Written by
- Hausanga Hauzel

Zing tho tlai

Zantiang ṭhangril thim hnuaia lengte tan,

Chhaktiang lenkawl a lo eng e,

Zingṭian kawl eng mawi lawmin,

Thil siam tinrengte hlimin an zai.

Mizo hmeichhiate hi kan pi leh pute hun lai kha chuan zing karah an tho hma em em a, zing tui tling chuhin, zing buh an dêng a, zing dar 7 velah feh turin an chhuak hman leh ṭhin a ni. Tun hma kha chuan Mizote hi lo neia ei zawng an ni deuh vek a, chuvangin, chhungkaw inrelbawlna fel tak neiin, zing leh tlaia chawhlui an kîl ṭhin kha chhungkaw kimin an kîl ṭhin a, damlote an awm a nih loh chuan. He an chaw ei lai hi chhungkuaah nu leh pate’n an fate awm dan mawite an hrilhna hun leh an zilhhauna hun, ro an relna hun a ni ṭhin. Tukṭhuan ei lai hi chhuna an fate hna thawh tur an semna hun, an awm dan tur chhungkaw pa berin a rêlna hun a nih avangin zing tho tlai awm loin chhungkaw kimin an kil ṭhin a; chhungkaw pa ber rorel chu an fate’n thuawih takin an zâwm mai ṭhin a ni.

Tunlaiah chuan hmanlai angin kan ei zawn dante a lo dang ta a, zan lama ei zawngte kan lo awm ta nuk mai. Chuvangin, zing karah tho hma thei lo mi tam tak an awm ta a. Hetih lai hian, zan lama hna nei ni si lo, ṭhalaite zingah zing kara thawh hma tum lo an tam ta em em mai a, tukṭhuan kîlho thei lo chhungkaw tam tak an awm ta a ni. Nu leh pate tan pawh an fate zilh a, thu ṭha hrilhna hun a awm ta meuh lo a nih hi. Hei vang hian chhungkua tam tak chuan buaina an tawh phah ta a. Chhungkua ber an buai chuan khawtlang leh kohhranah hlet nasa takin a chhuah ṭhin.

Hengte avang hian kan ramah ṭhalai awm ṭha duh lo an lo tam ta em em mai a. Hmanlai angin chhungkuaah inrelbawlna ṭha leh rorelna ṭha fumfe awm ta lo chu, kan ṭhalai tam tak chuan nun dan an thiam ta lo a, ruihhlo lamah tlan an tam ta em em a; a ram buaiin kan buai ta nuai nuai mai a nih hi. Tun hma angin chhungkua hi chawhlui kilhoin, nu leh pate’n awm dan mawi leh tih loh tur leh tih turte min hrilhin rorel ṭhin se la chuan, heng ang buaina tam tak hi chu kan pumpeilh ngei a rinawm a ni.

Nu pakhat chuan a fate zing tho tlai ṭhin lutuk chu, thinrima áng buan buan chungin a kaitho ṭhin a. An fate pawhin an nuin thinrim chunga a kaihthawh ṭhin avang chuan an thinur em em a, titau ṭeuh chungin tho duh loa mu lui tlat an awm a, a ṭhen erawh chu tûm buau chungin an tho ṭhin a ni awm e. Hun a kal zel a, an fapa chuan nupui a nei ve ta a. Tunlaiah mo thar pawh ni se, hmanlai angin zing kara hma tak takah an tho tawh lem lo a; an monu (pafa nupui) pawh chu zingah a thawh har ṭhin avangin an nu ber chuan thinrimin a àn khum ṭhin ta fo a. Chutia a àn khum ṭhin avang chuan an chhungkua an inmil hleithei ta meuh lo a, an fapa chuan a nupui chu a ṭhen thei bik si lo va, a nu leh a pa châwmtu tur ni mah se la, a indansan daih ta mai a ni. Kum upat lamah châwmtu mumal nei loin rethei takin a nu leh pa chu an awm phah ta a.

Tunlaiah chhanah chuan zing thawh hma leh thawh tlai chungchangah hian famo an ni emaw, fapa an ni emaw, fanute pawh ni se la, nu leh pate duhthusam lo kan tam ta hle a nih hi. Chuvangin, nu leh pate pawh hian tunlai ṭhangtharte nun hre thiam taka kan fate zing tho har pawh thinrim chunga kai tho mai loin, ṭha taka kan kaihthawh ṭhin a ṭha hle.

Mizote khawtlang nunah chuan tun hmate chuan nula leh tlangvalte hi damlote an nih ngawt loh chuan zing karah an mu rei ngai lo a, YMA leh KṬP-te pawh zing karah an hnatlang mai ṭhin kha a ni a. Nimahsela, tunlaiah hian ṭhalaite hi zing karah kan tho har ta em em mai a, zing kar hnatlang pawh koh theih a ni ta lo hial a. Zan lama hna neite chu zing karah lo mu rei pawh ni se la a la ngaihhnathiam theih a; nimahsela, zan lama hna nei ni lo hi a tam zawk kan la ni awm si. Zanah rei tak tak mengin, zing karah kan mu rei em em tawh mai hi chu a ṭha lo hle mai. Hei hi chu a hnam ang pawhin thil ṭha lo tak niin a lang a ni.

Chuvangin, kan ram leh hnam tan theihtawpa ṭan lain, zing karah tho hmain, kan thei ang angin hna i thawk teh ang u. Kan rama hnam dang awmho hi an tho hma a, an thawk mawlh mawlh mai si a; kan ram sum leh pai an hûi zo mai dawn a lawm.

- Hausanga Hauzel