Mihring nih tinuamtu

‘Sa a tla e,’ tih ri chuan zawlbuk a thleng thuai a, tlangvalho chu chhuak hnuhnung ber nih hlauvin an chhuak nghal huk a. Sakeiin khaw hmawra hmeithai vawk chu a la daih hi a lo ni a, chhuh leh ngei an tum a ni. Tlangval pakhat chu a tlan fâl nalh roh va, tu mahin mak an ti kher lo vang; an mi hriat chian leh zah tlan, Nghatebaka a ni tlat. Vawk seh vu chunga tlanchhia sakei chu a va um pha ta thuai a, a vawk put pawh a pawh thlaksak hmiah. Thla eng hnuaiah chuan sakei nen an inmelh ta rân mai. Sakei rilṭâm chuan Nghatebaka zet zawng a zah a ni ang e, a kalsantu-ah a ṭang ta zawk a.

Khua a thim dawn hnai a, ni pawhin suk a chen tawh kher lo vang; hmun pakhat aṭang chuan mipa aw tih hriat tak hian hlauh a neihzia chu ṭial zetin a rawn au chhuahpui a, min tiphu chiang tak tak. Chutianga patling râwl a chhuah meuh chuan hlauhawm a hnai ngei a nih ringin chhuah nghal vut ka tum a, kawngka ka thlen hmain ka tim ûk! ‘Dawihah pawh chintawk a awm asin maw le’ ti rilru chung chuan ka dawihzepzia ka ngaihtuah chhuak nghal zut a, ka chhuak ve hram a; a chhan ka zawh nak chuan ka nuih a za leh roh si. Khapa pui khan pangang a hmu a, hlauvin a au pek a nih kha! Mahse, a tak takah chuan ani kha pangang hlauh lohvah chauh ka tluk.

Nghatebaka chuan sakei rilṭâm vawk put lai chu tîm hauh lovin a pawhthlaksak mai a, patling pakhat erawh pangang hlauvin a râk ṭhawt thung; pakhat a dawihzep vang pawh a ni kher lo vang, hlauh zawng a inang lo mai chauh a ni ang e. Anni pahnih hi mihring an ni a, anmahnia ngaihnawm em em pakhat chu ‘Mi dang tana inpe ṭhin, mihring nih tinuamtu’ an nihna hi a ni.

Russian ziaktu lar Leo Tolstoy khan mihring nihna chu tihian a sawi a: “Nâ i tawrh chuan, i la dam tihna a ni a, mi dang natna i tawrhpui chuan, mihring ngei i ni.”

Ramthar North-ah chuan mi rinawm a awm a, taxi a khalh ṭhin. Ṭum khat chu a mi phurhte chuan a motor-ah thil thlauh an nei a, thil ho mai mai pawh a ni lo, pawisa a ni. Duli mai a bo lo va, cheng nuai 4 lai a ni bo ni. Vau Thla ni 15, 2023 (a bo tûk chiah) a lo nih chuan tunlai huna thil thleng thei lo tura ngaih a thleng a, taxi khalhtu chuan pawisa chu a neitu a pe let! A chet dan hi a Mizovin a mihring a, amah chu Pu Siamtea a ni. Mizote’n Pu Siamtea anga rinawm mi eng emaw zah kan nei a, heti ang mite chanchin chhiar tur kan hmu fo ṭhin hian nun a tihahdam em em ṭhin.

Champhaiah khian mi pakhat, sawrkar mai bakah mipui pawhin rintlaka an ngaih a awm a, kan hriatpui loh chanchin ngaihnawm tak tak nei hmel a pu. Mi vantlang chung lam a ni a, pisa nghakin hna pawimawh tak a thawk ṭhin. “Thingtlang lama cheng tam tak leh tlema mi hnuaihnung zawkte hian a hminga sorkar hnathawk tawh dêk dêk hi chu min zahin min ṭih em em fo a. Chu min zah derna chu inlulinna remchangah kan hmang tur a ni lo a, duhsakna kan lantir nasat phah zawk tur ni hialin ka hria. An chanvo, an dikna pawh hre lo leh hum ngam lo an nih fona lai tak hi sorkar hnathawkte kan awmna chhan a ni a, an mamawh kan phuhru zawk tur a ni,” tiin, Pu C Lalṭhazuala chuan a ziak (Facebook ID – C Lalthazuala Tza Chawngthu). A thil sawi duh dan hi a mizo a, mihringin a mihringpui a zahna ṭawngkam hi chhiar nuam ka ti. Anni ang hian mihringte chu khawsaho kan nihzia leh inmamawh tawn kan nihna chu an hmu a, mi berh zawkte tan mihring nih an tinuam leh zual.

Mi rîkrâp hreh hauh lo te, an chan a ṭhat dawn phawt chuan mi chhiat pawi ti hauh lo te, mi hmaizahna nei uk lova mi hnuaichhiah mai chingte an awm a; anni hian thil an chawk buai ṭhin. Heng mite hi mihring tisa pu-in an lo piang a, anmahniah mihrinna erawh hmuh tur a awm chuang lo. Mihring chuan a mihringpui a zah tawh lo a nih chuan a hlauhawm a ni!

Hna thawh tur tam tak a awm a, mite chuan an thawh duh zawng an thlang ṭhin. Hna duh zawng pawh thlang thei lo khawp dinhmuna ding tam tak an awm a, mahse, an thawh theih tawk nia an ngaih an thawk hram hram ṭhin. A tak takah chuan kan thawh duh hauh loh thawk duh an lo awm te, kan tih theih loh ti theitu an lo awm leh zelte hian mahni maia khawsa thei kan nih lohzia a tichiang zual. Ni tin hian khawvelin hna sang tak nia a ngaih thawktute pawhin lo neitu thlai thar bawk an ei leh tho ṭhin a nia.

Siamtu’n mihringte hi khawsaho turin min duang a, kan theih zawng lah inang vekin a siam hek lo. Zaithiamin a thiamna chu eizawnna atana hman a duh a nih chuan mi dang a mamawh a, chutiangin motor zuartu pawhin. Zaithiam dang an lo chhuak a, ṭhenkhat a lung lem lo a nih pawhin zai a thiamna zûna uai tâwk an lo awm leh zel a. Chu kan rilru leh thlir dan inang lo em em chuan mihringte hi khawsaho turin min pui ṭhin. Eng mi pawh niin mi chuan eng hna pawh thawk se la, kan mihringpuite’n mihring nih hi hrehawm an tih loh nan inzah tawn ila ni tur.

–Amawia Ralte