Written by
- Lalthanpuia Fanai

Pu Modi, kan lo lawm a che



Pu zahawm tak Pu Modi, a hmasain suih loh chibai ka bûk a che. Mizoram khawpui Aizawl i rawn tlawh dawn tih ka lo hriat aṭangin ti ti dun a, eng eng emaw lo hrilh hlan che ka nghakhlel hle mai.

Kan airport neih chhun, tute emaw inbeih nana hman Lengpuiah hian rawn ṭum la, state dang airport aiin a runway chu a tawi deuh emaw chu aw i tih pawn tlang ram kan ni a, kan neih ṭhat theih dan ber a ni. Airport kan neih chhun liau liau, kawng pawh a ṭhat vak lohzia miin an lo sawi a nih pawn a mawh lo ve, mahse, kan theih tawk kan chhuah a nia. Lei dawh kai thar bulah khan dingin, hnam dangte’n kan sakhaw puithiamte pun a, kan rin Pathian ring chunga lei dawh kai a nih dante kan han hrilh tur che a nia. Rei pawh kan tlan hmain Sairang rel station i hawn tur a lo pe un dawn. Sipai Lammual aṭanga digital-a hawn ai chuan a va man hla dawn tak em. Lammual aṭanga i hawn dawnah hian technical avangin mumalin i hawng thei lovang tih ka hlau ngawt mai. Mahse, Pathianin zah a ngai ngei ang.

Kan Aizawl khawpui kawng ṭhenkhatte i rawn kal dawn avangin chei ṭhat mek a ni a, khawpui dangah lane 3/4 a awm theih laiin, keini chu lane khatah road divider-te pawh kan lo siam thar a, kan theih chin chinah kawng kamte pawh rawng kan lo hnawih ṭha a nia. Hei hi kan theih tawka kan lo tih ve a ni. He state-ah hian thlamuang taka rawn lutin, Zo nun ze mawi hi han tem ve ang che. Lammual i rawn luh dawnah Khuallâm hmangin kan pi pute tih danin kan lo lawm lut chein ka ring, kha kha kan hnamin mikhual kan lawm dan sang berte zinga mi a ni a, a bak kan nei chuang lo. Media lian ṭhenkhatte’n AR ram chhuahsan tak hawi kual pahin khingah khian ruihhlo tite’n hmun an khuar nasa tiin kan hmai balhna tur an lo sawi mai thei. Mahse, chung zawng zawng chu lo awihsak rih lo la, kan theihtawpin kan chei ang a, Asembly House, police station leh vantlang tana ṭangkai tur tam tak he hmunah hian dah tum a ni, chungte chu min la hawnsak leh dawn zawk nia.

State ṭhenkhat i tlawh tawhte nen kan danglam deuh dawn a nia. Security pawh rawn ti lutuk duh suh, kan police-te’n mipui nêk huai huai tur an veng che ang a, a bak a ngai lo. Mizote hi hnam ngilnei tak kan ni. Tunlai Nepal tualchhung buaina social media hrang hrangah hmuh tur a awm a, an minister ngei ngeite pawh kut an thlak lai hmuh tur hrehawm tak tak a tam hle. Khang avang khan hlauthawng lo la, khatiang kha kan Mizo zia a ni lo. Eng emaw nikhuaa thil a thleng palh a nih pawhin valupate’n bân an phar tawh chuan tu ma’n kan awih lo ngai lo. Nula hawklak leh nangmah ngaisangtute’n rawn chibai hram che an tum pawhin mak ti duh suh, an hlauhawm loh, nui hmel an rawn pu vek ang.

Nula leh tlangval infiam nui har har te, naupang khawlaia infiam te, nghah loh dawr te, kum upa kan zah dan te, kâwla ni chhuak chhiara lo lama feh ṭhin kan nihna te, lo sûl haw naupangin an hmuak te, a va tam em; chung zawng zawng chu i hmuh atan hian ka ît ngawt mai. Hmunṭha zau lo zawh puiah te khan I lo tel lo a ni, a nuam i tih dawn nen.

Ṭhuampui aṭanga Sikulpuikawn kawng a tawn tawnin motor eng chi mah tlan phal loh a nih dawn avangin ‘An khawpui chuan traffic jam an hmachhawn ve lo vang a’ tih rilru put awl tak a ni dawn. Mahse, khawpui dang ang ve tho kan ni. Kan kawngte a len loh avangin traffic jam hmachhawn dan erawh kan thiam khawp, motor jam sira two wheeler mawi taka intlarte i hmuh atan kan ît tehreng nen, a thlalak chauh i hmu dawn a ni si. I lo kal leh dawnah chuan lamlianah kein mipui zui theih turin ni se, thlalakpui duh leh chibai duh che kan tam dawn si. ‘Security thilah a him lo vang’ tih a awl hle ang, mahse, Pu Rahul-a pawn a rawn ti a, nui sangin thla kan lakpui a, a duhin kan chibai bawk a. Kea kal chunga remchang laa NGO hruaitu ṭhenkhatte’n lo titipui pawh kan awm, chutiang chu Mizo nun leh zia a ni. Ka pu, nuam i tih tur chi ang kha.

Rel kawng sial nana compensation sen zat te, hna thawka inhlawh vanduaina tawka thi ta chhungte kha sorkarin engtin nge a tih zui tak dan te, tunnel chuti zat, Silchar aṭangin darkar 8 bak hman a ngai tawh dawn lo tihte kha rawn sawi ngei ngei la; rel kan chuang châk tawh a nia, Railways lamin rel chuan man leh darkar zat a puanzar hma hauhin social media-ah kan inthawn darh vek tawh. Rajdhani Express kan sawi hial tawh a nia, kan chuang châk tak zet.

Keini aia chuang chak state dang mi an tam dawn, ILP kha min sawihnawmsak lo hram la, a check dan tur pawh thuneitute’n an ruahman vek tawh ang, kan ngaihtuahawm loh a nia. Tin, ṭhenawm state-te nena ramri chungchanga intihbuaina neih nikhua pawhin rel a lo lut tawh a, chuti lutukin kan hlau tawh dawn lo. Relin Sairang a rawn thleng ta, hmasawnna min pekah kan lawm e. Pakhat leh chiah, Railways lama thawk tur hian ram leilung fate duhsak ni thei se kan va ti em.

Kan school zirtirtu tam tak, mi ṭha leh thiam tak takte nen kan lo kal dawn. Tute’n emaw an fate pawh an school-a kaltir lova private school fee to tak tak laknaa kaltir zawk an lo sawi mai thei. Kha lam kha chu hei kan harh ve mek a, sorkar school ṭhenkhat chuan admit sen loh naupang an hmu tawh a nia.

Myanmar lam unau raltlan tam tak kan kawl mek, an lainatawm tak zet. Hlawh beisei miah lovin khawtlang ṭangrualin kan lo buaipui a, kan lo mikhual mek. Kan inunauna a ṭha em mai a, ramri hung chu a chi loh ang ti an lo awm palh a nih pawhin, ‘Ka pu, ramri hung vangin kan inunauna a bo lo, hung vat vat ni zawk rawh se, chak takin hma min laksak zawk rawh,’ tiin ka ngen che.

AIFF buaina hi i ngaihtuah ve tawhin ka ring; i theihna zâwnah theihtawp han chhuah la kan va ti em, ISL khelh ni leh thuai thuai rawh se. ISL-ah hian Mizo kan awm nual a, hemi avanga nun chawikana awm tawh kan ṭhalaite hi min hmuhpui la ka ti hle.

Assam leh Manipur te pawn hmuah dan tur che an lo rêl nasa vein kan ring. A lawm ber tur nia ngaih chu Manipur an ni ngei ang, kan Mizopui eng emaw zat an awm a, a ram leilung mite ang maiin lu pawh kan phûm a nia. Kan khawpuiin kan lawm ber thung ang che tih kan tiam. Kan fate nen a khawnâwtin Lammual kan lo kal dawn e, selfie-pui ngei che kan duh a nia!

- Lalthanpuia Fanai