Beidawnna beidawng

Mi beidawng kan nih chuan kan ngaihtuahna a tawi a; hlim taka nuih hi a har hle. Ngaihtuahna a vak kual a; thil ṭha lo leh beidawnna tur hlir kan ngaihtuah ṭhin. Chutianga hun harsa leh hrehawm taka kan din lai leh kan beidawn lai ber chuan beiseina neih hram hram chu thil harsa ber leh min ti beidawng zualtu ber a nih tih chu mi beidawng te hian kan hrechiang ber awm e. Engtin nge kan tih ang? Hma lam kan la pan leh thei ang em? Kan chhe zo ta vek em ni? A chhanna hriat nghal theih loh zawhna a va tam em! Kan beidawnna chu engtin nge kan tih beidawn ang a, beiseina kan neih leh theih ang?

Eng vangin nge kan beidawn?

Kan awm mai mai hi kan beidawng ngawt ngai lo a; a chhan a awm ṭhin. Kan hlawhchham vang te, hnawl kan nih vang te, AIDS/HIV, cancer, ngaihzawng te nena inṭhen, nupa inkar buai, ruihhlo, sum leh pai, thihna… kan beidawnna chhan tam tak a awm thei awm e. Mi kan inang lo ang bawkin kan beidawnna chhan pawh a inang lo a; kan dawnsawn dan pawh a inang hek lo. Keimahni tan ṭheuh kan beidawnna hi beidawnna tham khawpa lian a ni a, inngaihnepsak thei kan ni lo. Chutianga beidawnna thuk takin min awpbeh tlatna atang chuan engtin nge kan tâl chhuah ang? Beiseina nen kan beidawnna chu kan hneh thei ang em? Kan la siam ṭha thei em?

Kan beidawnna hriat chian

Min tibeidawngtu thil chu mi zawng zawngah a inang vek lo ang a; inangte pawh a awm bawk ang. Kan beidawnna chhan chu ngun taka ngaihtuaha siam ṭhat leh theih a nih leh nih loh te, kan tihdanglam leh theih a ni em tih te ngaihtuah chunga kan rilru kan siam hi a pawimawh hle. Thihna avanga beidawng kan nih chuan, mitthi thawh lehna chu khawvel piah lamah chauh a nih tawh avangin kan beiseina chu tisa thawh lehnaah ringawt kan dah chuan kan beidawng hlen ang. Tihdam theih loh natna ka vei tawh a nih chuan tisa damna ringawt ka beisei tlat chuan ka beidawng hlen dawn a, chuvangin ka beisei tur ka hriat chian a ngai hle. Keimah chauh hi ka beidawnnaah hian ka beidawng lo a, mi tam tak chu keimah ang chiah hian ka dinhmuna beidawng ve mek leh chu beidawnna chu hneh tawh mi tam tak an awm tih hi kan hre reng tur a ni a. Kan beidawnna chu a hneh dan tur kawng kan zawng ngei tur a ni bawk.

Beiseina dik lo

Kan beidawnna chhan tam tak chu kan beisei dan a dik tawk loh vang te, kan beisei anga thil a thlen theih loh vang te a ni ṭhin. Mihringin kan siam ṭhat theih tawh loh leh kan thunun theih bak piah lam chunga kan beidawnna leh hlawhchhamna phei hi chu kan dam chhungin a hlawhtling ngai tawh dawn lo. Kan tumruhna leh kan beiseina hmanga kan duhthusam ang taka kan chinfel theih tawh loh tur thil tam tak he khawvelah hian a awm tih hi kan hre reng tur a ni. Chuti ang thil kan chunga a lo thlen hunah chiah chuan beiseina dik lo nena kan beisei luih tlat chuan beidawnna thuk zawkah min hruai lut ang a, a tawpah keimahni ngei pawhin kan thih phah ang. Chuvangin, kan harsatna leh beidawnna chu kan hre chiang ang a, beiseina kan neih lehna tur lam zawk chu kan hre chiangin kan beisei tur a ni.

Hmachhawn ngam rawh

Beidawnna hi hmachhawn ngam a ngai a, kan hmachhawn tur a ni. Kan thil tih laiah kan hlawhchham a, kan duh angin thil a thleng lo a, beidawnna hlirin kan hmalam hun a hmuak ṭhin. Chuti ang hun harsa leh thim tak chu kan hmachhawn ngam lo a, kan nunna kan lak phah hial ṭhin a, a pawi hle! Thihna hi engkim chinfelna a ni lo a, damna zawk hi engkim chingfeltu a ni. Keini aia nasa zawk leh thuk zawka mi beidawng, hlawhchham leh tlachhe zawk tam tak hi he khawvelah hian an awm a, kan mal ṭan bik lo tih kan hre tur a ni. Chutianga mi beidawng leh hlawhchham tam tak te chuan an beidawnna leh hlawhchhamna chu an hmachhawn a; mi ropui leh entawn tlak ber berte an nih leh ṭhin. Chutiang mi chu kan ni ve kher lo a nih pawhin kan hlawhchhamna leh kan beidawnna chu kan hmachhawn ang a, mihring nun hlutzia kan zir chhuak ang.

Beidawnna leh sual

Kan beidawn lai ber hian sual hian min hnaih ber a; thil ṭha lo ti turin min thlem ṭhin. Mahni nunna hlu tak mai la turin min thlem a, kan intihhlum phah ṭhin. Beidawnna hi sual a ni lo a, beidawnna hneh loh erawh sual a ni. Khawvelah hian mi beidawng ngai lo hi an awm lo ang a; mahse, beidawnna hneh thei tura Pathianin a siam mihringte kan ni. Sual chuan kan beidawnna hi a duhthusam a ni a, min hneh theihna hmanraw ṭha ber pawh a ni bawk. Kan beidawn tawh chuan pawisak kan nei lo a, a chhe ber thleng tih kan duh mai ṭhin. Chuvang tak chuan kan beidawnna hi sual hmanga inhnehtir kan tum tur a ni lo. Kan thlarau nun thlenga beidawnga kan awm lohna turin sual hi kan do let tlat tur a ni.

Pathianah chauh

Pathian kan rin tlat chhung chuan kan beidawng hlen ngai dawn lo. Khawvela siam ṭhat theih tawh loh leh danglam thei tawh loh thilah beidawnna leh hlawhchhamna kan lo tawk a nih pawhin Pathian nen chuan beiseina thar kan nei zel ang. Kan chunga thil thlengte chu kan hre thiam loin kan vui hle a nih pawhin, Pathian nen chuan engkim kan hre thiamin kan pawm thiam ang. Kan beidawn lai ber hi Pathian kan mamawh san lai ber a ni a, kan damna famkim pawh a ni bawk. Kan beidawnna tawpa beiseina nung chu Pathian aṭangin kan nei leh ṭhin. Pathian aṭang chuan kan hma lam hun kawng thim tak chu tih enin a awm a, kan kawng zawh tur kan hmu thiam ṭhin.

Kan beidawnna chu thuk eng ang mah se, beidawng rum rum turin beiseina i nei lui tlat teh ang. Beidawnna tibeidawng ṭhak turin ṭan la ila, Pathian rinchhan tlat chungin hnehna hlado kan chham dawn nia.

- Rinfela Zadeng