Written by
- K. Hmingthankaia

Aizawla rukru rual chhuah zalentute hian khungkhawm leh tawh rawh se

Ni 13 September 2025-a Prime Minister Pu Narendra Modi-a Mizorama a lo kal ni khan security leh official dangte inbuatsaihna kha a ṭhat hmel hle mai a. Official hrang hrang leh Security personel zawng zawng, NCC thlengin khawchhe hnuaiah zing tak, a ṭhen phei chu khawvar hma daih aṭangin mahni mawhphurhna tur lam ṭheuhah an inpeih fel hman vek a ni. Khawchhia khan a tibuai pha lo a ni.

Khaw awm danin a zir loh avangin PM khan Aizawl lo thleng thei lovin, Lengpui aṭangin a tih turte kha fel takin ti ni mah se, kha ti chunga khawi hmunah pawh nilenga kan inpekna leh inbuatsaihna ṭha taka hlenchhuah a ni kha a roupuiin a ṭha hrim hrim a ni. Tute tan pawh tihtakzeta rilru senna turte, thu awihna leh discipline vawn ṭhat lama intuaithar nante khati ang hun leh boruak danglam kha thleng zeuh zeuh se a ṭha hrim hrim.

Aizawl chhimlam aṭanga official-te lammual gate puia lut tur, security check uluk avanga Venghlui Central hall zawn thlenga ruahsur hnuaia intlarte pawh khan hrehawm tih hmel miah lovin, an mawhphurhna khan an rilru a kap zawk niin a lang. Ropui tak a ni.

Tin, VVIP te programe reng reng hi ruahmanna pakhat a tlawlh palh pawha ruahmanna dang pahnih pathum fel taka siam vek a ni ṭhin tihte hi hre nawn leh ila, chutiang zawng zawng atana inbuatsaihna chu fel taka tihhlawhtlin vek a ni bawk a ni. A buapuitu leh mahni mawhphurhna ṭheuh tihlawhtlingtute an fakawm hle a ni. Mipui nawlpuiin kan hriat phak loh thil a tam lutuk dawn si a.

Khami tuk zingkar khan Police ṭhenkhatte nen dawr pakhatah thingpui kan in a. Keiin, "Pu Modi-a lo kal tur chu a lawmawm hle mai. Zingkara hmuh hrehawm tak tak drug adict-ho khawlaia hmuh tur tam lutuk kha an bo duak a, uniform ha hlir kan hmu thung a, a hahdamthlak hle mai," ka ti a. Pakhat chuan, "An tam si, an zakthei si lo ti raw?" a lo ti a. Keiin, "A chhuah zalentute hian khungkhawm leh tawh se a ṭha ang," ka lo ti leh a.

Tute emawin a him leh nuam chin aṭanga, "Drug addict-te hi hnawk tih leh huat ena en lovin, khawngaih leh hmangaih ena en tur," lo ti thla ve zen ho hian an bulah zak miah lovin dawt sawi fo se, an thil ru fo se emaw, an chhehvel leh hmuh theihah tam hle se, hmuh hrehawm leh inven reng ngaiin awm ve ta se, hmangaih ena en hleuh hleuhin chawte hi an pe reng peih ang em le? Kei chuan ka ring lo. Kei phei chuan ka thei lo lehzual ang.

Tun hnai aṭang khan tuk tin Police Lock-up report ngaithla ila, rukru an tam ber zel. Chu'ng rukru ho chu addict an ni deuh zel bawk. Ruk hreh leh ruk theih loh pawh an nei lo. Ruk àwma ngaih loh thleng thleng hian an ru zel a, ruk tur ringawt men hian an meng a ni. Khawtlang nun chu tihrehawm tak an ni.

Hetiangho ka ṭan e, ka hmangaih e lo ti ho hian an hmangaih tak tak chuan enkawl se, veng se, ruk an ru turte hi an ven loh vek leh ruk ruk ngai lovin an damdawi man tur chu pe mai se. Ruk ru lo mah se, khawlaia an tam lutuk hi hmuh an hreawm hrim hrim.

Hetiang ho mi hahthlak lutuk, hmuh hrehawm lutuk leh chimawm lutuk ho, chhungkua leh khawtlang tiṭawp lutuktute thianfaitu leh, lo khungkhawm boa lo enkawl peih an awm te chuan lawm lutuk tur kan nih lai a, lo intihfin bik a, lo intihfel danglam bik tum leh lar lo khelh vel vang ni awm taka heng mi hnawksakho lama lo ṭan a, an thlavang lo hauhsak a, tu tute emaw dem kual a, heng mi chimawm ho tihuangtaua rukru rualho chhuah zalentute khan min khungkhawmsak leh tawh mai rawh u. Nangni pawhin in ngaihsak zui theih tak tak hmel si loh va. Khawtlang nun an tichep em mai.

Doctor-ten hriau thianghlim tereuhtea damdawi dika vawikhat min vih dawn pawha kan hlauh viau laiin, damdawi hlauhawm tak tak an kawchhunga thun reng leh hriau bal deuha an thisena thun rengtute hi an dam reng thei zawk hi mak ka ti ṭhin. Hnawksak rau raua hnawksak lo deuh zawk zu chhe in ṭhinte an thih zung zung laiin, drug addict ho hian an daih rei zawk tlat niin a lang.

Tun hma khan khawlaia zu rui leh zu keng leh hralhte kha an man ṭhin khan ka hria a, 'Khawlaia ruih phal loh, man theih' tih hian zu chauh em ni a huam le? Khawlaiah hian drug rui leh keng leh zuarte hi zalen takin an awm suau suau ta mai si a. Hengho man ringawt dan a awm lo. Man pawh ni ila khungkhawmna tur a awm lo, tih rite kan hre thul. A sawimawi duh leh ṭantute lah chuan, hengho hi an tam lutuk lo, an langsar mai mai alawm, an lo ti bawk a. An tam loh chuan Jail-ah khung zel mai awm! A enkawltute ber kan tithinrim tawh si a.

Miin zu hi chu in mah se, in loh hun a nei mai ṭhin. Drug addict hi chuan an sim mai mai tawh lo. Chuvangin, siamṭhat tum hian awmzia a nei tlem khawp. Khungbo hi a hahdamthlak mai ka ti. A la ti ve lote theihtawpa ven hi a finthlak berin ka hria. Hmán aṭang leh hmanni deuh lawk aṭanga kan ven lohte kha tuna addict-te hi an ni. Chuvangin, TBCC te hi tihlungawi leh dante hi zawng ila, a nih loh pawhin OKM te khu inbiakna neihpuiin hengho khungkhawm nan hian hmang ila, hengho hmangaihtute emaw, sawrkar emaw hian zuk chawmpui mai se.

Hmun ralmuang leh nuam leh him aṭangin emaw, kan khawsak nawm lai leh kan hrisel ṭhat lai, malsawmna hrang hrang kan dawn lai, kan thawven laite hi chuan mahni pawhin kan tih theih tak tak tur ni hauh lo hi mi tih atan leh mi chunga thleng atan chuan intifing leh intihria, intifel takin nuam ti tak hian kan sawi leh mai ṭhin a. Thlamuang taka awm turte, beidawng lo turte, retheih leh mangan leh natna khirh neih pawha hlim leh lawm tlat turte, Pathian laka vui lova lawmthu sawi zawk turte, engkim chhel taka tuar turte, ti fan fan turte, engkima rinawm turte, duham lo leh mahni hmasial lova tlawm taka nung turte, mi dang leh mi sualte hmangaih tlat turte hian awlsam tak hian kan sawi leh mai ṭhin a. Kan chunga thil lo thlen dan azir hian a sawitu ngei pawh hian kan ti thei ngut ang em le? Khitiang thilte khi kei phei chuan sawi ka hrat, mahse, ka tih theih loh vekte an ni. Drug addict hmangaih leh khawngaih phei chu ka thei lo lehzual. Khawngaih thla an la hlawl lo ka ti a ni.

Nge, ti hian mi chi tin hi kan inpawlhsawp chho zel ang a, vairam anga nun ṭawp leh hahthlak nun hi entawn zelin, mi sual, mi chimawm leh rukruho nena khawsak dante hi kan zir chho zel zawk mai dawn em ni?

- K. Hmingthankaia