Friday, Lal Isua thih ni a ni lo!
Kum 1894 A.D. khân Mission Sapte chu Pathian Ram Chanchin Ṭha hrila awm nghet tûrin Mizoramah an lo lût a; Pathian ruat hnam, Mizo te hian dodâl lutuk lovin an thu ken chu kan lo pawm a, chu chu kan tihtûr dik tak a ni rêng a.
Kum 320 A.D. hnu lama Kristian tam berin Pathian kan biak dân kalhmang chu Bible nêna inmil chiah lo tám tak a awm ta. Good Friday aṭang hian in en fiah ila. Good Friday : Kum tin, March leh April inkâra thla bial lai hnaih ber Zirtawpni apiang chu, ‘Lal Isua thih ni,’ tia uar angreng taka kan la au pui zêl hi, Bible kalh zirtirna a ni lo’m ni?
Lei Berampute leh lei Kohhranho hian, he Zirtawpni apiang hi, ‘Pathian Beramno talh ni,’ ti a an la pawm zêl si chuan, Bible hi ‘rinna leh thiltih tehna dik lo thei lo’ a ni, tihah an chiang ngam tak tak lo em ni?
Bible aṭangin Lal Isua thih ni (day) chu hetiang hian kan hria. Exodus 12:2-14 ah chuan, Beramno thisen hmanga Aigupta mite laka Israel fate chhanchhuahna tûr, ‘Beramno talh ni,’ chu Abib (Nissan) thla ni 14-na a ni.
Kum 30 A.D. hian Lal Isua a thi, tih chu mithiamte pawhin an pawm. Hemi kumah hian Lal Isua thih Chawlhkar ni awmdân chu hetiang hi a ni : (1) Bible Calendar-ah Abib (Nissan) thla ni 14-na chu Chawlhkar ni lái tak, Nilaini a ni. (2) Gregorian Calendar-ah pawh Abib 14-na chu April ni 5-na niin, Chawlhkâr ni lái tak a ni.
Ni 3 leh zan 3 : Pathianin, ni (day) chhiar dân tûr min hrilh chu ni tlâk aṭanga a tûk ni tlâk thleng, ni khat (24 Hrs.) a ni. Tichuan, Abib 14 (April 5) ni tlâk hmain Lal Isua ruang chu phûm a ni a, reiloteah ni a tla zui a. (Pathian chuan, Israel fate’n Aigupta an chhuahsan hnu lawk khan, he ni 14 tlai lam aṭanga chhang dawidim telh loh Kût hmang ṭan a, ni 21 tlai lam thlenga he Kût hi hmang ṭhin tûrin thu a pe tawh a ni). Ni 14-na ni a tlâk rualin Abib 15 (April 6) a inṭan veleh ta chiah a.
Abib 15 (April 6) chu Lalpa tâna ‘Kût ni thianghlim’ (Kût Shabbat) a ni. (Exo 12:14). Abib 16 (April 7) chu Thên thil hlan ni, hemi kuma Chawlhkâr ni 6-na. Abib 17 (April 8) chu hemi kuma Chawlhkâr Chawlhni (Chawlhkar Shabbat) a ni.
Tichuan, Shabbat (Abib 17, April 8) chhûn ni chu a liam/ tlà a, Chawlhkar ni hmasaber Abib 18 (April 9) a inṭan (zân) tîr teah Lal Isua chu thlân aṭanga kaih thawh a ni.
Lal Isua thih ni (day) leh lei chhûngah ni 3 leh zan 3, darkar 72 chiah a awm tih kan hre chiang ta. Pathian hun ruat leh a programme ang zêla Amah kan biak loh a, keinina a hun ruatte hnâwla hun dang kan ruat ta zêl mai hi, kan biak Lalpa Pathian a lâwm ang em?
V.L. Duhsaka