdan hriat a la ni lo hi a mak hle.

Bible kan en chuan, "Tangka sum ngainat hi sual tinrêng bul a ni si a; chu chu ṭhenkhatten an awt a, rinna chu an kal bosan a," tih a ni. Tangka sum ngainat hrim hrim sawi luh hma hian 'mi ṭhenkhat' a tihte chan lam hi han en ta ila, chu tangka ngainatute chuan Pathian aia tangka an ngainat avangin rinna hial an kal bosan a tih chu mawle. Rinna kal bosan chu an rin Krista an kal bosanna ang hial a lo ni ta a, tangka sum an ngainat em avangin Krista an rinna an kal bosan tihna a ni. Hei hi Bible zirtirna a ni a, a hre ve lem lovin kan lo sawi zau tur a awm lem lova, tun hmaa 'ngaihtuah peih te tan' tih ang khan ngaihtuah chhunzawm zel ni se a lawmawm khawp ang.

Tichuan kan thu leh hla ngaiah han kual lut leh ta ila. Kan Kohhran hian Kuhva tawlh hi a duh pawhin a rinawm lova, khawi kohhran pawh hi Kuhva tawlh ruk pawisa tel lovin a kal thei a, Kuhva tawlh ruk pawisa avanga sawma pakhat pung an tih kha a zahthlakzia hi heti hian i han sawi dawn teh ang u khai.

Kan Mizo IPS Officer chhuanawm Pu HT Sangliana kha hmanah khan misual tawrawt, hausa leh thiltithei Veerappan man tura ruat a ni tawh tih kan la hria ang a, chanchin ngaihnawm tak tak a nei a ni.

Kha Veerappan-a kha a nihna chu sandalwood smuggling lama inhmang smuggler lar tak a ni a, chu bakah sai (elephant) an manin an that a, a ngho an hralh ṭhin bawk a ni. Kum 30 chuang zet mai chu Tamil Nadu, Karnataka leh Kerala ramhnuai velah a chetla a, misual rothap leh hausa tawntaw a ni. A chet velnaah pawi a khawih nasa a, mahse amah humtu khaw hrang hrangah a nei reng a, a chhan chu heng mite hian Veerappan-a sumdawnna aṭang hian hlawkna an lo tel ve ṭhin vang a ni. Veerappan-a sumdawnna hi dan lo a ni tih hre mah se anmahni lamin hlawkna an têl ve avangin a misual lam hi an ṭan tlat mai a nih chu.

Tunlai kan ram hi han thlir teh u, kan thil tih hi dan lova tih leh dan bawhchhiatna chiang tak tih hre reng chungin "a hlawkna teltu rual" hi chu sual lamah kan ṭang tlat a ni thei mai lo maw? Hei pawh hi ngaihtuah peihte tan i dah teh ang.

Ṭha leh sual hi mihringin kan thliar thiam loh avangin Kohhran an pawimawh ṭhin a, anni hian kan awm dan tur leh kan thil thlir dan tur min kawhhmuh tur a ni ngai. Lal Isua Krista kha chuan Kaisara thil kha chu Kaisara hnena pek mai a duh a, dan lova thiltih hi Pathian lam ṭang a nih hmel loh avangin Kuhva tawlh hi dan lo a nih si chuan he thil aṭanga hlawkna hi, "Ruihhlo tawlh pawh kan ni lova," tia sawi mawi sawi mawi lo hian hnawl ngam a hun tawh. Chu chu MKHC thuchhuah siam ngam hun hunah a chiang dawn niin ka mimal ngaihdan chu a ni. Tuna Kuhva tawlhtu (smuggler) ni chunga media hmaa inlan ngam hote pawh an tih sual pawmin an kimki ve dawn lom ni le?

Smuggling zalen taka kal tirtu sorkar kan nei te hlei hlei hi a zahthlak. Tumahin smuggler-te hausa hi an thik lova, nimahsela smuggler te sum che velin miretheite retheihna hi a belhchhah chhoh mek avangin black money leng nasa lutuk hi sorkarin a titawp tur a ni. Check gate a smuggler te an tlan tlang zur zurna ramah hian CYMA angin MKHC hi rawn ṭawng chhuak ve tawh se kan nghakhlel a ni.

- Vanlalliana