Written by
Ma Liana
Toonlaini Zirtirna
Mizo zinga cartoon ziak thiam ber lawr laka ka mimal ngaih ve, Zodinsanga Toonlaini hian nuihzatthlak phenah thil thuk tak tak a phum ral ṭhin. January 25, 2021 Vanglaini chanchinbu-ah khan Chief Minister Pu Zoramthanga lem ni awm tak a ziak a, chumi bulah chuan NECS kawr hain Sports Minister Pu Robert Romawia Royte lem ang tak a ziak bawk a. He lemziak/ thlalakin lantir a tum ber nia lang chu Chief Minister a lan apiangin Sports Minister a lang ve ziah tih hi a ni.
Congress an sorkar chhungin Chief Minister Pu Lalthanhawla a lan apiangin a nupui Pi Lalriliani a lo lang tel ve ṭhin a, keimah mimal tak hi chuan Chief Minister kalnaa a nupuiin a zui kha a pawina ka hre ve miah lo. Nupa an ni a, an in zui kha a mawi zawk a, Chief Minister hnaah a inrawlh ve lo a nih chuan hnawksak ti zawngin ka lo en ngai lem lova, nupa inzui hi chu a mawi ka ti.
Tunah hian MNF sorkarnaa Chief Minister a lan apiangin Sports Minister a lang ve ta tihna cartoon khan a rawn ziak a nih hmel a, chu chuan MNF Party hi eng angin nge a nghawng ang, tih hi zeldin thubawl nen i han sep rawtui dawn teh ang hmiang.
MNF awinungtu MLA 5 te:
Kum 2008 MLA inthlanah khan MNF kha an tla na em em a, an mi langsar chu an tla kim deuh vek chungin Dr R Lalthangliana chu a la tling hram hram zingah khan a tel. Kha kha chu a rei deuh tawh avangin kan chhui zui hman dawn lova kum 2013 MLA inthlana MNF MLA te kha khawiah nge an awm tak? tiin i han chhui zui dawn teh ang.
Kum 2013 MLA inthlanpuiah khan MNF chuan MLA panga chhuanawm tak tak an nei; chungte chu - Pu Vanlalzawma, Pu K Sangṭhuama, Pu Lalruatkima, Pu Er. Lalrinawma leh Pu Dr. K Beichhua te an ni. Heng miten Assembly House chhunga MNF tana theihtawp an chhuah lai khan tuna an mi langsar tak tak - Pu Zoramthanga, Pu Tawnluia, Pu Lalchamliana, Dr R Lalthangliana, Pu C Lalrinsanga etc etc hi chu party enkawltu an nih a ngai a, MLA an nih loh avangin mipui pawhin an thawm kan hre phak mang lo a ni.
Assembly House chhunga che ṭha bera sawi ngam chu Pu Ruatkima a ni. A inbuatsaih ṭha ṭhin a, Congress chhaih buai phaktu ber a ni a, Congress tlak chhan leh MNF lal leh theih chhanah mimal pakhat thlan tur chu ni se mi tam berin an thlan tur chu Pu Ruatkima hi a ni ngei ngei ang.
MNF hotupa leh opposition Leader Pu Vanlalzawma kha chu Mizo pa ṭha leh nelawm a ni a, Congress pawh bei mang lovin mi pawi sawi lem lo khan a term a hmang zo. Dr Beichhua khan ṭhahnem a ngai tih kan la hai lova, ṭhahnemngaih kawnga fak hlawh ber tur chu Pu Lalrinawma kha a ni; pa inngaitlawm tak mai khan MNF leh ama bial tan a theihna sang ber a hlan niin a lang ṭhin a, a sawi thiam lo chung chung pawhin Assembly House chhung bakah hmun danga a thusawiah pawh MNF an lal leh theihna turin a bei nasa hle a ni.
Kum 2013-ah khan heng MLA 5 hi tling hlauh lo se chu MNF hi tho leh tur an awm tawh kher lovang; anni panga hian an tlu chhe tur an awi nung hram hram a ni. Kum 2018 MLA inthlanpuiah MNF chu rawn sorkar chhuak ta mahse Pu Zawma leh Sangṭhuama chu an tlin zawh ve tak loh avangin Cabinet Minister ni ngei tura ngaih te kha sorkar hotu zingah an lang ta lova, a la tling mi pathumte MNF in a enkawl dan hi chu mipui chuan mak an ti ve dawn a ni.
Pu Ruatkima hi MNF Legislature Party-ah Secretary an han nih tir kha chuan Cabinet-ah pawh Department pawimawh chang zui tura ngaih a nih laiin Minister of State a ni ta daih mai a. Pu Lalrinawma phei chu mi nih chak loh ber lawr lak Deputy Speaker an han nih tir a, Pu Beichhua pawh Medical Doctor a ni a, Health Minister nih a phu nen Minister of State bak a ni phak ta chuang bik lo ni.
Sorkar kalphung leh CM hnaih bik:
Kum 2018 ah MNF chuan sorkarna an han siam ta a, Chief Minister leh Deputy Chief Minister an inruat fel tawh ber hi chuan Home Minister chu chhim lama MNF kulhpui Dr Thangtea a nih rinna awm mahse vangvat kai leh MNF zinga mi hming ṭha leh zahawm Pu Lalchamliana chu Home changtu an han nih tir a. Mizoram chhim lama MNF chu an hnual ruih a nih pawhin thil mak a ni lovang.
MNF hian vangvat kai (seniority) an dah pawimawh avangin Home Minister-ah pawh vangvat kai an dah tih dawnin Pu Lalrintluanga Sailo chu vangvat kai ni chungin Minister of State pawh a ni phak leh si lo; helai inthlak kual hi chu party pawn lam aṭang chuan thlir thiam a har hle.
CM-in portfolio a han sem kual dan dan a, CM berin Finance a han chang hi chu hnathawh a tum tak tak a nih dawn hi a tih theih laiin pawisa tamna leh hna hautak PWD a chan tel bawk avang hian mi pakhat chuan a tlin em em loh a hlauhawm tiin kan lo ralkhat thlir ve ṭhin a. Kan budget kal dan en hi chuan CM hian a chang tam fal a tih loh theih lova, a hotupa ber a ni miau bawk si a, a thu ber tlat a ni. Portfolio insem dan en hi chuan Sports Minister, tuna CM nena inzui ngun ta ber hi chuan lawmna tur a neiin a lang lo. Pawisa tlemna zar zar Department an chan tir niin a lang ta tlat mai a ni. Amaherawhchu, SEDP lamah hian pawisa hmuh theih mamawh huna pawh theih, Finance Minister (CM) hnena dil chhuah theih a awm a, chumi dil chhuah kawngah chuan tun hmaa 2013-a MLA pathum te chuan Sports Minister hi an khan lo ta vai vai hle a ni.
Hetianga CM leh Sports Minister inzui tam bik tih hi tawngpawng sawisel tur a la ni ngawt lova, CM hian Sports leh Tourism lam hi tihchangtlun a lo tum bik viau a ni thei ve tho. Sports leh Tourism lam a ngaih pawimawh avangin mimal nen inzui lovin Minister a nihna angin Sports Minister programme-ah hian a zin kual nasa pawh a ni ve leh thei tho.
Thil mak tak lo lang zawk chu hman deuhva Opposition Party Press Release lama lo lang tawh, Smart City Project sawihonaa CM leh Deputy CM baka Cabinet Minister dang (Dr Thangtea, Pu Lalchamliana, Pu C Lalrinsanga, Dr Beichhua etc) an lan ve miah lohna meeting a Sports Minister a lo lang leh teh daih kha a ni.
MNF hmalam hun hi ngun taka thlir chuan Chief Minister hian mimal duhsak bik a nei anga zuk puh kher loh pawhin Department ngaihsak bik (khualliana ṭan tamna bik) a neih chuan Department dang changtu Minister leh chu Minister te bial chuan ngaihthah bikah an inngai ang tih a hlauhawm a. Pu Lalrinawma bial Tuikum angte hian MNF lama rinawm rah (loyalty bonus) thil lian tham an duh ve tawh dawn tehreng nen Chief Minister hian lian tham tak tihsak ve thei se, Siaha lam pawhin loyalty bonus hi an mamawh ve tho a ni.
Tin, Mamit leh Lawngtlai lam MLA te pawh hian Minister zui bik hi nei lo se, kawm bik an lo nei a nih pawhin an inzui bik reng chuan an zui ve vak loh kum 2013-a MLA ni tawh te, tun hma aṭanga MNF lo ni ve ngar ngar tawh Minister dangte hian a rukin an en hrek hrek ang a, party inpumkhatna a chhe ve thei dawn. Hnam Runah pawh MLA thar (first timer) te hian duhsak loh an hlawh vat thei tihte hi pawn lam aṭanga a lan dan a ni ve tlat mai a ni.
MNF ruhkawl em em leh rinawm bur MLA Pu L Thangmawia te hi chuan Minister of State an chan loh pawhin a vui mai lova, Minister tlawn bik leh zui bik pawh a nei lovin a lang. Ṭhianho leh pawl pawl anga an kal chuan MNF chhunga khi awm hi nakinah a khi zau tawlh tawlh thei a ni.
MNF tan insiam ṭhatna hun kum hnih a la awm a, tun ang zela an kal chuan cartoon lama inziak ang hian Chief Minister bulah Minister dang an awm ve lawk loh chuan a pawi thei dawnin a lang a ni.
Ma Liana