Written by
Mapuia Sailo

ADVISER TO CHIEF MINISTER LEH SEDP BOARD

Thil ṭul lo tak a ni tiin han ṭan nghal phawng mai teh ang. Khawvelin kum 100 chuang hnua hrileng nasa ber a tawrh lai a ni a, Mizoramah ngei pawh kan tawrh nasat em em lai a, hetiang phuahchawp lutuk nihna a rawn hluar leh hi mipui zahlohna tawpkhawk tling tlat a ni.

Kum 2004 hma kha chuan Council of Ministers ah hian Minister neih theih zat hi Indian Constitution-ah bituk a awm lem lo a. Central Sawrkarah leh State Sawrkar hrang hrangte hian chintawk awm loin an in ruat ṭeuh zel a. Parliamentary Secretary chenin an kur ngei nguai ṭhin a ni.

Uttar Pradesh te phei chuan Central Sawrkar aia tam Minister te a nei ṭhin a ni. Hemi veng tur hian Constitution (91st Amendment) Act 2003 kha passed a ni a, Article 164 leh 75 ah Clause (1A) dah belh a ni a, chumi hmang chuan Council of Ministers ah hian Legislature a seat awmzat aṭanga 15% bak Minister neih theih a ni ta lo a, a tlem lamah 12 aiin an tlem tur a ni lo thung.

Mahse State te zual, Mizoram, Goa, Sikkim ah te chuan Legislature seat 40 (emaw a aia tlem) ah Minister 12 neih phalsak an ni. Hei hi 30% lai a ni a, State te leh rethei, keini ang tan chuan duh aiin a tam zawk mah a ni.

Tunah hian Cabinet Minister 6 leh Minister of State 6 (belhkhawmin 12) kan nei ta mek a ni. Tin, kum 2017 a Supreme Court-in "The Assam Parliamentary Secretaries (Appointment, Salaries, Allowances and Miscellaneous Provisions) Act, 2004" chungchanga thuchhuak a siam angin, Parliamentary Secretary 7 te pawhin Mizoramah banna an thehlut ta a nih kha.

Mahse, hemi pumpelh tur hian, Party mi induh­sakna uchuak lantir nan, SEDP Board 14 zet din a ni leh ta a, Board Vice-Chairman 14 te chu "Minister of State" Rank pek an han ni leh ta hmiah mai bawk a. Board Vice-Chairman 14 zinga 4 te phei chu Ex-MLA an ni a, Sawrkar inrelbawlna ah mipui thlan tlin MLA lai an ni lo a, State Sawrkar hnuai ah hnathawk (employee) an ni hek lo. Sawrkar Board a an telna chhan tur hi induhsakna uchuak tih loh chhan dang a awm lem lo. An mamawh phuhrukna tur senso zawng zawng lah kum khatah nuai tam a ni si - hei hi mipui sum rawkna dik tak a ni.

Tin, Adviser to Chief Minister post an han siam leh ta bawk a. Hei hi Party induhsakna dang bawk niin Principal Secretary Rank an han pe leh ngawt a, Rs 30000 thlatin Honorarium, Official Car, Driver, Peon, Daily Allowance, Air Travel, etc hamṭhatna an han pe leh vek bawk a ni - a ṭul lem lo hle a ni.

Tin, kan CM hian hetiang hian a hranpa Adviser hi a mamawh tawh lem lo a, a chhan chu sawrkar inrelbawlnaah Civil Servant/ Technical Expert, etc. mi thiam rual thurawn pe tur Secretary level thlengin an awm a ni. Dan lam ni se, State Sawrkar aiawh tur Advocate General a awm bawk. Eng thilah chiah hian nge Advise a pek dawn?

Mapuia Sailo