Inkhawm tih tlem rawt leh tawh ang
Inkhawm tih tlem chungchang kha, Synod thlenga rawtna a awm tawh a, Synod chuan Presbytery tin thutlukna siam turin a ngen a, Presbytery tam zawk chuan inkhawm tih tlem an duh loh avangin tih tlem a ni ta lo. Thu ngai rawt leh tur chuan kum thum tal a liam phawt a ngai a, tunah hian kum thum chu a pel fe tawh, sawi thar leh a hun ta viauin a lang. Kohhran lian ber Presbyterian inkhawm dan phung hi kan sawi tum ber chu a ni.
Inkhawm tam chhan: Hman lai kan pi leh pute kha, a huhova thil ti dual dual ṭhin, in len pawh a, nulate pawh rim dur dur mai, zu pawh in hova, zu hmun lamte nena khawsa dur dur ṭhin kha an ni a. Khatiang society-ah kha chuan kan Zosap Missionary-te khan, an ringthar neihte kha a tam thei ang ber an inkhawmpui loh chuan, khawvel thilin a hip an hlau ni ngei tur a ni, dik tak chuan khatih hun lai khan anmahni ram Wales-ah ngei pawh, Mizote min inkhawmpui ang a tam kha chu an inkhawm bik lo ang, a ram mite mila rawngbawlna kalpui kha an tih tur a ni a, contextualization an thiam hle tihna a ni.
A hun lai chuan a ṭha reng lah taka, ringtharte tan khawvel lam hipna tawng hman lo khan, an inkhawm tlut tlut mai kha a ni a. Harhna a lo thleng a, inkhawm reng mai kha an tan chuan a nuam a, kan Zosapte khan an tih fuh tak pawh a ni reng a ni.
A la contextual zel em?: Hmanlai nun kha tunah chuan kan kalsan nasa tawh khawp mai, thingtlang lamah pawh, kan nunphung a inthlak nasa tawh lutuk, hun awl hi kan nei tam tawh lo tlang vek chu a ni. Ṭhenawm khawveng pawh intlawh chhuak hman mumal lovin, mahni hnaah kan ṭul vek tawh mai, chutiang khawvela cheng kan nih tawh avang chuan, kan khawtlang nun leh inkhawm tam hi chu a inhmeh tawh chiah lo chu a ni. Hnam nunphungin a rem ang zela chanchin ṭha pawh hi hril tur kan ni tiin, Ramthara kan rawngbawlnaah pawh, a ram mite mila chanchin ṭha tlen tur tiin kan inzirtir a, keini zawk hian kan hman mil lo hian chanchin ṭha hi kan kalpui tawh zawk a ni lo maw?
Mizote tluka inkhawm tam hi khawvel hmun dangah an awm ve lo, ringtu ṭha tak an ni ve tho. Zan lama chhuah tam lutuk te, chawlhni hun khat lutukte hi, kan tunlai khawvel nunphung nen chuan a inmil tawh lo chu a ni.
Kan inkhawm phung hi: Kan inkhawm phung hrim hrim hi, Liturgical-te anga a ziak sa kalpui lo chi, ziak sa hmang ṭhin phei chu rau lo riaua ngai kan ni a. Thu sawi te hi kan thiam em tih ngaihtuah lovin, sawi ve hi kan chak sup mai a, kohhran committee piah lamah, rawngbawltu rei deuh tawh chu, thu hriltu list-ah kan dah lut zel a, chung mite chuan thuhril rawngbawl an neih ve theihna tur hun pek a ngai a, hengte hian kan inkhawm tih tlem a ti uiawm phah ni maw?
Chawlhni hunte hi, zing lama buai rum rum lovin, Upa-te tan pawh bial fanna hun ṭhaah hmangin, dar 11 ah ṭanin, chawhnu inkhawm awm tawh lovin, dam lo leh mitthi inral hun atan hun ṭha a ni tih hriain, Manipur Tuithaphai Presbytery lam chuan an kalpui daih tawh. Keini hian kan ti ve thei tho awm si a. Zan lam chhuah tam lutuk avanga fate lehkha zir kan vil hman loh avangin kan zirnain a tuar thu te kan sawi kan sawi a. Dik tak chuan Mizote hi ziak leh chhiar thiam tam lamah kan sang ur ringawt a, thiamna tak tak nei si lovin, All India competition hrang hrangah hian kan hniam leh kurh ṭhin.
Hnam dang hian lehkha hi an lo zir nasa khawp mai, tribal kan nih vanga reservation hi kan chan theih loh thil a la tam tulh tulh ang, hnam dang nen kan inthlau tulh tulh dawn. Kan khawvel danglam tawh lutukah hian, hmanlai tih dan ringawt kha chu kan kalsan a hun tawh chu a ni.
Inkhawm kan ṭha reng em?: Kan inkhawm dan hi han thlir vang vang ila, Nilai zan leh Chawlhni chawhnu inkhawm hi hmun tinah kan tlem deuh vek a, Biak In chanve luah pha lo deuh vek kan ni. Chuti chung chuan a ti tlem zawnga sawi chu kan ui fan mai bawk si. A uitu chu mi tlem zawk, tih dan hlui ui bet tlat duh pawl an ni. Inkhawm kan tha lo chung hian kan ti hram hram zel a, regular-a inkhawm ṭhinte chu rawngbawltu rual an ni deuh mai. Chutih laiin rawngbawltu ni si, mahni chhungkua enkawl ṭha lo tiin kan chirhtheh leh bawk si. Rawngbawltu tan lah, inkhawm hun awm renga inkhawm loh chu, inthiamlohna a lo awm ve bawk. Kan khawvel nunphungin a mil tawh loh avangin, inkhawm tam lutuk hian kan inkhawm a ti hlu lo zawk mah mah niin a lang a, phur taka Lalpa chibai buk tur kan nih laiin, phurrit anga a kal zawk chuan, inkhawm hlutna kan ti bo zawk thei a ni.
Ringtu chak tehna a ni em?: Inkhawm tam hi ringtu chak tehnaah kan ngai em le? Mizote hi inkhawm nei tam ber hnam kan ni a, kan chak falna a awm bik em? Khawvel hmun danga kan Kristian-puite hi a tam zawk chu Chawlhni chauhva inkhawm nei ṭhin an ni. Ringtu nghet tak tak, Mizote aia Krista tana tuar nasa, an rinna fiahna pawh paltlang huai, Silchar thlen veleha rinna dah ṭha ve mai lo tur, ringtu nghet hi an tam asin. Inkhawm tam sawisel chu ringtu chak lo, thatchhia, rau lo va inngai hnam kan nih lai hian. Khawvel danga ringtu chak awmvete hi engtinnge an inkhawm ṭhin tih hi i thlir tel ve ang u.
Inkhawm tam hi ringtu chak tehna atana hman chi chu a ni lo tih ti chiangtu chu, kan ringtu pui, chak ve tak tak, khawvel hmun dangah an awm ve thluah tho avang hian a ni. S.Korea kohhran chak takte khi, keini anga inkhawm tlut tlut a ni ve lem lo. He Mizoram zim te chauh hi thlir lovin, kan tih dan thlak hi i hreh lo ang u.
- Lalrinliana Colney