Written by
Rev. R. Laldawngliana
Lawngtlai
ENGTIA AWM THEI NGE MIHRINGAH?
Kristianten hun ropui tak, kumtina hunpui bera kan neih ṭhin; Krismas kan lo thleng leh dawn ta a, hemi ni kan hman tum dante chu a inang lo leh viau hlawmin a rinawm. Ṭhenkhat chuan tisa taka hlimna leh lawmna ni atana hman kan tum ang a, ṭhenkhat chuan rinna leh thlarau lamah hlawk taka hun hman kan tum ang a, sumdawngtuten an thil zawrah hlep tam tak neih an tum thung ang.
Hemi pual tana ṭan laa inbuatsaih si, mahse urlawk zan (Dt.24.12.2019)-ah erawh chuan inkhawm hman leh miah si lo te, tu leh fate an mawi loh hlauva neih ang tawk tawk aia sanga an silhfen ngaihtuah viau si, Krismas tukah tak ngial pawh inkhawm hman lo, lenkhawmna inah pawh lut hman lova ruai ṭheh hman hram eng emaw zat kan awm leh ang a. Ṭhenkhat chu fatute lu tihai leh tihbuai hreh miah lova rui chunga ruai kil tum kan awm leh nuk dawn a ni.
Hetiang hi kumtina Krismas hmangtute kan nih ṭhin lai hian, Krismas kan hman chhan kan Pathian hi engtin nge mihringah a lo chan theih tih hi kan zir chian atan kan sawi dawn a ni. Pu Patea chuan, ‘Mal min sawm turin,’ tih hla a phuah chang 3-naah chuan, ‘Engtia awm thei nge mihringah? A hmangaihna a va mak em!’ tiin a lo phuah chhuak a, Pu Patea hian Lal berte Lalber leh Zion roreltu Pathian mihringah engtin nge a lo chan theih? tia zawhna siamin, a hmangaihna a va mak em! a lo ti thlawt mai a ni. A ni, he hla thu hi mihring thinlung ngaihtuahna aṭanga phuahchhuak mai chu a ni lovin, thlarau aṭanga phuahchhuah ngei a ni tih a chiang hle awm e.
Krismas hun hi kum tam tak kan lo hmang tawh ṭhin a, Isua Krista kan tana a lo pianna champha hi engtiang tak rilru puin nge kan lawm thin le? Pathian tisaa a lo channa a ni tih ring chungin nge, Pathianin a Fapa tirin, taksa hrang pua lo piang tih ring chung zawkin nge kan lo hman ṭhin?
Ṭhenkhat thurinah chuan, Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim te chu mihrang ṭheuh, nihna thuhmun, thiltihtheihna leh ropuina intluk tlang, thlei bik leh rin bik nei lova biak leh rin tur tih a ni a. He thurin aṭang hi chuan Lala leh a fapa Thanga chu mi hrang an ni ang chiah hian, Isua chu Pathian fapa hrang liau liau a ni. Chuti a nih chuan Pu Patea’n, ‘Lal berte Lalber leh Zion roreltu, Engtia awm thei nge mihringah? a tih nen chuan a inkalh tihna a ni dawn a ni. Isua chu lal, Lalpa a ni tho alawm tih ṭanchhan dawn ila, Pathian Fapa hrang a nih chuan Lal berte Lalber a ni thei dawn bawk si lo. Chuvangin Naupiang Isua kan lawma hi tunge a ni tih hre chiang lo hian Krismas hi kan lo hmang ve ngawt ang tih a hlauhawm hle a ni.
Mi birthday lawmnaah va kal ve ila, birthday kan lawm bera pawh kan hriat si loh chuan mi mawl chan kan chang mai dawn si a. Chuvangin a piancham kan lawma hi tu nge a ni tih hi kan hriat chian a ngai a ni. Kolossa 1: 15 thua, “Ani chu hmuh theihloh Pathian anpui, thilsiam zawng zawnga piang hmasa ber chu a ni a; amahah chuan engkim siam a ni a.....: tih ṭanchhan hian Fapa Isua chu Pathianin lei leh van a siam ṭan tirah pawh awm tawh tak tak ni se, Fapa Isua chu tisain BC 5-ah Mari pum chhung aṭangin a lo piang chuak chauh si a, kha mi a lo pian hma zawng khan engtiangin nge a awm ang, Pa Pathian bulah emaw, a chhungah thlarauvin a lo awm reng tihna em ni ang? BC 700-velah khan Isaia 7:14-ah, “Nula thianghlim pakhat a rai ang a (Isaia’n a sawi hun lai hian a paitu tur hming pawh la hriat loh) Fapa a hring ang a, a hmingah Immanuela a sa ang,” tih a ni chauh si a. Kum tam tak (kum 700) lai liam hnuah pawh Vantirhkohvin Josefa hnenah, “Josef, nang Davida fapa, i nupui hual Mari chu neih hlau suh; a nau pai chu Thlarau Thianghlim laka mi a ni asin,”(Matthaia 1:20) a la ti chauh bawk si a.
Engatinge Pathian chu Mihringah a lo chan? Pathian chu hmangaihna a ni
(I Johana 4:8;16) A mi hmangaihna avang liau liauin hmuh theih loh Pathian chu; hmuh theih turin, mihring anga taksa ruangam pawh nei lo- Thlarau kha taksa puin mihringah a lo chang a ni. Philippi 2:7-ah, “Mihringte anga lo piangin, bawih angah a insiam a, amah leh amah a intitlawm ta zawk a.” tih a ni a. Pa leh Fapa chu mi hrang tak tak niin, Fapa chu Pain rawntir ni se, amah leh amah intihtlawm a ngai dawn em ni? I Johana 4:7 thua, “Hmangaihna hi Pathian laka chhuak a ni si a,” tih a nih angin Pathian chu min hmangaihna avangin mihringah a lo chang a, chu mihringa a lo channa chu Pathian Fapa tih a lo ni ta chauh a ni. Fapaa lo chang Pathian Isua chu Thuthlung Hlui huna Jehova kha a ni a, ani chu Chhandamtu awmchhun (Isaia 45:15; 21) a ni a, ani chu lei leh van siamtu, ani chu engkim lo chhuahna a ni (Kolossa 1:17) Amahah chuan Pathian famkimna tinreng chu taksa neiin a awm a, lalna leh thuneihna zawng zawng lu a ni (Kolossa 2:9,10) Chuvangin kan tana a thiha a thawhleh hnuah pawh khan, zirtirte hnenah, “Lei leh vana thuneihna zawng zawng ka hnenah pek a ni tawh,” a ti a ni(Mathaia 28:18) Chuvangin, ‘Leiah a lo piang van Lalbera chu,’ tih hla sak pawh a inhmeh thlap a ni.
Pathian mihringa a lo chan chhan: Pathian chu engkim siamtu leh engkim chunga thuneitu a nih avanga mihringa lo chang ngawt a ni lo va, mihringte min hmangaihna avangin a ni. Johana 3:16-ah chuan, “Pathianin khawvel a hmangaih em em a, chutichuan a Fapa mal neihchun a pe a,” tih a ni a. A thuneihzia emaw, a thiltihtheihzia emaw pholang a ni mai lo. Bible thu aṭanga kan hmuh danin Pathian tisapua a lo kal chhan te chu:- Boralte zawnga chhandam turin (Luka 19:10)te, a kohhran - a nupui tur din turin (Matt.16:18) te, Nunna pe turin (Johana 10:10) te, Misualte lam turin (Matt.9:13; Luk. 5:32) te, Israel beram bote lam turin (Matt.15:24) te, Riangvaite hnena Chanchin Ṭha hril turin (Luk.4:18) te, Thihna tibo turin (Heb.2:1) te, Rawngbawl tur leh mi tam tak tlan nana nun pe turin (Matt.20:28) te, Salte chhuah tur leh mit delte mit tivar tur leh tihduhdah tuarte chhuah tur leh Lalpa lungawi kum thu sawi tur(Lk 4:18) tein mihringah a lo piang a ni.
Isua Krista lo piang hi, ‘Pathian Fapa tih a nih tur thu hi thupek awm sa a ni. Luka 1:35-ah chuan, Vantirhkohvin Mari hnenah, “Thlarau Thianghlim i chungah a lo thleng ang a, Chungnungbera thiltihtheihnain a hliahkhuh ang che; chuvangin, mi thianghlim lo piang tur pawh chu Pathian Fapa an ti ang,” tih a ni. Pathian engkimtithei leh engkim chunga thuneitu chuan amah leh amah chu mihringah a inchantir thei a, hmuh theihloh kha hmuhtheihin a insiam thei a ni tih hi a chiang em em a ni. Chuvangin Pathian Jehova pakhat chauh chu mihring taksa puin, thisen neiin min tlan turin khawvelah hian a lo piang chhuak ta a ni. Hmangaihnaa khat Pathian chu a thil siam- mihringte angin a lo piang ta a ni.
Engnge ropuia hlu zawk ang?: Pathianin khawvel a hmangaih em avangin amah leh amah intitlawmin mihringah a lo piang a, chu mihringa a lo channa chu Pathian Fapa tih a ni a, chu nge ropuia hlu zawk ang? Pathianin khawvel a hmangaih em em a, tichuan amah ni lo, a Fapa mihring tlan turin a rawntir ta zawka tih hi? A hnuhnung zawk hi chu Pain a thuneihna hmangin mi dang(Fapa) hmangaihna avangin a rawntir tihna a ni a, a thu hmasa zawk erawh chu, min hmangaih em avangin Philippi 2:5-10-a kan hmuh angin amah leh amah intitlawmin mihringah a lo chang ta zawk a ni. Chu chu a ni hmangaihna tak tak awmzia leh thuk zawk chu! Mahni ngei intitlawma hmangaihte tana rawn inhlanna chu.
Pathian chu Pa a nih a, Fapa lo piang kha Chatuan Pa ni bawk si chuan?: Isaia 9:6-ah, “A hmingah chuan Remruattu Maka, Pathian Chaka, Chatuan Pa, Remna Lal, an ti dawn si a,” tih a ni a. Nau lo piang chu Chatuan Pa a nih si a, ani chuan Pa hran a neih bawk si chuan, chu a pa chu Chatuan Pa mai ni lovin, ‘Chantuan Pu,’ a nih a ngai dawn si a. Chuvangin Bible-in min hrilh ang hian naupiang champha kan lawm tur Isua Krista hi Pathian Jehova, Chatuan Pa, Pathian Chaka a nih tih hi thinlung takin pawmin ring ila, chu chu amah kan hmangaiha a thupek -Tui leh Thlarauva piantharna thu kan zawm theihna tur a ni.
Amah ngeiin, “Tu pawh ka thupekte neia zawm chu mi hmangaihtu a ni,” (Johana 14:21) a tih leh Johana’n, “Pathian kan hmangaihna chu hei hi a ni, a thupekte kan zawm hi; a thupekte chu a khirh si lo va,” (I Johana 5:3) a tihte hi kan zawm thei dawn a ni. Lalpan a thu malsawm rawh se.
- Rev. R. Laldawngliana, Lawngtlai