Written by
- Centenary C. Lalzahawma

'ANI' LEH 'A NI' DANGLAMNA

Zoram mipuite'n 'ani' leh 'a ni' dang­lamna kan hriat chian a hun. A, aw, b, kan hriat tirh aṭânga zirtitute'n min zirtir ṭhin chu 'singular' leh 'plural' hmanna kha a ni. Mi emaw, thil emaw pakhat sawina hi 'singular' kan ti a; pakhat aia tam sawina chu 'plural' kan tih hi a ni. 

'Ani' hmanna Luka 4:23-hi lo târ lang i la. Tin, ani chuan an hnênah, "Nangnin he tehkhin thu hi, ‘Daktawr, nangmah intidam rawh,’ ‘Kapernaum khuaa i thiltih kan lo hriat apiang kha, hetah nangma khaw lamah pawh hian ti rawh,’ tiin min la hrilh dawn ngei nâk hi," a ti a. Tin, ani chuan emaw Isua chuan emaw, tihna a ni. 'Ani' tih lai tak hi Isua hming aiawh (pronoun) hman a ni. "Pronoun (hming aiawh) chu hming emaw, thil emaw aiawh atâna hman hi a ni." 

Sam 1:3 ah pawh, "Ani chu tuiluang kianga thingphun A huntea rah ṭhin. A hnah pawh uai ngai lo ang hi a ni a; A thiltih apiang chu a hmuingil zêl ang," tih ziak a ni. Bible châng dangah pawh a tam tak a awm. Tun lai mite'n kan hriat awlsam theih dânah chuan khawkhat YMA President chu khawi laiah emaw hmu i la, a hminga koh kher ngai tawh lovin, "Pu President i dam maw?" tiin a nihna zâwk chuan ko i la thil thuhmun reng a ni. A hre thiam lo hauh lo vang. 
'A ni' hmanna entirna pakhat lo pe leh i la. Thufingte 16:1-ah chuan, "Rilru lo ruahman lâwkna chu mihring chan a ni a, Lei chhanna erawh chu LALPA aṭângin a ni," tih kan hmu. 'A ni' tih a ni, 'ani' ni lovin. 'A' leh 'ni' inkârah hian inkâr/ kâr âwl (space) a awm ngei ngei tur a ni. 

'A ni' leh 'an ni' tih hi kan hriat hran a pawimawh bawk. 'An ni' hmanna lo târ lang leh lawk i la. Sam 125:1-ah chuan, "LALPA ringtute chu Zion tlâng, tihnghin rual loh, kumkhuaa awm reng tûr ang chu an ni," tih ziak a ni. 'An ni' tih hi pakhat aia tam sawina a ni. 

Facebook, Insta­gram, WhatsApp leh thil dang dangah thu post chhiar har tak tak awm ṭhin te hi awm tawh lo se. Mi tinte'n ziah dik hrâm hrâm i tum ang u. Thil dang tam tak sawi tur a awm. Chung zinga lâr zet mai thu pakhat zeh tel lawk ka'n duh chu, "I bawlhhlawh paih dânin i mizia a tilang," tih hi a ni. Kan bawlhhlawh paih dân hian tu mihring mizia mah a tilang ngai lova, kan bawlhhlawh paihna hmun a zir hian mihringte mizia a tilang zâwk a ni. 

'Paih dân' leh 'paih­na hmun' hi thil hrang daih a ni. Mihringte rêng rêng hi mize inang lo tak tak leh chêt dân (movement) inang lo tak tak kan ni a. Kan paih dân style chu a inang thei lo hrim hrim tih hriat a ṭha awm e. A nihna takah chuan, "I bawlhhlawh paihna hmun a zirin i mizia a tilang," tih zâwk tur a ni. 

Zo ṭawng hman dik kawngah Zoram mipuite hi tun aia nasa zâwkin i harh thar ang u. 

- Centenary C. Lalzahawma