Written by
Rinfela Zadeng

Tunge ka puante dek kha?

Chanchin Ṭha bu pathum Matthaia, Marka leh Luka ziakah khi Lal Isua ṭawngkam khi kan hmu a, kum 12 zet hmeichhe thi put tawhin damna beiseia Isua a deh avanga Lal Isua sawi a ni. 

An ziah dan ṭawng­kam chu inang vek lo mah se, Lal Isua thiltihtheihna bei­seiin he hmeichhe khawngaithlak tak hian Lal Isua hi a pan a ni. Hetih lai hian Lal Isua hi inkhawmna in hotu Jaira fanu tidam tura a kal a ni a, amah zuitu mi tam tak an awm bawk. 

Lal Isua tihdamna beiseitu hmeichhe thi put hi Leviticus 15:25-32 a kan hmuh angin an hnam Juda sakhaw danah bawlhhlawh a ni a, mipui zing aṭanga inthiar fihlim tur a ni. Heti ang natna nei reng rengin mi an khawih chuan a khawiha kha an bawlhhlawh zel nia ngaih a ni. A khawihtu nih kha a zahthlakin a khawiha nih pawh a thinrimthlak a, Judate Talmud bu phei chuan hetiang thi put natna hi vawi 11 aia tlem lo anchhia lawh turin a sawi nghe nghe. 

Chuti khawpa natna ṭihbaiawm leh tenawm mipui zingah pawh awm thei ve lo khawpa nun chep chu, Lal Isua-ah damna beiseiin an dan leh hrai pawh pawisa loa thih huamin Lal Isua puan hmawr fem tal dek turin huaisen takin a lo pen chhuak a nih kha. 

Chuti taka rinna nasa leh thih pawh huama Amah dektu chu Lal Isua hian a lo hai reng reng lo, “Tunge ka puan te dek kha?” tiin a zawt nghal. A zirtirte pawhin mipui tam takin Lal Isua chu an nek avangin chu zawhna chu an hre thiam lo. Luka ziaka kan hmuh angin Lal Isua chuan a thiltih­theihna chhuak khawpa dektu a neih thuin a chhang a nih kha. 

An hnam dan bawhchhetu ni mah se, chuti taka rinna nasa chu Lal Isua’n a hai thei lo. Lal Isua’n rinna pawimawhzia tarlangin khawih leh deh thiang loin a deh thu hi sawiloin a rinna chu a dam pui thu hmeichhia leh mipui hriatah a puang chhuak a ni. 

Helai thu aṭang ringawt pawh hian Lal Isua hnena kal tur hian misual leh tenawm tawpkhawk hi kan awm thei lo tih a lang. 

Mi hnawl leh thinhrik, anchhe­dawng ang hiala kan ngaih HIV/AIDS vei, mibeidawng tawp­khawk leh beisei tur nei tawh reng reng lo khawpa awm mek pawh kan ni ang. 

Mite hnawl, hriat loh leh dam aia thih thlahlel zawk khawpa beidawng mek pawh kan ni thei e. Kan harsatna leh mangannate hi miten engtikah mah min hriatthiampui loh tur leh min tihdamsak theih loh tur khawpa nasa pawh a ni thei. 

Engpawhchu nise he hmeichhe thi putin Lal Isua puan hmawr chauh pawh dek se damna famkin a chang dawn a ni tih a hriatna rilru hi nei hram hram ila. Chu rilru nena Lal Isua hi kan pan a kan deh phawt chuan Lal Isua thiltihtheihna hi kan tan a chhuak dawn chiang a ni tih hi nang leh kei hian hre nawn hram hram ang aw. 

Lal Isua thiltheihna kan tana chhuak tur khawpa ring tur leh beisei tur hian nang leh kei hi Lal Isua’n min nghak a ni.