INTERNATIONAL NURSES DAY 2025 ‘Our Nurses. Our future. Caring for nurses strengthens economies.’
International Nurses Day lo chhuah dan
Kum tin hian May 12 hi khawvel ram pum puia ‘Nurse-te Ni’ atan hman ṭhin a ni a, nurse-te’n khawtlanga an thiamna hmanga thil ṭha tam tak an thawh ṭhinte hriat nawn leh nan hman a ni ṭhin.
International Council of Nurses (ICN) chuan kum 1965 daih tawh aṭang khan ‘Nurses Day’ an lo hmang tawh ṭhin a. Mahse, kum 1974 a lo inher chhuah chuan Pi Florence Nightingale-i, Modern Nursing hmuchhuaktu pian champha May 12 pual hian he ni hi khawvel pum puiah ‘Nurse-te Ni’ puala hman a lo ni ta a ni.
Nursing kan tih mai hi a awmzia takah chuan mihring, ramsa, thlai leh thil dang eng pawh nunna neite chhawmdawl a, duat leh dîmdawi taka hma an sawn theihna tura an mamawh dan ang zela lo ṭanpui tihna a ni mai a. Mahse, ‘nursing’ chu profession (thiam bik thil neia hnathawh) pangngai a lo nih ṭanna bul chu Pi Florence Nightingale-i (Pioneer of Nursing) hnathawh rah a ni. Amah hi nurse, khawtlang tana theihtawp chhuahtu a nih bakah statistician ropui tak a ni bawk a. Kum 1883-a Crimean War a lo chhuah khan ani hian sipai hliamte nasa takin a enkawl ṭhin a, a thim a var pawh thlu lovin zanah pawh khawnvar chhiin damlo a kan kual ṭhin a. Hei vang hian ‘Khawnvar Lalnu’ (Lady with the Lamp) tia hriat lar a lo ni ta a ni. Ama hming chawi hian nurse thawk ṭhate hnenah India sawrkar chuan Florence Nightingale Award a sem ṭhin a, Mizoram chhungah ngei pawh dawng eng emaw zat kan awm ve tawh a ni.
Nurse-te Ni hi Mizoramah chuan kum 1975 aṭang khan hman ve a ni a. He ni pual hian khawvel ram hrang hranga nurse-te chuan hunserh pawimawh tak takte hmangin, vantlang tana thil ṭha tihna hun atan te, hriselna chungchang inzirtirna hun atan te, nurse ṭhawk ṭhate chawimawina hun atante leh nurse-te dinhmun chawi sanna atante hman a ni ṭhin.
Theme elaboration
Kan sawi tak ang khan kumin kum 2025-a Nurse-te Ni puala thupui thlan chhuah ‘Our Nurses. Our future. Caring for nurses strengthens economies’ hi Mizo ṭawnga han sawi dawn chuan, ‘Vawiina nurse-te hi kan ram dinhmun ei leh bar, sum leh pai (economy) tiṭhatute leh la tiṭhang zeltu turte an nih avangin kan ngaihsak a, kan ṭanpui a, chhawmdawl an ngaihna laia lo chhawmdawl zel leh nurse hna lo chawisanpui’ tihna a kâwk ber awm e.
Nurse-te hian kan hnathawhna hmunah hian harsatna tam tak kan tawh leh kan mamawh phuhrûk loh a rei tak awmte hi hriatpuitu leh hma minlakpuitu kan mamawh a. Kum tin mai hian nurse mamawhna a sang tual tual mai a, mithiamte chuan a chhan berah chuan mihring dam chen a lo rei tawlh tawlh tak vang te, kum upa kan pun tual tual vang te, hripui lêng leh natna inkai chhawn theih loh (non-communicable disease) kan tihte a hluar tak em vang a ni an ti. Nurse mamawhna a san tulh tulh rual hian nurse indaih lohna pawh a nasa tual tual mai a, khawvel ram pui puiah nurse indaih lohna zat hi maktaduai 5.9 lai a ni hem mai. Kum 2022-a Institute for Health Metrics and Evaluation-in a zirchiannaah chuan khawvel pum puia hriselna lam inenkawlna hmun hrang hrangah damlote’n enkawlna ṭha zawk an dawn theih nan tuna nurse hna thawk lai mekte bakah hian nurse maktaduai 30 lai kan mamawh belh tih an hmu chhuak a. Chuti chung chuan ram tam zawk chuan an ram damdawi inah a tlem thei ang ber nurse chhawr leh hlawh pawh an phu tawk aia hniam fea chhawr an la thupui reng a ni.
Hemi avang hian nurse-te chuan harsatna tam tak an tawk nasa a, mipui aṭangin nawrna a sang a, nurse-te lakah tharum thawhna hial a thleng a, khawtlangah leh social media kaltlangin sawiselna an dawng nasa hle mai bawk. Hengte avang hian rilru leh taksa lamah harsatna tawk tam tak sawi tur an awm a ni. Tin, nurse-te hian kan phu ang tawk hlawh kan dawn loh avangte hian hmun tam takah chuan nurse hna zahawm tak si kha ngaihnepna a tam hle mai a, hei hian nursing zir tur pawh tam takin a tihtlem phah a ni.
Ram changkang zawk USA, UK, Canada leh Australia-ah te chuan nurse-te’n ram dinhmun economy chawisanna kawnga an thawh hlâwkzia hriain, an ram sawrkarte chuan nurse-te’n ṭha lehzuala hna an thawh theih nan leh nurse tam zawk an neih belh theih nan an invest nasa hle mai a. India ram chhung thlir pawhin state tlaberh ve tak ni ṭhin Kerala chuan a state chhunga cheng mipui chu nurse hna hlutnate hriattirin, nursing zirna in 30 lai a din a, semi government 13 a din a, private-a zirna 133 lai a awm bawk. Hun a lo vei chuan chu chuan nasa takin Kerala state chu a lo tiṭhang nasa hle tih mitin kan hmu thei a ni.
Mizoram dinhmun kan thlir chuan tunah hian Mizoram chhungah sawrkar damdawi in 15 a awm a, anni hian belh khawmin khum 1,506 an nei a; private damdawi in 26 a awm a, anni hian belhkhawmin khum 1760 an nei a ni. (Hospital Statistics 2023-2024, Directorate of Hospital & Medical Education). Mizoram chhunga registered nurse awm zawng zawng hi 5,521 an ni a, heng zinga 5,046 hi thawk lai mek emaw, registration la nung an ni. Ram danga thawk Mizo nurse hi tunah 111 kan nei a, Mizoram pawn India ram chhung Mizoram state pawna thawk mi 767 kan nei bawk (Mizoram Nursing Council). Mizoram Chhiarpui 2023-in a tarlan danin, tuna Mizorama cheng zat hi mi 12,52,000 kan ni a. Mizoram chhunga registered nurse active lai mi 5,046 awmte zingah hian nurse pakhatin mi 248 zel a enkawl a ngai tihna a ni. Hei hian nasa taka nurse indaih lohzia a tilang chiang hle mai. Tin, nurse zirna institution tunah 13 chauh a awm si a, hei hian nasa taka hma lak kan ngaihzia a pho lang.
Vawiin ‘Nurse-te Ni’ May 12 a lo thlen hian hmun hrang hranga registered nurse leh nursing zirlai zawng zawngte nursing profession chawisanna kawngah leh ram leh mipui te tana malsawmna ni turin ṭan la thar leh turin kan insawm a. Ram hruaitu leh vantlang mipui te pawhin kan harsatnate min hriatpui a, chhawmdawl kan ngaihna laiahte min chhawmdawl a, kan ram dinhmun chawisang turin nurse-te pawimawhna min hriatpui a, min tlangaupui a, hma min lo lakpui ṭheuh turin kan sawm che u a ni.
Chhiartu zawng zawngte TNAI, Mizoram Branch hmingin International Nurses Day chibai kan bûk che u a, vawiin hun nuam tak hmang ṭheuh turin duhsakna kan hlan a che u.
Nursing profession vul zel rawh se.
• Come let us here together stand
All nurses trained on Indian’s strand
And vow our service to our land
With loyal heart.
• In garb of spotless white we dress,
All purity of life express
Triumphant we shall onward press
To serve our country.
• With gentle hands the sick to serve
Attending all with heart and nerve
From duty’s path we shall not swerve
In dangers hours.
• Our skilful care devotion true
Will banish sickness health renew
Our nation we shall thus imbue
With hope and courage.
• Then let us always thoughtful be
To help suffering humanity
And may our motto ever be
We live to serve.
- Julie Vanlalsawmi, Assistant Professsor, Aizawl College of Nursing