Zero Discrimination Day-ah

ICFAI University a Social Work zirlaite chuan an subject a nih mai piah lamah kan Zoram mamawh tak a nihna te avang te pawh a ni ang a, ni 2 March, 2019 (Inrinni) khan Millennium Center tualzawlah ‘ZERO DISCRIMINATION DAY’ an buatsaihah ka tel ve thei hlauh a. Hetiang hun hi Mizoramah tun hi a vawikhatna a ni. Hun reilote chhunga hman a ni nain he hun hi a hlu a, thusawitu pathum an awm a, a hmasa berin R. Vanrammawii chuan ‘Discrimination on grounds of Disability’ tih thupui hmangin thu a sawi a, Folina Chongthu chuan ‘Discrimination on grounds of Sexual Orientation’ tih thupui hmangin a sawi leh a, a hnuhnung berah Wendy Zodinpuii chuan ‘Discrimination on grounds of HIV Status’ thupuia hmangin a sawi ve leh a ni.

Mizoramah a vawikhatna a ni a, ngaih­hlut dan pawh kan la thiam lo mai­thei nain ngaihhlut ngai tak niin ka hria a, kan chenna Mizoram ngeia inthleina nasa taka awm tawh avang hian hetiang lam hi sawi uar ngai tak niin ka hre bawk. Mizoram hi Kristian ram kan ti a, kawng hrang hrangah hian kan Kristianna hi kan dah chungnung a, a

ṭulna chen pawh a awm ang. Nimahsela, chutiang a nih rual chuan kan Kristianna erawh belhchian tlak a ni meuh si lo hi kan buaina lai tak zawk chu a ni!

Entirna atan han sawi ta ila; Kohhran rawngbawltu, Pastor leh Upa te chu mi dang zawng zawng ai pawha kan dah chungnun te an nih rualin ṭhenkhat hi chu midangte tana hnawksak lek lek ang hialin an awm zawk ta tlat a ni. Hetiang a nih avangin ‘Kohhran Upa ve si’ tia hnunglama sawizui an ngai ta tlat ṭhin. Mi tam takte tana mangan hunah pawha pan ngam loh tur khawpin biak an chakawm lo a, dinhmun hniam zawk te tana melh ngam loh turin an hawi sang hlawm si a nih hi.

Ṭawngkam leh thiltihah kan Kristianna kan hmatheh a, belhchian kan dawl leh hlawm mang si lo hian nuih a ti za lo a, thin a tirim zawk tlat. He Zero Discrimination hun kan hmannaa thusawitu pakhat sawi min hneh deuh awm hi tarlan duh ka nei a, a sawitu hi HIV vei mek a ni a, a chanchin a sawinaah chuan - HIV vei ka ni tih ka inhriat tirh chuan ka ngaihtuahna a buai vek a, zan ka mu thei lo a, chaw ka ei thei hek lo. Ka nun a beidawng takzet a ni. Chutia beidawng taka ka awm lai chuan kan Kohhran Upa hi ṭawngṭaina min neih sak turin kan pan ta rawih mai a, ka chanchin ka sawi chuan a ni chuan ‘I tuhrah i seng a nih chu’ min lo ti hmuk ringawt a, tun hma lamin hetianga HIV vei turin engmah ka ti ngai si lo a, ka pasal aṭanga ka kai a ni si a, ka rilru a na lutuk a, tichuan min ṭawngṭai ta tho a, chutia min ṭawngṭai pawh chuan ka lu chungah kut nghat duh loin ka lu chung boruaka kut dah chungin min ṭawngṭai ta a...’ tih thu a sawi a, ka thinlung a khawih takzet a ni.

Lo ngaihtuah ve teh, Nun beidawng takin Kohhran Upa hnenah beiseina lian tak neiin a kal a, damna a beisei kher lo ang, nimahsela thlamuanna chu a beisei ngei a nih a rinawm. Chu Upa lah chuan Pharisai takin chu damlo chu a lo ṭawng khum a, hetih lai minute reilote hahthlak dan tur ka ngaihtuah hian ka thin a rim tlat a ni. He Upa hi a thiamna leh hausak vanga Upa a nih ka ring lem lo a, Kohhran mipui te’n Kohhran enkawl tlaka ngaiin Kohhran enkawl tura an thlan avanga Upa a nih ka ring zawk a, nimahsela an kohhran member pakhat, a lakah beisei let tur awm lo tih hriat ngawih ngawih pawh a ni ang a, hri ṭha lo (HIV) vei lehnghal chu a lo thlamuan thei lo mai ni loin ṭawngkam mawi lo takin a lo ṭawng khum zawk a ni. Samari miṭha dinhmun nen chuan a inhlat hle mai.

Kristian ram kan ni a, Kristianna kan dah chungnung em em laia kan Kohhran rawngbawltute hetiang an nih si chuan engtinnge ni zel ang le? Thlarau bo chhandam piah lamah tualchhung rawngbawlna kawng hrang hrangah te hian kan Kohhran rawngbawltute hi kan la dah chungnung zawk zel ang em? Mi mangang te’n ala pan zel ngam ang em? Nun beidawng te’n thlamuanna an la beisei zel ang em? Kohhran meuh pawh hian hetiang rawngbawltute hi chu ngaihdan an nei thiam mai zawk ang em? A ṭhente lah chuan chanchinbu hmang meuhin an mimal ngaihdan maksak pui puiin an la chhuah zui bawk nen.

Rawngbawlna hna hi an thiam leh theihna vanga thawk nge an nih a, kohhranin rawngbawl tura an thlan chhuah vanga thawk? chung zawng ai chuan Lal Isua hnung an zuinaah hian kawng hran an zawh zawk ta em ni? Hetianga Kohhran rawngbawltu hi rawngbawl duhna bik nei thei turin an chhungkaw dinhmun a chungnung viau em ni? Tih zawhna te ka thinlungah a rawn lut zut zut nghal mai. Kei, naupan tet aṭanga Kristian chhungkaw pangngai tak aṭanga lo chawr chhuak hian hetiang hi ka hrethiam lo a, mak ka ti.

Kan Kristianna hi belhchian tlak a ni meuh em? Kristianna kan dah chungnung rual rual hian kan mimal nun erawh a khawih danglam vak lo tlat mai. Za ah za kristian kan intihna kha nimin lawk emaw tih laiin vawiinah chuan zaah 85 vel kan ni ta daih te hi enge a chhan ni ta ber ang le? Mipui lam ai mahin Kohhran rawng­bawltute mawh a ni zawk lo’ng maw?

Kan Politician te lah chuan thiam tak takin Pathianthu min hrilh chamchi a, a sawitu berte lah chu eiruk thubuai nei mekte an ni leh hlawm bawk si a, chutiang chung chuan inthlahrung hauh loin Sunday Sikul-ah zirtirna te an la pe leh ta nghal bawk a! Ram hruaina hna an thawk a nih chuan taima takin thawk bawrh bawrh mai sela, hetianga Pathianthu nena chawhpawlh taka nun kan hman reng chuan he kan Kristianna hi ngaihnep a la hlawh zawk ngei hi kei ka ring. Hming bula Upa tih langsar taka dah te leh Reverend title chapopui ang hrima dah uar te hi chuan an nungchang leh ṭawngkam hi fimkhur deuh zawk ta sela. Pathiannia biakin khata an lawipuite tan pawh chibai a chakawm ṭhin hian ka ring bawk a ni.

Kohhran rawngbawltute hi ka sel ngawr ngawr a ni lo a, kan Kristianna kan dah chungnun em avangin midang zawng zawng aiawhin ka han sawi langsar ta mai a ni. Inkhawm taima deuh te chu kan hmu fel mai a, chutih laiin kan ṭhenawm hnai lawka hmeithai khawngaihthlakawm tak chu kan kal kan leh fo ṭhin bawk si. Pathianni tuka kawrchung leh nghawngawrh nena kan induan zaiha thah thiang loh hmel taka kan lan laiin hnathawhna hmunah chuan kut tling loa sum lak luh erawh kan hreh leh chuang hauh si lo. Nizan lawka kal hleithei lo khawpa rui pawh vawiinah chuan Biakbukah a lam leh mai ngam ṭhin tho a, hetiang hi kan Zoram Kristian dinhmun a nih chhung hi chuan hmasawnna tur a la tam hle tih alang.

Politician pakhatin Missionary nuai khat tirh thu a sawi pawh hi a tak tak lo thleng thei ta pawh ni sela a tirtu ber kan hetih tlat hi chuan awmzia a nei tam vak lo maithei.

In enfiah hlawm kan ngai ta e.

Mahmuaka Chhakchhuak