Written by
PC Thang Zikpuia

NOUN PHRASE TUR AN NI ASIN

MLC lehkhabu ‘Mizo ṭawng Ziah Dân’ (3rd edition) han bih chian hian ziah dân tura an dah tam tak hi grammar aṭanga lo bih chiangtute tâna mak tih tur hi a tam a; Mizo ṭawng ziah dân dik zir duh kan ṭhalaite tän pawh rinrawla neih a harsa ang.

Phek 205-na kha han keu ila, noun thumal ‘thu’ hi adjec­tive nen ziah zawmin ‘thufing, thubuai, thu­chhia, thurûk, thukhat, thuthangvâ, thupawi... adt.’ tia an rawn ziah zawm chíam kha. Khatianga noun thumal ‘thu’ hi adjective nena an rawn ziah zawm vak lâi khân, phêk dangah chuan he noun thumal vêk ‘thu’ hi adjective dang nen chuan an ziah zawm lo a, ‘thu mûm, thu mak, thu tluang, thu un, thu ṭha, thu dik, thu dang, thu buluk... adt.’ tiin a inzawm lovin an ziak!

Adjective thumal rau rau si kha a ṭhenah noun nena an ziah zawm lâiin, a ṭhenah an ziah zawm lawi lo a. ‘Uifing’ tia an ziah lâiin ‘mi fing’ tiin an ziak hrang a, ‘thubuai’ tia an ziah zawm lâiin ‘ram buai’ tiin an ziak hrang leh a. ‘Hrichhia’ tia an ziah zawm lâiin ‘hmul chhia’ tiin a inzawm lovin an ziak leh daih! Hetianga noun leh adjective rau rau ziah dân kal phung mumal awm lo ang maia an rawn dah hi hmuh tur a awm zut mai.

Zirlâite’n MLC lehkhabu keuin, chuta ziah dân tura an dahte chu entawn an han tum a, thumal ang maia noun leh adjective ziah zawm an han hmu a. Chûng chu entawna noun leh adjective ziah zawm ve an tum mêk lâiin, a ṭhenah noun leh adjective ni ve tho si, ziah zawm loh an han hmu leh bawk si a! Kan ṭhalaite’n ‘noun’ leh ‘adjective’ hi Mizo ṭawngah engtia ziah tur nge tih an hre ta ṭhin lo a, ziah zawm àwm an tih chin ziah zawmin, ziah zawm àwm lo an tih chin ziah zawm loh mai kha a thiang ta emaw te an tih phah ta ṭhin a. Chu chuan Mizo ṭawng ziah dân tur inkawh hmuhna kawngah harsatna lian tak a thlentir ta a ni.

Grammar dânah chuan ‘adjective’ chu ‘noun’ sawi fiahtu a nih avàngin, noun leh amah sawi fiahtu adjective chu ziah zawm ngai a ni lo a, ziah zawm lohin ‘noun phrase’ a ni ṭhin. MLC-in noun thumal leh adjective thumal ziah zawma thumal anga an rawn dah pawh hi ‘thu fing, thu buai, thu chhia, thu rûk, thu khat, thu thangvâ, thu pawi... adt.’ tia a inzawm lova ziaha ‘noun phrase’ an nih hian a dik ta zâwk a.

Hetianga grammar aṭanga ziah dân kal phung dik a awm reng lâia noun leh adjective inkawp ṭheuh ṭheuh si, duh duh thumal atâna ziah zawm a, duh duh kan ziah zawm loh chuan Mizo ṭawng ziah dân hi eng tikah mah a mumal dâwn lo.

Noun leh adjective ziah zawm ngâi tlêm tê, ‘chawhlui, hmelṭha, hmelchhia, lungchhia, thinchhia, mangṭha, mangchhia, zakzum, pawndum, pawnchhia... adt.’ tih ang chite tih loh hi chu Mizo ṭawngah hian noun leh adjective hi ziah dân kalphung inang tlânga ziah a, noun phrase an nih hian a dik zel ṭhin tih hi kan hriat a hun.

MLC hian an leh­khabu-a mumal lo zeta a ṭhena noun leh adjective ziah zawm a, a ṭhena ziah zawm lawi si loha an rawn dah hi grammar aṭangin han bih chiang leh thei sela, 'noun phrase' tur an ni tih an hmu fiah ve maiin a rinawm.

- PC Thang Zikpuia