Written by
Samuel dinté

MIPA HNA HMEICHHE HNA A AWM HRANG TAK TAK LO, KAN THLIAR HRANG MAI MAI A NI

Mipa hna leh hmeichhe hna a awm hrang tak tak lo, kan thawh theih zâwng kan thawk mai zâwk a ni. Chu chu hre hmasa lovin mipa chuan chumi chu a hna, hmeichhia chuan chumi chu a hna tiin kan thliar hrang ngawt mai a, a hna hial chu 'mipa hna, hmeichhe hna' nihna kan pek phah a nih hmêl hle. Chu chu hna thliar hran chhan hriat hmasak zet loh chuan kan hmu sual a, kan hmu dik thei ta lo ṭhin a ni. Hna chu a thawk thei leh remchang zâwk apiangin thawk zêl ila, a lo fuh ber.

He rilru, a thawk thei mila hna chu thawh ṭhin a ni chauh zâwk tih hi kan hriat thiam hmasak fê loh chuan, kan hna thawh inthlak thleng hmangin inlulin kan tum tawh mai ṭhin a; hna hniam leh sâng kan thliar hran phah hial ṭhin. Hna hahdam leh hahthlak kan tih pawh hi kan pian phung azirin thlir dân a danglam mai zâwk a, thawk tûra theihna nei leh remchang zâwk zelin kan thawh mai hian a finthlak fo. 

Kan thawh theih rêng rêng chu mipa thawh ṭhin a ni emaw hmeichhe thawh ṭhin a ni emaw a ṭul dân azir zelin kan thawk ngam tûr a ni - mipa hna hmeichhe hna a awm hrang tak tak lo. Mipa hna hmeichhe hna hi a awm hrang tak tak a nih chuan, 'mipa hna i thawk elo?' 'hmeichhe hna i thawk elo?' tia kan sawi ve ngawt ṭhin ang hi in thawh sak theih chi a ni ngâi lo ang. 

Hmeichhe thawh ṭhin hi hmeichhe hna emaw kan ti tlat a, mipa in a thawh ṭhin hi mipa hna emaw kan ti tlat bawk a. Hna kan insem chhan tak zâwk hi kan ngaihtuah chiang lo mai mai a ni, a thawk theiin alawm thawk ṭhin! 
A hna lama mipa hna leh hmeichhe hna thliar thiam viau si hian sex leh gender erawh kan thliar hrang thiam lo fo. Sex chu kan lo pian chhuah dân ang ang hi a ni e ti phawt mai ila, chu chuan ken tel a nei. Gender kan tih erawh chu kan khawsakhonaa tih tûr leh thawh tûr kan intuk chawp, hlawm lian zawka inthliar hran nâna kan 'siam chawp' hi a ni tiin sawi ta mai ila. Ram hrang hrang hian tih dan phung inang chin leh thliar hran chin kan nei vek bawk. Mipa hna hmeichhe hna a hrang tak tak lo kan tih hian eng nge kan sawi tum ber chu? 

Mipa in hna a va thawh hian mipa hna kan ti a nih chuan, a dik lohna a awm ngawt lo; amaherawhchu, kha hna kha hmeichhiain a thawh khan mipa hna a thawk tihna ni lovin, hmeichhe hna a thawk kan tih veleh nghal chauhvin a dik thung ang. A chhan chu, kha hna an va thawh tak kha mipa hna bîk hmeichhe hna bîk tih lam chu a thawk ṭhinte kan mitthla avangin kan thliar dân mai a ni tawh a, a thawk theiin an thawh mai khan chumi thawk theitu hna chu a ni chauh zâwk tih hi thlir dân dik tak zâwk tûr chu a ni. 

Tam takin kan thupui ṭawngkam khi kan helh nghal ngawt a, ṭhenkhat lah chuan hmeichhe lawmna chauh emaw tiin hmeichhe ṭhenkhat lah chuan mipa ṭan lam awn takin, chu rilru dik lo chu an hmu thiam chuang rêng rêng lo. A nihna takah chuan, mipa hna hmeichhe hna tia kan ṭhen hranna nghet tak hian alawm rilru dik lo min pe zâwk chu.

Khai mah aw! 
Mipain bike a khalh hian mipa khalh tûr bîkah kan ngai a (mipa khalh tûr mila siam a nih leh nih loh lam chu thu hran ni se), hmeichhiain chu bike chu a khalh chiah khan, mipa emaw intihna a neih phah ta tlat a, bialnu (a anpui) hial neih a tum mai ṭhin (hei hi a tak ngêia tawngtu min hrilh a ni, hmeichhe bike khalh zawng zawng erawh an ni vek lo ang).

Hmeichhiain office a kai a, mipa hna a thawk emaw a inti a, in lama awm a pasal (mipa) chu a thuhnuaia dah mai a tum ngawt ṭhin. Hmeichhia ni chungin a office a ni lek chauh sia. Mipa hna bik emaw a va thawh a intih tlat chuan mipa office anga a inngaih phahna tak khan a pasal (mipa) chu hmeichhe thlirin (chak lo zâwk, awmnem zâwk angin) a thlir tir a, in lama mipa lah chuan, in chhung chet chu hmeichhe hna emaw a tih tlat avangin hmeichhia (awmnem zâwk, tih ṭawngkam kha) a khawsak tum dân chu a nih phah ta daih mai a ni. Hei hi chhan dang a awm lo, mipa hna hmeichhe hna kan thliar chhan tak zâwk kan hmuh thiam loh vâng mai mai a ni. Mipa ni chung khan in chhungah hna a thawk tih kha hre mai se la. Dik mai tûr hi a nia. Hmeichhe hna a thawk emaw a intih tlatna kha a dik ta lo a ni. 

Chutiang bawkin, in chhungah mipain thleng a sil a, hmeichhe hna a thawk emaw kan tihsak a. Hmeichhiain thleng a sil avanga thleng sil kha hmeichhe hna kan ti a nih chuan, mipain a sil rual rual khan mipa hna a nih ve nghal a ngai. Chutianga kan thlir thiam leh si lo a nih chuan, hmeichhe hna tia kan sawi ngawt pawh hi a dik lohzia kan pawm ngam a ṭul ang. Eng vangin nge thleng siltu hmeichhia a nih avanga thleng sil kha hmeichhe hna a nih ngawt bik ang? (kan man thiam em aw?) 

Ṭhenkhat lah hi a bawplawka hnial ngawt ching kan tam khawp a. Mipa chauh pawh kan ni lo, hmeichhia pawh an kat nuk nia. Hna hrim hrim hi han ngaihtuah mah teh u, mihring piang hlim hlawl hian thawh tûr bîk a neih nghal hi a rinawm lo a nia. Kan pian phung hian kan thawh awm tâwk chu min kawhhmuh zêl a ni chauh. A hna kha chuan mipa hna leh hmeichhe hna tiin a thawktu tûr a thliar hrang ngâi rêng rêng lo. Kha hna thawk thei chin zêl khan an thawh mai khân a lo ?ha ber zâwk a ni.

Mipa hna hmeichhe hna chu a hrang deuh alawm tih te hi a dik lo tawp tihsak tûr chu a ni lo, a hran chhan zâwk kan sawi lai hi chuan, chu lam chu kan man loh phah ṭhin a, chu chu a pawi a ni. A hna hi a hrang lo tih ṭawngkam helh viau si hian, a hna hran dân kan sawi hi chuan mahni leh mahni kan inhnial tâwk vêl tih hi kan man thiam leh tawh miah lo. 

Tam tak chuan, mipa hna hmeichhe hna a awm lo kan tih hian, chuti chu hmeichhia angin i rai ve thei em ni? te hi an han ti thla rawk a; kha hmeichhia anga rai kha hna anga kan sawi a nih chuan, kha hna thawk thei chin khan an thawk mai tûr a ni a, rai thei tûr chu rai hna thawh tir mai kha a ṭha ber zâwk dâwn lo'm ni? Mipa ni chunga rai tura indah chu kan nuih tizatu a ni lek bawk si a, a thawk thei tura duan 'rai thei' an rai mai ang chu. Rai thei lo rai tûra intih ngawt hi alawm sex leh gender thliar hrang thiam lote ṭawngkam chu. Kan topic-ah kan lut leh ang. 

Hmeichhia zawng zawng hi an rai thei miah lo a nia, rai thei chauh an rai. Chu chu a ni kan sawi lam chu. Rai thei lo hmeichhia hi hmeichhia an rai ṭhin avanga rai tûra ngaih ngawt tûr a ni lo. Rai hi hmeichhe hna a ni ngawt lo a, rai thei an rai a ni mai zâwk, mipa phei chuan he rai hna hi kan thawk thei lo ang. Hei hian a tih chian em em chu, hna bîk awm anga ngaih hi a dik lo a, a thawk theiten kan thawk zêl mai zâwk tûr a ni tih hi a ni (Kan man em aw?). 
Thawk thei lo tân chuan an thawh theih loh chu an hna a ni thei ngawt lo. A thawk theite hna zêl a ni zâwk. 

Mipa hian hnarum zawng zawng kan thawk thei bîk lo ang bawkin, hmeichhia hian hnarum zawng zawng an thawk thei lo vek hek lo. Hna chu a thawk theiin thawk tûra kan insem tlan mai hian a lo fuh ber a. A sâwt ber bawk. Hei hi a chhan tak zâwk a nihzia hre lovin, mipa nih vânga a hna zâwk pawh mipa hna ang hiala kan sawi hi kan thawh hlawk zâwk vâng chauh a nihzia hre hmasatu tan chuan a dik lo tawp tih lam hi kan sawi a ni lo. Mipa nih vânga mipa hna bîk awm anga ngai a, hmeichhe hna anga sawi (hmeichhe thawh ?hin) a thawh ve theih reng si, mipa nih avanga thawh loh phah ngawt leh thawk hreh tlat kan awm ?hin hi thlirna tlâng dik lo, siam ?hat ngâi lâi tak chu a ni.

A ?awngkam anga kan kalpui dâwn chuan, "Mipain hmeichhe hna kan thawk thei lo. Hmeichhiain mipa hna kan thawk thei hek lo." Kan hna thawh apiang khan a hna thawktu hna a nihna kha a ken tel zêl a ngai zâwk a ni. Chutih rualin, hei hi hriat hmaih lo ila, pâwl leh khawtlâng, chhungkua anga kan khawsakhonaah hian, inmamawh tawn kan nih avangin, kan thawh theih vek si, kan thawh hlawk lehzual nâna thawk tûr bîk kan inthliar ?hin hi a ?ul dân anga kan 'siam chawp mai' a ni a, hna kan thawh sâwt nâna tih a nih chhung chuan zawm tlân hi kan hmasawnna tûr pawh a ni. Amaherawhchu, chumi avang ringawt chuan hna hi mipa hna hmeichhe hna a awm hrang tak tak emaw kan tih phah dâwn erawh chuan a fuh ta lo ?hin a ni. A ?ul huna che chhuak thei zêl tûra hna chu hna a ni e tia a thlir dân kan thiam hi a fuh ber dâwn a ni. 

Samuel dinté