COVID-19 ZOFATE TAN MALSAWMNA

Covid-19 hripui râpthlâk, hmuh theih si loh, a thâwm pawh hriat tur awm bawk si lo, nahse, a hnuhma han en a râpthlâk lutuk, khawvel zawng zawng chawk buaitu hi eng ang chiah nge ni a, eng hmel pu nge a nih hmuin hre thei lo mah ila, a huangtau dan leh a chet dan hi... zah a ngai lovin tumah han hlahthlem tum hlek lo. A te, a lian, a rethei, a hausa, a fing a, a lal, a hnuaihnung ang khat veka enin, min rûm khum hum hum mai tu hian  khawvel a va chawk buai hneh em ve le! 

Ram ropui leh hausa, thil ti thei leh finnaa sâng apiang an buai zâwk emaw tih turin khawvelah a lal lên a ni ringawt mai. Tun thlengin a do hnehna tur khawvel finna sâng ber ber leh damdawi lam thiamna sâng ber ber pawh an la tlâwm zel mai a nih hi. Covid-19 hri danna an hmuh chhuah an hmang ṭan dêk dêk a, hri a in siam danglam a, a hmaa mi aiin inkai chhawn a awlsam zâwk em em a ni an ti leh tawh! 

He thil mita hmuh theih loh, a thâwm hriat tur awm bawk si lo, kuta khawiha hriat tur awm bawk si lo hi. Duh tak te leh ngaih tak te pawh, in kuah chu sawi loh  kuta chibai in bûk zeuh pawh  ngam lovin min siam thlabar zo vek mai. Kan mithiam ber berten he mi laka kan him nâna an sawi theih awm chhun lah chu inkar hla deuha awm a, in khawih loh tur, len chhuah pawhin hmai tuam tur, kut silfai hle reng tur, tih bâk an la hre si lo. 

Chhungkua pawh, ṭhen­rualte pawh kan inhlat dû ta mai a nih hi. A thawhrah lah chu ‘thihna’ a ni deuh tawp mai lehnghal. He hripui zet hi chuan  khawvel mi zawng zawng min tlàwm chiang hle mai. Engtin nge ni zel ang le?

Covid 19-in khawvel a sawisak zel dan tur hi hriat phâk pawh a ni lo ve. Mi fing leh ram ropuite pawh an la buai em em reng mai a nih hi. Duh tâwk a ngah hma loh chuan khawvel hi bawhbeh a tum nge, ka do hneh dawn engmah a sawi theih loh, han biak ràwn turin amah kan hmu thei bawk si lo. A åw a chhuah duh bawk si lo. A ngawicháwiin a luhlul riau viau mai niin a lang lehnghal. Khawvel ram ropui leh hausa, thil ti thei apiang a bei nasa emaw tih tur a ni lehnghal. 

Mi luhlul leh mi awm ṭha duh lo, thu åwi lo te hi a hrût deuh pawh a ang rum rum mai. Eng pawh nise, se-záwl chhuah ngawt chi chu a ni si lo. Chuvangin, he hri hlauhawm hi a ṭangkaina lam kan thlîr a, kan zawn thiam a ngai a ni ta ber mai. 

Heti zâwng hian i’n sawi daih ve thung teh ang: Tunlai changkánnaah hian ram tinah hnam rohlu, kalsan a awm zel. Keini zofate hian kan pi pu hunlaia kan hnam nun hlu kan kalsan nasa ber mai âwm mang e tih theihin kum rei lo te chhûngin kan zia a dang daih tih mai turin, kan ṭhangtharte hian kan hnam zia aiin ram dang nun zia an nun pui nasa hle tawh a ni. Kan mithiam ṭhenkhatten lehkhabu meuh siamin zonunmawi tun din leh nan ṭan an han la viau ṭhin tak nâ a, YMA inkhawm nikhuaa sawi bâk chu zonunmawi hnuhmâ hriat/ hmuh tur a lang mawh hle. 

Kum 100 âwrh A AW B kan neihna a la ni chauh chung hian, thu leh hla na na naah chuan Mizoram ang ram dang hi awm pawhin ka ring lo. Thu ṭha, hla ṭha sawi hi a va tam em! Pathian thu lah hi zoram anga sawi tamna ram hi khawvel ram dangah awm bikin ka ring lo. Tin, thlarau lam thuah pawh zoram tluka harhnain a chênchilh ram hi hriat tur a vâng khawp mai.

Kohhhran lam han thlîr ila, chawlhkâr khat ni sarih chhûng hian biak ina inkhawm hi kohhran pum huap inkhawm hi vawi nga tawp kan nei a. Kohhran Hmeichhe inkhawm, KTP inkhawm, Pavalai inkhawm a awm bawk; tin, mi ṭhahnem ngaiten biak in bâkah Vanapa Hall an ti, hmun dang rem­chângah an la inkhawm reng tho bawk. Kohhran tinin zîng ṭawngṭai inkhawm kan nei vek bawk. A khât tâwkin, camping, campaign, crusade, retreat, a va tam em! Kohhran programme pangngai kum tinin in­khawmpui vawi thum aia tlem lo kan nei ziah bawk. 

Heti khawpa kan ti chunga kan ram mamawh ber la ni fo chu nun dan ṭha in zirtir a la ni fo mai. Chutiang a nih avanga kan Pastor ṭhenkhatten ‘moral reform’ an buai pui viau pawhin eng a su kaw thei chuang bawk si lo. Kan ram khawlohna chu a zual tial tial a ni ber mai e. 

Mi tam tak chu kan bei­dawng a ni ta ber mai. Kan ram khawlohna chu ka sawi ngai lovin kan hre ṭheuh mai. Kristian ram kan hriat leh kan hmuh te chu ram chang­káng leh intodelh tak an nih laiin, keini India rama Kristian state awm chhun ber, Pathian ring lo India sawrkar châwmhläwm a hei leh chen kan awm hi chu, sawi zahthlak ti viau mah ila kan nihna, kan dinhmun a ni miau si a. Kan sawi lo thei lo ni mai lovin an thu ngaichâng leh an thlêk lam lam pan ve mai tura kan in siam rem a ṭul ṭhin a nih hi. 

A beidawng zâwnga thlîrtu tam tak phei chuan hnam ralna kawng zawh zel niin an in ngai a, an bei a dawng tawh tak zet a ni hial awm e. Mahse, i’n ti ṭâl teh ang. Pathian remruat dan leh a finna hi chhui chhuah phâk rual a lo ni lo. Kan hriat ṭheuh angin hei tunlai a khawvel chawk buaitu, Covid-19 hripui lêng zet chu a râpthlâk ngei mai. “Mihring siamṭhat nan khawdur a ngai” tih ang deuhin, kan ram tan chuan thil ropui tak min tihsak niin ka hre tlat mai. 

Kan mamawh, kan duh em em, zonunmawi ral ta riai riaia kan hriat, ko kir leh tura hla siamtute pawhin an lo kûr pui tawh chu, tunah hian kan au kîr leh ta a ni lawm ni? 

Hripui râpthlâk – ram hausa, hnam fing, thiltitheihote'n tih ngaihna an hriat loh, hri huangtau, tumah dimna nei lo, mi lian, mi te, mi hausa, mi rethei, mi lal leh chhiahhlawh pawh dim chuang lo, hri râpthlâk avangin kan ram pawh kan buai em em mai a nih lai hian, kan mamawh leh kan duh ber zonunmawi, tlawmngaihna chuan pâr a rawn chhuang ta lûr lûr mai a ni lawm ni? ‘Tlawm mâkah Vazema a thi’  tih ang maiin tu tirh chhuah mah ni lo, hlauh tur a awm leh awm loh pawh ngaihtuah lova, nula tlangval tuai te te, mahni nunna thâpa hri daitheu a, feh chhuak te, nunna chan hial pawh an awm hial maite hi a va ropui em!

He hripuiin min koh chhuahsak, "Zonunmawi, sem sem dam dam, ei bil thi thi", tihte a tak a, thingtlang rethei zâwk leh khawpui mite kan han inhlân tawnte hi a va ropui em! Eng thil mahin a pêk theih loh chu, he hripui Covid-19 ngei hian min rawn hai chhuahsak leh hi i chhawm nung zel ang u.

'Coronavirus – Hripui rapthlak, i mi rum ṭhaihnaah kan zâm lo, Zonunmawi i rawn auh chhuah hi. Chuvangin kan hneh dawn che, kan doral lian pa' tiin Zonunmawi hi i châwi nung zel ang u. Nang ni ram hmangaihtu, kan Politician rualte u, politics-a Zonunmawi tibawrhbang tawh lovin, Zonunmawi hi kan thiltih kawng tinrengah i hmachhuan zel ang u.

Zofate zawng zawng, a lian a te, a hausa, a retheiin, kuthnathawk leh kamding, mi tupawhin kan hmazawn ṭheuhah Zonunmawi, Tlawmngaihna, Taimakna, Rinawmna, Dikna mi dangte tana malsawmna ni zel ṭheuh turin mahni hma ṭheuh i hlen ang u. Kan chhar chhuah lehna Covid-19 hi a râpthlâk êm hi. A râpthlâkna hliah bo daih khawpin kan nunin he hripui râpthlâk tak hi, Zonunmawi vul zelna tura lei ṭhaah hmangin, kan zoram riangte hi zonunmawi – dikna, rinawmna, taimaknain i chei mawi ang u. Tichuan, hripui hneh loh ram intodelh leh ram nuam, zawlnei Isaia’n, “Ka tlâng thianghlimah reng reng chuan intihnat a awm tawh lovang a, intihchhiat a awm tawh hek lovang: tuite hian tuifinriat a khuh reng angin, lei lung hi LALPA hriatnain a khat zo vek dawn a ni,” a tih ang hian kan Pathian hriatna, rinna hi dam nan a hmangin kan ram hi i tidam ang u.

Rev. Robawiha, Vaivakawn