Written by
F Lalliansanga Joint Editor
TFD

Mizoram House leh Kolkata Mizote

Kawng chhawng chungchang ziah chakawm mahse, kan thupui hi Mizoram House a nih avangin Mizoram kawtchhuah ti hiala kan sawi tak, Kolkata khawpuia Mizoram House chungchang leh Calcutta Mizo Welfare Association (CMWA) hruaitute nen kan inkawmna hi ka’n tarlang teh ang. 

Vanglaini lama ka ṭhianpa Tv. K Zothanpara te tuallenna hmun Kolkata hi zan hnih aia tam riakin ka la cham ngai lo a, tun ṭum chu zan li zet riakin press tour Kolkata team-ah ka tel a, kan cham chhungin Kolkata Municipal Corporation (KMC) pisa kan tlawh a, Kolkata press club hruaitute’n chawchhun min buatsaih bakah Culcatta Mizo Welfare Association (CMWA) hruaitute nen zanriah kil pahin kan inkawm a, Mizoram House-a Addl. Resident Commissioner (RC), MCS officer Pu Lalsangliana’n tukṭhuan ei tura min sawm paha Mizoram House dinhmun min hrilh hi a ngaihnawm a, I&PR Minister hlui Dr R Lalthangliana, tuna Cabinet Minister chuan zanriah min buatsaih sak bawk. 

Damloh nikhua leh hna thila state pawna zin chhuaha Mizoram House awmna hmuna Mizote tana Mizoram House hlutzia hi sawi nawn kher a ngai lo ang a, Kolkata phei khu chu Mizoram kawtchhuah ti hiala kan tlangnelna leh khawi lo kal dawna kan thlen thlak vena ber a ni a. Mizoram sorkarin mipuite tana House pathum a din hi a lawmawm hle a, kan house zinga hlui ber, Ballygunge-a mi phei khu chu sak ṭhat tuma hmalak mek a ni. 

Addl. RC Pu Lalsangliana sawi dan chuan Ballygunge-a Mizoram House-ah hian normal room 12-ah khum 30 a awm a, mipa riahkhawmna (non AC dormitory) pathumah khum 24, hmeichhe riahkhawmna (non AC dormitory) room hnihah khum 16, a vaiin Ballygunge house-ah room 17-ah khum 70 a awm a. Salt Lake Mizoram House-ah khuan VIP suit leh VIP room panga ve veah khum 10 ve ve, AC room 14-ah khum 30, AC dormitory (mix) pakhatah khum 10, non-AC dormitory (mix) room pakhatah khum pariat, Non-AC dormitory (boys) room khatah khum 16 leh non-AC dormitory (Girls)-ah khum 9, a vaiin Salt Lake House-ah khuan room 28-ah khum 93 a awm a. House thar ber, damlo te tana tih bik, New Town-ah khuan VIP room paliah khum pariat, AC room 10-ah khum 30, AC dormitory (boys) leh AC dormitory (girls) room khat ve veah khum 14 ve ve, a vaiin New Town House-ah room 16-ah khum 66 a awm a, Mizoram House pathumah khuan room 61-ah khum 229 a awm a ni. 

Kolkata-ah khuan Mizoram sorkar hian kum 1972 aṭangin house a din a, hemi kum hian tuna Old Ballygunge house hi a lei a, kum 1979 khan CPWD chuan building awmsa bakah Mizopa chhiar chhawng khatin a bulah building a sa thar a. Kum 1987 khan state PWD chuan chhawng khat a sak belh leh a, kum 1990 khan Salt Lake House tur lungphum phum a ni a, kum 1994 khan khatih laia CM Pu Lal Thanhawla’n Salt Lake House khu a hawng a, kum 2015 khan New Town-ah sorkar-in ram nei lehin cheng vbc 21.43-a Gagan Construction Pvt. Ltd. te sak chu kum 2018 khan khatih laia Chief Minister Pu Lal Thanhawla’n a hawng leh bawk. 
House thar, New Town-a mi khu chu a la thar a, a sak a ṭha (hmel) bawk a, a enkawltute’n an enkawl ṭha bawk a, sawisel tur a awm lo a, mahse, Ballygunge House leh Salt lake House khu chu sak ṭhat a ngai ta takzet a, Ballygunge-a mi khu chu sak ṭhat tuma hmalak mek a ni a, Salt Lake pawh khu sak ṭhat a nih loh pawhin thawm ṭhat a ngai ta takzet a ni. 

Addl. RC sawi dan chuan kum 2015 khan Ballygunge house hi sa ṭha turin sorkar-ah rawtna an thlen a, kum 2016 khan sak ṭhat remtih a ni a, kumin January 22 khan ṭhiah phalna (dismantle) order pawh chhuah a ni a, building hlutna PWD lamin an chhut dan chuan cheng nuai 25 a ni a, tender an chhuah hnuah mi pahnihin cheng nuai 25 aia toa an ṭhiah ngam thu an sawi tawh a, sorkar-in a remtih hunah a tu emaw zawk hian sorkar-ah an ngamna zat (cheng nuai 25 aia tlem lo) sorkar-a chhung lutin an ṭhiat dawn a, building chak hlui zawng zawng a nei ang a, paihfai ngai zawng zawng a paihfai bawk ang. 

Mizoram house sak ṭhat tur leh house dang thawm ṭhat ngai chungchangah hian Pu Lalsangliana hi zawhna tam tak kan zawt a, a sawi dan chuan house sak thar chu chhawng ruka sang tala sak tuma an ruahman chu Kolkata khawpuia in hmun len zawng, a panna kawng leh a hmun awmnaa zira inchhawng sak phal zatah chuan chhawng thum chauha sanga sak phal a ni a ti a, KMC aṭangin sak phalna an hmuh tawh thu te, fire department-in phalna an la pek theih loh avanga building pawh ṭhiat lo an la nih thu sawiin, “Mizo mipuite’n Kolkata-ah house kan mamawh avangin Mizo mipuite tana chhenfakawm house sak kan duh,” a ti. 

Tunah hian Kolkata Mizoram House khuan lirthei 13 a kawl mek a, chung zinga parukte chu MVI lamin hmantlak tawh loh a tih avangin tihral an tum mek a, Chief Minister kaihhruai, General Purpose Committee ṭhu khawmin MLA zinte’n lirthei an hman ve theih tawh tur thu an pass avangin tuna an lirthei neihte khu house enkawltute khuan an sit ve hle tawh bakah tlem an ti hle a, sorkar pawh ngaihtuah ran sak turin an ngen a, Salt Lake House tla bal nasa tawh pawh a chei ṭhatna tura mi thiam an rawihte’n cheng nuai 200 budget an siamsak chu sorkar-in cheng 84 a phalsak a, chu chuan tunah khuan ren tak, ṭha tak sia an chei ṭhat mek thu a enkawltute’n an sawi. 

January 31, 2019 khan Salk Lake-a Mizoram House-ah CMWA hruaitute nen zanriah kilho pahin kan inkawm a, an president, West Bangal sorkar-a Principal Secretary Pu Laima Chozah hovin min lo dawngsawng a. Inpawh takin kan inkawm a, Central YMA leh MJA te’n ṭanpuina kan pekah lawmthu an sawi a, Mizote tana hna an thawh dante zawh an ni. An sawi dan chuan, tunah hian Kolkata-ah Mizo 1,000 aṭanga 1,200 vel an awm thu te, Mizoram aṭanga zin chhuakte zingah Identity Card nei mumal loa kal, Kolkata ṭumhmun aṭanga thlawk chhuak tur harsatna tawk an awm ṭhin thu te, inentira kal, ID-a an hming nena inmil loa damdawi ina inziak lut, harsatna an tawh hnua harsatna tawk an awm ṭhin thu Pu Laima Chozah hian a sawi. "Mizote chu kan ngaih a sam a, ho lam deuhin kan zin chhuak a, Lengpui ṭumhmun chu engtin tin emaw kan paltlang thei mai, haw dawnah state dang ṭumhmun an lo khirh tawh si a, ID mumal nen zin ṭhin ang u. Harsatna tawk kan ṭanpui peih, mahse, ho lam lutuk avanga harsatna tawk ṭanpui an ngaih leh si hi a buaithlak. Kan phak tawkah kan hnam tan kan thawk zel ang," a ti a ni. 

CMWA hruaitute chuan Kolkata-ah Mizo, ruihhlo leh sorkar phal loh tawlhru man an awm zauh zauh ṭhin niin an sawi bawk. Court-a an inlan ṭumin an buaipui ṭhin nia an sawi bakah, mitthi an awma ruang an thawnchhuah dan zawhnate pawh an chhang a, khawchhak lama hnathawk tura kal, beidawnga sum leh pai nei loa Kolkata rawn thleng thla leh, buaipui an ngah thu an sawi a, khawi hmunah pawh awm ila, Mizo society belh a him thu an sawi. 

State pawna awm mi ṭhenkhat, harsatna an tawh loh laia Mizo society bel duh lo, harsatna tawh nikhuaa ṭanpuina mamawh leh mi tam tak an awm ṭhin niin an lang. CMWA hruaitute sawi ang hian khawi hmunah pawh awm ila, Mizo society a awm chuan bel tlat ila a himin a fuh ber niin a lang. 

Tin, House enkawltute’n house kan hlutzia hi an hre chiang hle mai a, sak ṭhat leh chei ṭhat a ngaihzia an sawite kha sorkar pawhin ngaihpawimawh sak thei se, house sak nan sum lo seng hnem deuh pawh ni ila, mipui tan tho a nih hi maw. 

Kolkata-a press tour-a kalte hi I&PR officer pahnih, Collin Hlychho, Dr Hming­thanzuala te bakah Aizawl aṭangin A Zotinkhuma (The Zoram Voice), Ram­dinthara (Chhawrpial), kei, Lunglei aṭangin Lalrintluanga Khiangte (Daifim), Champhai aṭangin C Lalhnunpuia (DDK), Kolasib aṭangin Zomuanpuia (Zingṭian), Serchhip aṭangin RC Hranghmingthanga leh Lawngtlai aṭangin ZD Dengngura (Phawngpui Express) te kan ni.