Written by
Patrick Z
Chhingchhip

UPSC exam-ah kan lang leh ta lo!

Hman ni chu Whatsapp group ṭhenkhat ka thlir a, UPSC exam result chhuah thu leh Mizo lang kan awm loh thute ka chhiar a, a zahthlakin a rualawh thlak duh hle mai. Chutih laiin kan tribal pui ṭhenkhat, an pass avanga ram hruaituten an lawmpui thawmte kan hre leh ta zel a.

Engti zia ta nge ni anga heng central service exam-ahte hian kan ṭhalaite hi an tlin theih tak loh reng reng le? Kan insawi thiamna tam berah chuan, “Inelna a sang tawh lutuk a, kei ni, Mizo zingah pawh thiam tak tak chu tam mah se tlin a har tawh a ni,” tih lam hawiin kan sawi leh mai ṭhin. Hei hi chu thui tak a dik mai thei, mahse engati nge kan bul vel hnam dangte pawh an inziak tling leh mai ṭhin thei a nih laia keini Mizo fate kan inziah tlin ve theih tak hauh loh? Inelna a san zawh poh leh kan zirna leh kan thiam pawh a sang ve mai tur a ni dawn lo vem ni le?

Zirna system leh hmanrua-ah India ram dangin an neih ang chu kan nei ve deuh vek chuan a lang a, tunah phei chuan phai khaw ril pan vak pawh ngai lovin mahni in lum aṭang pawhin kan duh duh mithiam chu kan rawn thei a ni tawh bawk si. Heti chunga inelna san kan la chhuanlam fo hi zawng chhuanlam tlingah puh vek sen chi em ni dawn le pawh a tih theih ta rum rum mai a!

Tunah ngat phei chuan sapṭawng thiam loh phei chu chhuanlam han tling tur a ni ta lo! Kan naupangte lah ṭhangkhat lian aia rei fe chu sap sikul kan tih maiah neihthinglung khawngin kan kal tir vek tawh hlawm a. Sikul ṭha tiin kan bawh hum hum a, tun hma kan rual u, central service chhuanawm tak takte lo zir chhuahna ṭhin, Mizo sikulte chu kalna tlak loh ti niawm takin kan khar ta fer fur mai a. Hetiang a nih chuan heng kan sap sikula kal chhuak, sapṭawnga ṭawng ve zel zel theite hi chu central service exam-ahte chuan lang ve fir fer awm tak an nih laiin, result nil chauh min pe leh ringawt ṭhin a, hetiang result nil hi kan nei rei ta em mai a! Ngaihtuahna fim nena inngaihtuah a ngai ta e.

Kan rual u-te kha chu Mizo medium sikul ngatah khan an kal ṭhin a, sap sikul lama kal an awm ngai lo. Mahse khang hun lai kha chuan central competitive exam-ahte khan kutzungṭang thliah tham lai lai an tling si ṭhin a nih kha! Mizo medium sikula kal an nih avang khan sapṭawng thiam lohte kha an hlau em em a, tihtak zetin an zir ṭhin. Khang an zir fan fanna, lehkhabu an chhiar hnemna rah kha sengin central service-ah an inziak tling leh mai ṭhin.

Khang hun lai kha chuan North East State zingah ngat phei chuan kei ni, Mizote chu kan hawi champ viau ṭhin a nih kha. Mahse tunah Sap Sikul ngata zir chhuak ṭhiau kan nih tawh laiin, result ‘nil’ bawk kan dawng nawn awn awn mai hi chu a zahthlakin kan ṭhalaite tan pawh inenfiah a ngai hle. Kan rual u-te kha chu an tum bawk a, kan sorkar aṭanga incentive cash award dawn lam pawh an beisei reng reng lo, anmahni neih chhun pawisa tlemte hmangin a ni an beih mai ṭhin ni. Tunah kan sorkar aṭanga lawman kan dawng mawlh mawlh thei chungin kan inziak tling thei ta mang si lote hi a tlawm thlak khawp a ni.

Hetiang hi kan ram zirna lama kan dinhmun a nih mek lai hian kan ṭhalai rualte pawh inenfiah ila, lehkha chhiar uar sauh sauh teh u. Ṭhalaite zingah lehkhabu chhiar peih meuh mang lo kan tam ta lutuk pawh hi in enfiah a ngai khawp awm e.

Lehkha chhiar tam na na na chu an hre tam nge nge a, screen phen aṭanga chhiar ai hian lehkha ngei khawiha chhiar hi hriat a fuk zawk awm asin le. Kan ṭhalaite hian lehkhabu hi ngainat tum ila, kan mobile phone aṭanga kan chhiar peih ringawt hi chuan ram ropui min thlen lo a ni tih chu hei kan hre chiang chho zel zawng a nih tak hi.

Kan mobile phone khal a, zan khaw tairek thleng thleng kan meng ṭhin ang hian lehkhabu chhiarin han meng ve ṭhin ngat ila chu central service exam-ahte hi chuan kan tling fer fur chuan a rinawm. A lan dan berah chuan kan sap sikul hian mi a ei chhia a ni mai awm mang e a tih theih. Sapṭawng thiam kan ngaisang a, kan naupangten sapṭawng an han ṭawng zet zet chuan ropui kan ti a, kan ngaih a ṭha mai ṭhin. Mahse hisap pui tak tak han bei tur meuh chuan mahni ṭawng bawk hi a pawimawh chu a ni leh si a, chuvangin kan fuh lo vel vek ta ni berin a lang.

Mahni pianpui ṭawng thiam tak tak bawk si lo, sapṭawng lah thiam tak tak bawk si lo, tuilairapa ding kan siam hnem ta lutuk hian kan dinhmun a phet hniam ta a ni mai lo maw le pawh a tih theih rum rum awm e. Chuvangin, kan ṭhalaite pawh inngaihtuah chiang ula, central service a tling ngei turin, tumruhna nen hma han la sauh sauh teh u.

Patrick Z, Chhingchhip