CJ LEH MAI ANG AW

“Anticipatory Bail a lo la tawh a, man a ni rih lo” an tih hi chuan, a tua mah mi fel famkim ni bik hawt lo hian, chu pa/ chu nu chu a fing (phakar) kan lo ti rilru ve ngawt zel a. Chutiang lo lak lawk nachang hre lo leh la ve thei lo mi chhumchhia te te, an pawikhawih pawh ‘funte khat’ vel emaw leh tu ar, Rs. 400/ 500 man vel emaw ru ho chuan lock-up tawp thim tak a zan kan riah hnuah pawr pheng phawngin a tuk tlai lamah bus dum, mawngluh leh fare free in dai pawn kan pan phah dawr dawr ṭhin a nih si hi!

Tu pa emaw tu nu emaw a nuaih a nuaih tam chheprelh erawh dak vahin, car nalh tak aṭangin a rawn chhuak a 'tu neih ka ei lo e’ ti rilru ni awm takin, necktie nen, a Bible lah savun kawm dum zipper awm chi ngei akin biak in a han pan a. Pa inkiltawih deuhho
ṭhutna, tlar hnung lam kal pelin, a hmalam mipui bekchhawn tlarte chu a va pan leh ta nghal a. A hre chiangtu pahnih, Upa te leh a Peon te ngaihdan erawh a inpersan viau. Thil reng reng hi kan hriat chian chuan a hlawkna tel duhin, sahmim tipuar a, kan Kohhran ti hausa thei tur nia kan hriat chuan, mifel lo mihring te hian kan thinlung chhelailetder hmang leh kan ir chunglam chauh hian kan fakin kan tlawn peih fe tho zel ni hian ka lo hre ṭhin. Lal Isuan pa hausa Zakaia a biaktlawn dan leh kan veng pa hausa kan biaktlawn dan hi a inang lo viau awm asin. Chutiangin kan veng pa chhumchhia kan en dan leh Lal Isua en dan a dang a nih hi, sual fate hi!

Kan thupuiah i lut teh tawh ang. Mipui nawlpui in Jail kan hriat loh dan chu- Jailer nge lal Warder tih pawh kan hre lo! A lehlam zawnga chhut chuan chung engmah hre lo ho chuan vanneihna lai tak an nei a, amah emaw, an laina hnai emaw Jail tang an la awm ngai lo a ni maithei. Jail kalhmang leh Damdawiin kalhmang hre dem dumho hi pa awhawm lo tak an ni; an thawk ve a nih ngawt loh chuan! Jail chungchang hre lo ho an vannei ka’n tingawt na a, tumah ṭhafamkim lo mihring hian an ṭhatlohna in hmu thei lek lo a, Jail la tang lo a nih chuan a vanduai riau chuan ka hre lawi a. Jail-ah kan tang rap rap a nih chuan kan thil tihsualah kan chiang a, kan tlinlohna, mihring leh Pathian pawi kan khawihte hi kan chiang a, uan erawh kan uang lo ṭhin khawp mai. Kawngkhar bar lian pui pui chhungah Tala lianpui a, tlailama min han kalhhnan tawh hi chuan, tlailam a lawi ṭhin ṭheuh ṭheuh kan arpa chhiarkhuan ka hre chhuak a, a ni aia lawi hma chang ka ngah awm e.

He khawvelah hian a milian a mi te in, thiam chan tum reng reng hian kan inthup a. Chutiangin khawvel court hmaah tai pawng pawngin “ka tih a ni lo, ka tel lo, ka in hnamhnawih lo” kan tiha court-in finfiahna a neih miau loh chuan chhuah a ni mai a! Rilru erawh chu a zalen lo zui kumkhua tho ṭhin. Van lam court hmaah erawh in sawifihlim a huphurhawm ngawt ang. Chuti lova "Ni e, ka lo tisual a ni, ka thiam lo a ni” kan tih hnual raih a, min han convict chiah mai hi chuan Calendar hi kan bih zantin tawh a, rilru erawh a zalen zaw phian ṭhin.

Hei chen Jail bang ka lo zut tawh ṭhin a, ka la hriatthiam loh Pu KLa ka zawh chak em em chu- milian leh Kohhran rawngbawltute an lo kal hian ‘Jail hi inhremna a ni lo a, insiamṭhatna tur a nia’ an rawn tih laiin, chanchinbu leh mipui ti tinaah ‘Court-in damchhung tang turin emaw, kum 10/ kum 7 tang turin a hrem an ti lawi si ṭhin hi a ni.

Zan a ni emaw, chhun a ni emaw, kan taima emaw ma lo emaw, engmah hah taka thawh tur awm ta lo chu ṭhian dang tang vete nen kan rilru veizawngte kan han sep kual ta hlawm ṭhin a. Lungchhiatthlak tak te, nuihzatthlak tak te, nawmhmel deuh te, hlauhawm tak te, thu chi hrang hrang kan sawikhawm ṭhin a, ni leh thla kan tumtawi ve mai bawk ṭhin. Ṭhenkhat chu an chhungkhat laina pawhin ‘tang rih se, a nunte siamṭhat nan hmang se kan duh, chuti lo chu kan bungrua eng eng emaw a hralh zo dawn’ an tih laiin, a
ṭhen erawh Jail luh hma hmaa bail buaipuiin an hmanhlel a. Pa hausa fate reilo te an tan laiin, chhuak se nupui fanau buaipui tur nei duah tawhho lah an chhuak thei der si lo. Mi neinung deuhte hi tang ve fo se, an ward a mi te hian an zar lo zo ve ila, an chhuah dawnah an underpant emaw an thawmhnaw eng emaw min senior te hian kan lawm ṭhin teh a nia. Khawvelah ‘sumin thil a tithei ber a, a dawtah hmelhriat’ tih dikzia te ka hriat chian phah bawk.

Sum hian thil a tihtheihzia chu, Court a case neih te hian sumin a vawmhlum theih an ti! A dik ang em pu KL? I.P.C dan emaw CrPC dan emaw a theih loh a nih pawhin I.P.S dan emaw tal chuan a theih ni ngei tur a ni; sawi a awm tlat. Zoram khawvelah hian hausa si lo, hmelhriat ṭha nei bawk si lo ho mangan ṭhinzia hre tur chuan anmahni ang nih a ngai, in hrilhfiah chi a ni lo.

Ram dangte angin kan zoram Police te hian thilsual ti lo na pui an man lo zawk a. Ramdangah chuan a ti sualtu an man theih loh pawhin, tu emaw an han man a, a tituah an puh a (an hmaiphih nan) a tisualtu tak erawh an kel e awl der zel. Kha an mi man taka lah kha a tisualtu takin a aikala a rawih a ni awm der si lo - an ramah chuan.

Tak tak a na, jail-ah hian tang ang u. Mahni thuin ka thil chin ṭha lo kan sim thei si lo. Khauh deuh taka enkawlnaah hian han kun hrih ila, kan nunte pawh kan pawtsei a nihna chen a awm ang. Chanchin Ṭha ngaihthlak tur pawh a tam a nia. Kan thil tih dik loh chhuikirin hmalam hun eng zawk nei turin rawn in sawrbing ve teh u. Mi challang, mi hriat hlawh sa i nih phei chuan i lar phah lehzual khawp ang. Future bright tak i neih belh mial maithei asin.

- L.R. Sanga, Champhai